De opkomst van extreemrechts in tijden van verwarring en bedrog
We leven in een tijd van grote verwarring. Daar zijn verschillende redenen voor. Een ervan is de gêne door de ineenstorting van de twee grote 'progressieve' projecten van de twintigste eeuw: het 'Sovjet-socialisme' enerzijds en anderzijds de ondergang van de westerse verzorgingsstaat en het consumptiekapitalisme (evenals het model van 'gelukkige globalisering' dat volgde op de val van het 'communisme').
Het idee van vooruitgang - de kern van de hele moderniteit - is vandaag de dag aan het wankelen gebracht en is onderwerp van hevig protest.
Revolutionair kapitalisme
Kenmerkend voor het kapitalisme sinds het begin van dit systeem is dat het zijn eigen vragen en ontkenning genereerde in de vorm van grote revoluties. Vooral in zijn beginjaren werd het gepropageerd door ideologieën als het humanisme, de renaissance en de verlichting.
Het kapitalisme produceerde ook rechtstreeks zijn eigen 'negatie'Die zijn uiteindelijk niet erg verenigbaar met wat kapitalisme echt betekent, namelijk de dominantie van het kapitaal. Maar het kapitalisme produceerde ook rechtstreeks zijn eigen 'negatie' in de vorm van socialisme en de arbeidersbeweging.
Het kapitalisme zelf is een voortdurend revolutionair fenomeen geweest, niet alleen in de economie, de ideeënwereld en de politiek, maar ook in de filosofie, de wetenschap en de kunst.
Financieel imperium
Van de grote Franse Revolutie van 1789 en het Communistisch Manifest van Marx en Engels in 1848 tot het neerhalen van de rode vlag op het Kremlin in 1991, heeft de mensheid een tijdperk beleefd van voortdurende, intense en diepgaande bevraging van al haar ideeën, instellingen en percepties.
Vandaag de dag lijkt het kapitalistisch systeem voor de eerste keer totaal totalitair, controleert het bijna alle instellingen die het in vraag zouden kunnen stellen en neemt het de vorm aan van een 'financieel imperium'.
De controle wordt over het algemeen uitgeoefend in de vorm van 'aankopen'
Het overvleugelt vaak de 'zichtbare' machtscentra, zoals staten, met een ongekende economische, technologische en 'ideologische' macht. De controle wordt over het algemeen meer uitgeoefend in de vorm van 'aankopen', van het toekennen van 'materiële voordelen' en minder in de vorm van vervolging van mensen, althans voorlopig.
De uitdagingen waarmee het systeem wordt geconfronteerd lijken minder intern maar eerder perifeer georiënteerd. Deze perifere uitdagingen zijn in wezen echter defensief van aard en bieden momenteel geen reëel alternatief voor het mondiale kapitalisme, dat meerdere crises tegelijk beleeft, zoals de Sovjet-Unie het bijvoorbeeld na 1917 had voorgesteld.
Verwarring
Monopolies zetten niet aan tot nadenken. Onze wereld is ook getuige van een ongekende achteruitgang van het kritisch denken op alle gebieden[1]. Deze teruggang wordt in de hand gewerkt door de algemene verwarring en draagt er op zijn beurt aan bij.
De ineenstorting van het 'Sovjet-socialisme' dertig jaar geleden blijft ook wegen op de psychologie en het bewustzijn van de wereld en het ontmoedigt iedereen die de wereld wil veranderen.
In dit opzicht kan de intellectuele en politieke atmosfeer die de drie decennia na de val van de USSR domineerde, worden vergeleken met de drie decennia na de nederlaag van Napoleon[2].
Techno-feodalisme
De ideeën zijn nu 'veren(i)gd' tot de kleinst mogelijke noemer en zelfs minder, wat de eengemaakte materiële basis van het systeem weerspiegelt. Dat wil zeggen van degenen die het financiële systeem wereldwijd controleren.
Het lijkt erop dat we in een staat van techno-feodalisme zijn terechtgekomen
Het lijkt erop dat we in een staat van techno-feodalisme zijn terechtgekomen, die enigszins doet denken aan de 'profetieën' van Marx in de Grundrisse (Karl Marx 1857-1858).
Verwarring als wapen
Maar verwarring is ook noodzakelijk en dus gepland en opzettelijk, vanwege de totalitaire aard van de plannen die zijn uitgewerkt binnen de mondiale 'heersende klasse'. Centraal hierin staan zij die het mondiale financiële kapitaal controleren.
Natuurlijk hebben de hogere klassen van de samenleving altijd gefraudeerd. Maar dit was veel minder noodzakelijk in het tijdperk van de ontwikkeling van het productieve kapitalisme dan in het tijdperk van het neoliberalisme en nog meer in het tijdperk van het 'rampenkapitalisme'.
