Oslo-akkoorden
Het verhaal: dertig jaar geleden zei men ons over de Oslo-akkoorden dat die vrede naar het Midden-Oosten zouden brengen. Dat Israël zich eindelijk zou terugtrekken uit de Palestijnse gebieden die het al decennia lang illegaal bezet hield, en een einde zou maken aan zijn wrede onderdrukking van het Palestijnse volk. Dat ze de stichting van een Palestijnse staat zouden toelaten, en zo deze etterende wonde in de Arabische en moslimwereld eindelijk laten genezen.
De realiteit: Tijdens de ‘Oslo-periode’ stal Israël meer Palestijns land en bouwde sneller illegale Joodse nederzettingen bij, dan ooit tevoren. Israël werd steeds repressiever, bouwde gevangenismuren rond Gaza en de Westelijke Jordaanoever en bleef beide agressief bezetten. Ehud Barak, de toenmalige Israëlische premier, “torpedeerde” – dat zijn de woorden van een van zijn belangrijkste adviseurs – de door de VS gesteunde Camp David-onderhandelingen in 2000.
Enkele weken later, terwijl het onderhuids verzet in de bezette Palestijnse gebieden broeide, viel oppositieleider Ariel Sharon, gesteund door 1.000 gewapende Israëlische soldaten, de al-Aqsa moskee in bezet Jeruzalem binnen, een van de heiligste plaatsen in de wereld voor moslims.
Het was de druppel die de emmer deed overlopen. Een Palestijnse opstand werd door Israël met verwoestende militaire macht onderdrukt, wat de publieke Palestijnse steun zou doen overhellen van de seculiere Fatah-leiding naar de islamitische verzetsgroep Hamas.
Israël lobbyde bij de VS om ervoor te zorgen dat de Egyptische dictator el-Sisi zijn miljarden aan jaarlijkse hulp zou blijven ontvangen
De alsmaar wredere behandeling van de Palestijnen door Israël en de geleidelijke overname van de al-Aqsa moskee, met de steun van het Westen, heeft er alleen maar toe geleid dat de jihadistische groep al-Qaeda verder radicaliseerde. Het vormde de publieke rechtvaardiging voor de aanval op de Twin Towers in New York in 2001.
Twin Towers
Het verhaal: In 2001, na de aanslag van 9/11, zei men over de Taliban dat die al-Qaeda in Afghanistan huisvestte, en dus de enige manier om hen te stoppen een inval van de VS en het VK was, om hen “uit hun holen te roken”. Het Westen zou daarbij de meisjes en vrouwen van Afghanistan tegen onderdrukking beschermen.
De realiteit: Zodra de eerste VS-bommen vielen, toonde de Taliban zich bereid om de macht over te dragen aan de VS-marionet Hamid Karzai, uit de Afghaanse politiek weg te blijven en de leider van al-Qaeda, Osama bin Laden, over te dragen aan een derde land naar keuze.
Toch vielen de VS Afghanistan binnen, bezetten het land twintig jaar lang, doodden minstens 240.000 Afghanen, de meesten van hen burgers, en spendeerden grosso modo 2.000 miljard aan deze hatelijke bezetting. De Taliban werd er sterker dan ooit en dwong het VS-leger in 2021 zich terug te trekken.
Irak
Het verhaal: In 2003 werd gezegd dat er in Irak massavernietigingswapens waren die Europa binnen enkele minuten konden vernietigen. Dat de Iraakse leider Saddam Hoessein de nieuwe Hitler was en zich had aangesloten bij al-Qaeda om de Twin Towers te vernietigen. Dat de VS en het VK daarom geen andere keuze hadden dan preventief Irak binnen te vallen, zelfs toen de Verenigde Naties de aanval weigerden goed te keuren.
De realiteit: Jarenlang stond Irak onder strenge sancties, na Saddam Hoesseins roekeloze beslissing Koeweit binnen te vallen in 1991. Die inval verstoorde de regionale orde in de Golf, die erop gericht was de olie naar het Westen te laten stromen.
De VS reageerde met militair machtsvertoon en decimeerde het Iraakse leger. Het beleid in de jaren negentig was gericht op ‘containment’: een sanctieregime waarvan wordt geschat dat het minstens een half miljoen Iraakse kinderen heeft gedood, een prijs die de toenmalige VS-buitenlandminister Madeleine Albright “de moeite waard” noemde.

Saddam Hoessein. Foto: Barry Iverson, Wikimedia Commons/CC BY-SA 4.0.
Saddam Hoessein moest zich ook onderwerpen aan een programma van rondreizende wapeninspecteurs van de VN. Die concludeerden met grote stelligheid dat er geen bruikbare massavernietigingswapens waren in Irak. Het verslag waarin stond dat Saddam Hoessein op Europa kon vuren en het binnen 30 minuten kon raken, bleek uiteindelijk een hoax. Verzonnen door de Britse inlichtingendiensten.
