De volgende dag reageerde de Rwandese president op sociale netwerken dat hij klaar is voor een gewapende confrontatie: “Als Zuid-Afrika wil bijdragen aan een vreedzame oplossing, zoveel te beter. Maar het heeft noch de legitimiteit noch de houding van een bemiddelaar. En als het voor de confrontatie kiest, zal Rwanda daar op elk moment op reageren.” De Rwandese president verklaarde ook dat de regionale vredesmacht – de SADC, waaraan Zuid-Afrika deelneemt – in feite een oorlogvoerende macht is die samenwerkt met anti-Rwandese gewapende genocidegroepen.
Rwanda en Israël, al langer brothers in crime
Terwijl dus de spanningen tussen Pretoria en Kigali over Congo oplopen, versterken Israël en Rwanda hun militaire samenwerking. Die geeft Rwanda toegang tot geavanceerde wapens en stelt Israël in staat om te proberen Zuid-Afrika te verzwakken. Dat heeft zich opgeworpen als wereldleider in solidariteit met het Palestijnse volk door een genocidezaak aanhangig te maken bij het Internationaal Strafhof.
De banden tussen Kigali en Tel Aviv gaan ver terug en zijn de afgelopen jaren alleen maar sterker geworden. Tijdens zijn bezoek aan Israël in juli 2017 zei de Rwandese president Kagame daarover: “De samenwerking tussen onze landen is op veel gebieden tot bloei gekomen, waaronder technologie, landbouw en energie, maar ook veiligheid. We waarderen wat Israël ons aanbiedt en van plan is aan te bieden op deze en vele andere gebieden, en we zijn erg blij om met jullie samen te werken.”
Rwanda stemt in VN nooit voor Palestina-resoluties
In 2012 behoorde Rwanda bij de drie van de 54 landen van Afrika die in de Algemene Vergadering van de VN niet stemden voor de resolutie om Palestina de status van waarnemend lid te geven. In 2014 onthield Rwanda zich in de Veiligheidsraad bij de stemming over een resolutie die de terugtrekking van Israël uit de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem eiste. In 2017 was president Kagame het eerste Afrikaanse staatshoofd dat het jaarlijkse forum van het American-Israeli Public Affairs Committee toesprak.
In maart 2018 beschreef de Israëlische minister van Defensie Avigdor Liberman Rwanda als een strategische bondgenoot. En ten slotte is er de verklaring van Netanyahu bij de inhuldiging van de Israëlische ambassade in Kigali in 2019: “Deze inhuldiging maakt deel uit van de uitbreiding van Israëls aanwezigheid in Afrika.”
Wat militaire samenwerking precies inhoudt, is natuurlijk een kwestie van defensiegeheim. Maar je krijgt wel een idee als je de bewapening van de M23-groep beziet. De expertengroep van de VN-deskundigen van de Verenigde Naties sprak in zijn verslag van december 2024 van Israëlische Galil aanvalsgeweren, lichte en zware machinegeweren, verschillende soorten raketwerpers, granaatwerpers, terugstootloze geweren, mortieren, nachtzichtapparatuur en anti-persoonsgranaten. Hoewel Israël maar een klein land is, behoort het tot de top 10 wapenexporteurs ter wereld.
Afrikaanse strategie van Israël
Al in april 1965 waarschuwde de progressieve Marokkaanse leider Mehdi Ben Barka, zes maanden voor hij werd vermoord: “Israëls rol in Afrika maakt deel uit van de neokoloniale strategie om de Arabische revolutie en de internationale beweging voor nationale bevrijding te bestrijden”. Hij argumenteerde dat Israël neokoloniale regimes in Afrika ondersteunt, hen militaire hulp en bijstand verleent, deelneemt aan destabilisaties en staatsgrepen, enzovoort. Omgekeerd ziet hij het voordeel voor Israël, namelijk dat het minder geïsoleerd staat bij stemmingen in de Verenigde Naties.
De feiten hebben sindsdien de conclusies van Mehdi Ben Barka bevestigd. Israël was altijd een fervent voorstander van de Zuid-Afrikaanse apartheid. Tel Aviv stond Pretoria bij tot het bittere eind en nam deel aan al diens strategieën in Zuidelijk Afrika, van Mozambique tot Angola en Namibië.
In 1976 verklaarde de Israëlische premier Yitzhak Rabin dat Israël en Zuid-Afrika met dezelfde problemen van onveiligheid en afwijzing te maken hadden, terwijl de Israëlische ambassadeur in Pretoria verklaarde: “We moeten Zuid-Afrika appreciëren om zijn speciale waarden, en dat zijn die van de vrije wereld waarvan het deel uitmaakt”.
Israëlische wapens en adviseurs in Zuid-Soedan, Kameroen, Marokko …
Israëlische wapens en militaire adviseurs circuleren ook in Zuid-Soedan, Kameroen, Marokko en elders. In een opmerkelijke studie die in 1987 in boekvorm verscheen met de titel “Israel connection”, schreef professor Benjamin Beit-Hallahmi van de Universiteit van Haifa: “Israël exporteert de ervaring van het zionisme in het Midden-Oosten naar de derde wereld. Het exporteert niet alleen een technologie van overheersing, maar ook de visie op de wereld die aan die technologie ten grondslag ligt”.
Deze reactionaire internationale functie is niet beperkt tot Afrika. Tel Aviv was de belangrijkste wapenleverancier van het Chili van Pinochet en het Argentinië van Videla.
Israëlische wapens en militair advies worden bijzonder gewaardeerd door de reactionaire regeringen van Afrika en Latijns-Amerika, omdat ze voortdurend worden getest op het Palestijnse volk in Gaza en de Westelijke Jordaanoever. Wapenexporterende staten en multinationals wijzen altijd op dit “concurrentievoordeel”. Gaza en de Westelijke Jordaanoever worden zo omgevormd tot een waar laboratorium om te experimenteren met nieuwe wapens en nieuwe overheersingstechnieken die vervolgens geëxporteerd kunnen worden.
De verzwakking van het huidige Zuid-Afrika, een van de meest vastberaden Afrikaanse medestanders van het Palestijnse volk, een van de hoofdrolspelers in de multipolaire dynamiek van de BRICS en een van de essentiële medestanders van de Democratische Republiek Congo, is de belangrijkste reden voor de steun van Tel Aviv en Washington aan Rwanda.
Voor meer informatie:
Beit-Hallahmi, Benjamin, The Israeli Connection: Who Israel Arms and Why, Pantheon Books, 1987.
Ann Garrison, Rwanda vordert in de richting van annexatie van de Kivu-provincies van de DRC met de stilzwijgende goedkeuring van het Westen, Black Agenda Report – Nieuws, commentaar en analyse van zwart links, 22 januari 2025.