Hun plan is verfoeilijk en daarom 'niet voor publicatie vatbaar'. Soms licht iemand een tipje van de sluier op, zoals de verachtelijke , ooit maoïstische, Barroso.
Hij steunde de Amerikanen in hun strijd tegen Europa met betrekking tot Irak. Vervolgens werd Barroso uitgekozen om de EU te leiden, om dan te eindigen bij Goldman Sachs: dezelfde man die ooit beweerde dat de hele wereld weet dat toekomstige generaties het slechter zullen hebben dan de huidige.
Gevaarlijke gekkigheid
Maar meestal houden ze hun projecten verborgen, ze moeten wel. Zoals Biden, achter de retoriek van de democratie (niemand kan een effectievere vervalsing van de democratie bedenken dan die waar de Amerikaanse democraten aanspraak op maken) of de semifascistische maar gevaarlijke gekkigheid die Elon Musk (soms 'de Soros van Trump' genoemd) om de andere dag verspreidt.
Tekenend voor het soort nieuwe Trumpiaanse proto-fascisme is de man die Musk voorstelde als EU-voorzitter, een kerel die zo dicht mogelijk in de buurt komt van hun 'ideaal' van een 'hersenloze man', pre-menselijk in plaats van pre-modern. Het is een zekere Fidias, nu Europees Parlementslid uit Cyprus.
Nog gevaarlijker dan de ideeën van Musk zijn de ideeën van de prinsen der duisternis achter Trump, zoals de Amerikaanse oligarch Peter Thiel.Isolement
De mondiale heersende klasse van vandaag staat meer dan ooit tevoren geïsoleerd van de samenleving. Ze is ook gespeend van elk groots collectief idee over de toekomst van de mensheid. Ze vertegenwoordigen niet veel meer dan hun enorme ego.
Ze propageren en gebruiken niet alleen verwarring. Ze zijn zelf ook verward. Ze zullen hun macht waarschijnlijk gebruiken om hun eigen psychopathologie om te zetten in sociale pathologie.
Een indringende en angstaanjagende anatomie van deze heersende klasse is te vinden in het meesterwerk van Stanley Kubrick, Eyes Wide Shut (1999).
'Anti-systemische' irrationaliteit
Net als bij Hitler in het interbellum is er een zeer grote dosis bedrog, verwarring en irrationaliteit nodig om grote massa's en hele landen te misleiden en mee te slepen op de weg naar totalitarisme, al dan niet ‘gewelddadig', fascisme, oorlog en irrationalisme.
Vooral na 11 september is openlijke absurditeit toegevoegd aan het arsenaal van het establishment, dat de echte complotten probeert te verbergen onder een zogenaamde 'anti-systeem'-dekmantel door absurditeiten, steeds maar absurditeiten en niet-bestaande complottheorieën te verspreiden.
Ongerijmdheden
Op die manier proberen ze de belangrijkste van de 'samenzweringen' van vandaag te verbergen: de poging van een zeer kleine groep zeer rijke internationale ‘oligarchen’, die voornamelijk uit twee of drie naties komen, en waarvan een overweldigende meerderheid behept is met een definitief gestoorde psycho-spirituele persoonlijkheid, om de hele mensheid te beheersen en te domineren, als een kanker in haar lichaam.
Na de gebeurtenissen van 11 september zagen we een wildgroei aan theorieën, waarvan sommige volkomen ongerijmd waren. Het belangrijkste resultaat van deze wildgroei was dat de fundamentele vraag niet gesteld werd: "Waarom heeft de Amerikaanse staat de aanslagen niet voorkomen, ondanks talloze waarschuwingen?"
En ook niet de even fundamentele tweede vraag: "Wie profiteerde er van de aanslagen?" In plaats daarvan debatteerden we over de vraag of de vliegtuigen daadwerkelijk in het Pentagon waren gevlogen of over wat de sterkte van het beton van de torens was.
Klimaatontkenning
Een ander zeer belangrijk voorbeeld is de ontkenning van de door de mens veroorzaakte klimaatverandering. Een ontkenning die gefinancierd wordt door fossielebrandstof-multinationals via honderden miljoenen dollars per jaar. Dit heeft veel goedbedoelde, maar niet wetenschappelijk geschoolde mensen misleid. En er zijn tientallen andere voorbeelden.
Twijfels versterken antisysteem
Op die manier, en ook omdat de (radicale) linkervleugel neergeslagen op de grond ligt, zijn de twijfels en de revolte die Biden, Scholz of Macron onvermijdelijk oproepen, vaak niet doelgericht en leiden niet tot de noodzakelijke maatschappelijke veranderingen.
Ze blijven verder zonder gevolg, behalve misschien dat ze de zogenaamde 'anti-systeem' bewegingen van de extreemrechtse vleugel versterken. Zo ging het grofweg ook in de periode tussen de twee wereldoorlogen.