De bewering dat Saddam banden had met al-Qaeda was niet alleen zonder bewijs, maar ook volslagen onzinnig. Saddams zeer seculiere, zij het wrede regime, was fel gekant tegen, en bang voor de religieuze fanaten van al-Qaeda.
De invasie annex bezetting van de VS en het VK en de wrede sektarische burgeroorlog die ze ontketenden, doodde naar schatting meer dan 1 miljoen Irakezen en verdreef 4 miljoen anderen uit hun huizen.
Gaddafi bouwde militaire en economische banden op met Rusland en China. Het bombardement van Libië door de NAVO was nooit bedoeld om de bevolking te beschermen
Irak werd een voedingsbodem voor islamitisch extremisme, wat leidde tot de oprichting van een nieuwe, meer nihilistische, soennitische concurrent van al-Qaeda, genaamd Islamitische Staat. Het versterkte ook de invloed van de sjiitische meerderheid in Irak, die de macht overnam van de soennieten en een nauwe alliantie aanging met Iran.
Arabische Lente in Egypte
Het verhaal: In 2011 werd beweerd dat het Westen de Arabische Lente steunde om democratie naar het Midden-Oosten te brengen en dat de bevolking van Egypte, de grootste Arabische staat, het voortouw nam door de autoritaire president Hosni Moebarak te verwijderen.
De realiteit: Moebarak werd drie decennia lang door het Westen gesteund als de tiran van Egypte. Hij ontving elk jaar miljarden aan ‘buitenlandse hulp’ van Washington: in feite smeergeld om de Palestijnen te laten vallen en vrede te sluiten met Israël volgens de voorwaarden van het Camp David-akkoord van 1979.

Foto: Jim Mattis, Wikimedia Commons/ CC BY 2.0.
Met tegenzin keerden de VS zich uiteindelijk van Moebarak af, nadat ze hadden vastgesteld dat hij niet opgewassen bleek tegen de groeiende protesten die het land overspoelden tijdens de Arabische lente, een revolutionaire mix van seculiere liberalen en islamitische groepen onder leiding van de Moslimbroederschap. Het leger hield zich afzijdig, de demonstranten zegevierden.
De Broederschap won de verkiezingen in de aanloop naar een nieuwe democratische regering. Achter de schermen haalde het Pentagon echter de banden aan met wat restte van Moebaraks oude regime en met een nieuwe kandidaat-troonopvolger, generaal Abdel Fattah el-Sisi.
Met de goedkeuring van de VS, pleegde el-Sisi uiteindelijk een staatsgreep en bracht Egypte in 2013 terug naar een militaire dictatuur. Israël lobbyde bij de VS om ervoor te zorgen dat el-Sisi’s militaire dictatuur zijn miljarden aan jaarlijkse hulp zou blijven ontvangen. Eens aan de macht, voerde el-Sisi hetzelfde repressieve regime in als Moebarak, en onderdrukte de Broederschap meedogenloos.
Samen met Israël hield hij Gaza met een blokkade in een wurggreep, dit om Hamas, de Palestijnse variant van de Broederschap, te isoleren. Zo gaf hij een extra impuls aan islamitisch extremisme, met Islamitische Staat die zich nu ook in de Sinaï vestigde. Tegelijk bewees de VS hier andermaal dat zijn toewijding aan de Arabische Lente en democratische bewegingen in het Midden-Oosten niet bestond.
Libië
Het verhaal: In 2011 moesten we geloven dat de Libische dictator Moammar Gaddafi een vreselijke bedreiging vormde voor zijn eigen bevolking. Hij had zijn soldaten Viagra gegeven om massa-verkrachtingen te plegen. De enige manier om gewone Libiërs te beschermen was dat de NAVO, onder leiding van de VS, het VK en Frankrijk, het land zou bombarderen en oppositiepartijen rechtstreeks zou steunen om Gaddafi ten val te brengen.
De realiteit: De beschuldigingen tegen Gaddafi, net als die tegen Saddam Hoessein, misten elke grond, zoals een onderzoek van het Britse parlement vijf jaar later, in 2016, zou concluderen. Het Westen had een voorwendsel nodig om de Libische leider te verwijderen. Die werd gezien als een bedreiging voor westerse geopolitieke belangen.

Foto: Unknown, Wikimedia Commons/CC0 1.0.
De publicatie door WikiLeaks van diplomatieke telegrammen van de VS, toonde de bezorgdheid van Washington over Gaddafi’s inspanningen om een Verenigde Staten van Afrika te creëren, om de hulpbronnen van het continent te controleren en een onafhankelijk buitenlands beleid te voeren.
Libië, met de grootste oliereserves van Afrika, had een gevaarlijk precedent geschapen door nieuwe olieontginning aan te bieden aan Rusland en China en bestaande contracten met westerse oliemaatschappijen te heronderhandelen.