De mensen blijven passief bij gebrek aan een samenhangende en serieuze internationale linkervleugel die het huidige dominante systeem van 'rampenkapitalisme' geloofwaardig kan uitdagen, een socialistisch alternatief kan aanbieden en de strijd van de arbeidersklasse en van de naties kan organiseren. Met name degenen zonder serieuze politieke scholing en zonder ervaring met sociale bewegingen.
Problemen uit handen geven aan rechts
Hun onvermogen om weerstand te bieden aan schier almachtige krachten die in staat zijn om op een voor de leek onbegrijpelijke manier te handelen, leiden uiteindelijk tot het uit handen geven van sociale problemen aan extreemrechtse bewegingen zoals ‘trumpisme’ of ‘lepénisme', de doctrine van Le Pen.
De Duitsers wilden een revolutie, maar ze durfden die niet uit te voeren en hebben ze doorgegeven aan Hitler, schreef Wilhelm Reich, een van de meest grondige analisten van het nazifenomeen.
Anderen wenden zich tot metafysica, tot de zoektocht naar een individuele, persoonlijke oplossing of tot metafysica via religieuze bewegingen zoals de Evangelische Internationale - die in feite een internationale is die wordt geleid door en ten dienste staat van het zionisme.
Spirituele chaos leidt naar dictator
Het is goed om voor ogen te houden dat de Duitsers voor Hitler hebben gestemd, niet voor wat hij van plan was te doen, maar omdat hij een patriot en een socialist leek te zijn, een nationaalsocialist. Ze hebben ook voor hem gestemd omdat, na de confrontatie met een zeer diepe crisis, er geen ander geloofwaardig alternatief werd aangeboden.
Niet door het Duitse burgerlijk kapitalistische establishment, noch door de grote socialistische en communistische bewegingen, die in feite nauwelijks iets gedaan hebben om Hitlers machtsovername te voorkomen.
Benjamin Netanyahu, meester van de misleiding
Naar analogie, om dezelfde diepere redenen en op een vergelijkbare manier, ontwikkelt extreem-rechts zich vandaag de dag in het Westen. Die extreme richting wordt vertegenwoordigd door stromingen zoals die van Benjamin Netanyahu, meester van de misleiding, een van de machtigste, zo niet de machtigste en invloedrijkste politicus vandaag de dag in het hele 'collectieve Westen', van Donald Trump of van Marine Le Pen.
Geen betwisting fundament
Het belangrijkste kenmerk van deze bewegingen is bedrog. Ze lijken zogenaamd anti-systeem, maar betwisten in geen geval de economische en sociale fundamenten van het heersende systeem: het internationaal grootkapitaal en het economisch beleid dat het wil opleggen.
Hun rol in de westerse samenlevingen bestaat erin een meer autoritaire institutionele en ideologische basis op te leggen, efficiënter om de dominantie van het grootkapitaal in de westerse landen te verzekeren en van het Westen ten opzichte van de rest van de planeet.
Globalisten niet de enige imperialisten
De extreemrechtse vleugel is noodzakelijk voor de overgang van het oude systeem van imperialistische dominantie (mondialisering) naar een ander systeem van imperialistische dominantie (nationalistisch en met een neiging tot open-en-bloot-fascisme).
Soms, maar niet altijd, lijken bepaalde extreemrechtse krachten in het Westen (inclusief Israël) pro-Russisch. Ze lijken zo, maar ze zijn het niet. Zo werd Trump bijvoorbeeld in het verleden verkozen, mede dankzij enorme hulp van Israëlische agenten die niet voor vrede met Rusland waren, terwijl iedereen sprak over de vermeende Russische hulp die hij had ontvangen.
Trump zelf deed niets tegen de indruk (de beschuldiging) dat hij 'Poetins man' was. Merkwaardig genoeg heeft zijn regering Oekraïne tot de tanden bewapend, een uitgebreid programma voor de modernisering van VS-kernwapens doorgevoerd en het nucleaire INF-wapenbeheersingsverdrag nietig verklaard, naast vele andere niet erg vredelievende of Ruslandvriendelijke daden en beleidsmaatregelen.
Ontmantelen tegenkracht
De sociale beweging achter de Westerse extreemrechtse vleugel heeft organische en systemische redenen genoeg om onafhankelijke sterke staten zoals Rusland, Iran, China en natuurlijk groeperingen zoals de BRICS (voor zover deze zich ontwikkelen tot een alternatief machtsblok) te ontmantelen. Zelfs als ze hier en daar verschijnen als "vredelievend" of "pro-Russisch", zelfs als ze zich vriendelijk opstellen over bepaalde kwesties, zullen ze dat alleen doen om te manoeuvreren, tijd te winnen en een tegenaanval voor te bereiden vanuit een betere positie.
De historische analogie-methode is essentieel om politieke stromingen en leiders te beoordelen
Een klassiek en historisch voorbeeld is Hitler, die niet alleen als een pro-Russische kracht verscheen (terwijl zijn belangrijkste doel vanaf het begin was om Sovjet-Rusland aan te vallen, de beroemde Drang Nach Osten van het Duitse imperialisme), maar zelfs een alliantie met de USSR sloot twee jaar voordat hij de aanval inzette!
Uiteraard herhalen gebeurtenissen zich nooit exact op dezelfde manier, maar kennis van de geschiedenis en het gebruik van de historische analogie-methode zijn essentieel om politieke stromingen en leiders te beoordelen.
Heersende klasse stoppen
De strategische rol van de Westerse extreemrechtse vleugel was, is en kan alleen maar zijn om de ideologische, materiële en politieke voorwaarden te scheppen voor de Grote Oorlog, die er zal komen als we de heersende klassen van het Westen niet stoppen met een sterke en wereldwijde massale actie. Een grote oorlog waarvan het conflict in Oekraïne en het bloedbad in Palestina slechts de generale repetitie en voorbode zijn, de inleiding van wat komen gaat.
Dit is het algemene strategische perspectief. Maar natuurlijk betekent dit niet dat verschillende centra van imperialisme ondertussen geen "vredesovereenkomsten" van verschillende aard kunnen sluiten en we kunnen niet onverschillig zijn voor dergelijke "openingen". Maar ze zijn en blijven tijdelijk.
Polycentrische wereld
Helaas wil de overgrote meerderheid van de Westerse heersende klasse niet begrijpen dat we een radicaal nieuwe manier moeten vinden om onze samenlevingen en de wereld te organiseren, indien we willen overleven. Ze zijn niet bereid om een polycentrische (multipolaire) wereld te accepteren, noch om te zien hoe het Oosten en het Zuiden strijden om de suprematie en absolute dominantie in handen van het Westen.
Verschuiving
In 1990 geloofden ze dat de westerse economische macht en de aantrekkingskracht van het westerse politieke paradigma voldoende waren om hun dominante positie op de planeet te behouden. Nu is duidelijk dat dit niet zo is. Vandaar de neiging om een oorlog te organiseren tegen hun rivalen, in eerste instantie Rusland, China, Iran, de Palestijnen enzovoorts. Vandaar de geleidelijke maar uitgesproken verschuiving naar ideologieën die een totale oorlog zullen faciliteren.
De Eerste en Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog illustreren dat oorlogen niet het gevolg zijn van een ‘nationalistische’ of ‘fascistische’ of een andere ideologie. Ideologieën worden gebruikt om oorlogen te rechtvaardigen, niet andersom. Ideologieën worden uit de kast gehaald en gebruikt om beleid te rechtvaardigen dat voortkomt uit de organische behoefte van het kapitalisme en het imperialisme om de wereld te domineren en de groei van alternatieve machtscentra te verhinderen.
Onze krachtigste wapens: ernst, rationaliteit, kritische zin, wetenschap, liefde en menselijkheid
Ons voortbestaan
Zij die willen vechten tegen totalitarisme en imperialisme en de dreiging van de Grote Oorlog die ze voorbereiden, moeten zeer voorzichtig zijn met de concepten en definities die ze gebruiken, om niet ongewild de tendensen te versterken die ze willen bestrijden. Ernst, rationaliteit, kritische zin, wetenschap, evenals liefde en menselijkheid, zijn de krachtigste wapens die de mens ter beschikking heeft om voor zijn vrijheid te vechten. Dat betekent dat we in onze tijd, met de productiekrachten en technologieën die we hebben, ook moeten zorgen voor ons voortbestaan.
Dit artikel verscheen eerder op Defend Democracy Press in het Frans en op zijn website in het Engels. Dimitris Konstantakopoulos was regeringsadviseur en prominent lid van de Griekse partij Syriza. De vertaling is van Toon Van den Bossche.
Notes:
[1] Inclusief het marxisme, dat in het verleden het belangrijkste en meest onmisbare instrument was voor "démystificatie", voor analyse en voor een beter begrip van de sociale en politieke relaties die door de mensheid zijn geproduceerd gedurende de moderne tijd. We bedoelen natuurlijk het authentieke marxisme als revolutionaire theorie, en niet het bureaucratische "marxisme" van het Oosten of het academische "marxisme" van het Westen.[2] Na Waterloo moest Europa meer dan 30 jaar wachten op een nieuwe golf van democratische revoluties, in 1848. Rusland had ook 25 jaar nodig voordat het zich verzette tegen een Westerse offensief, eerst in Syrië en zeven jaar later in Oekraïne.