Het echte probleem voor Washington was niet Assads autoritarisme, de sterkste bondgenoten van de VS in de regio waren allemaal autoritair
Gaddafi bouwde ook nauwere militaire en economische banden op met Rusland en China. Het bombardement van Libië door de NAVO was nooit bedoeld om de bevolking te beschermen. Na de afzetting van Gaddafi werd het land onmiddellijk in de steek gelaten en veranderde in een mislukte staat van krijgsheren en slavenmarkten.
Delen van Libië werden een bolwerk van Islamitische Staat. Westerse wapens die aan “rebellen” werden geleverd, versterkten Islamitische Staat en voedden de sektarische bloedbaden in Syrië en Irak.
Syrië
Het verhaal: In 2011 stonden zogenaamd democratische krachten klaar in Syrië om dictator Bashar al-Assad af te zetten. Het land stond op het punt een revolutie in Arabische Lente-stijl te ontketenen die het volk zou bevrijden.
De realiteit: Er is geen twijfel mogelijk dat Assads bewind, in combinatie met droogte en mislukte oogsten door klimaatverandering, in 2011 tot toenemende onrust in delen van Syrië leidde. En het klopt ook dat Assads regering, net als andere seculiere Arabische regimes gebaseerd op de heerschappij van een minderheidssekte, afhankelijk was van brutaal autoritarisme om zijn macht over andere, grotere sekten te behouden.
Dat is wel niet de reden waarom Syrië in een bloedige burgeroorlog verzeild raakte die dertien jaar duurde en actoren uit Iran en Rusland, Israël, Turkije, al-Qaeda en ISIS aantrok. Dat kwam vooral omdat Washington en Israël eens te meer hun geostrategische belangen nastreefden. Het echte probleem voor Washington was niet Assads autoritarisme, de sterkste bondgenoten van de VS in de regio waren allemaal autoritair, maar twee andere belangrijke factoren.
Ten eerste behoorde Assad tot de Alawitische minderheid, een sekte van sjiieten die een eeuwenoude, theologische en sektarische vete hadden met een dominante soennitische islam in de regio. Iran is ook sjiitisch. De sjiitische meerderheid in Irak kwam aan de macht nadat Washington het soennitische regime van Saddam Hoessein in 2003 had vernietigd.
Ten slotte is ook de Libanese militie Hezbollah sjiitisch. Samen vormden ze wat Washington steeds vaker omschreef als de ‘As van het Kwaad’.
Ten tweede deelt Syrië een lange grens met Israël en vorm het, cruciaal, de belangrijkste geografische corridor die Iran en Irak verbond met de guerrilla-strijdkrachten van Hezbollah ten noorden van Israël, in Libanon. Decennia lang smokkelde Iran tienduizenden, steeds krachtigere, raketten naar Zuid-Libanon, vlakbij de noordelijke grens van Israël.
Dat arsenaal diende gedurende het grootste deel van die tijd als een defensieve paraplu. Het was de belangrijkste afschrikking die Israël ervan weerhield Libanon binnen te vallen en te bezetten, zoals ze jarenlang hadden gedaan tot Hezbollah-strijders het Israëlisch leger in 2000 dwongen zich terug te trekken. Het weerhield Israël er ook van om Syrië binnen te vallen en Iran aan te vallen.
Iran en zijn bondgenoten verzetten zich tegen Washington dat Israël als regionale grootmacht wil opdringen en de Palestijnen als volk wil uitwissen
Dagen na 11 september 2001 kreeg een hoge VS-generaal, Wesley Clarke, een document te zien van een ambtenaar van het Pentagon waarin het antwoord van de VS op het neerstorten van de Twin Towers werd uiteengezet. De VS zouden binnen vijf jaar zeven landen ‘ten val brengen’.
Opmerkelijk genoeg waren de meeste doelwitten sjiiitische bolwerken in het Midden-Oosten: Irak, Syrië, Libanon en Iran. De daders van 11 september 2001 waren nochtans, opmerkelijk, soennieten, voornamelijk uit Saoedi-Arabië.
Iran en zijn bondgenoten verzetten zich tegen Washington dat Israël als regionale grootmacht wil opdringen en de Palestijnen als volk wil uitwissen. Steeds openlijker is daarvoor steun van de soennitische staten, vooral die in de olierijke Golf. Israël en Washington proberen blijkbaar op dit moment deze objectieven te bereiken.
Syrië was altijd al cruciaal voor het verwezenlijken van hun plan. Daarom pompte de VS in het geheim enorme bedragen in de training van zijn voormalige vijanden, zoals al-Qaeda, om een anti-Assad-militie te creëren. Die trokken soennitische jihadistische strijders uit de regio aan, evenals wapens uit mislukte staten zoals Libië. Dit alles was onderdeel van ‘Operation Timber Sycamore’.
Het plan werd financieel gesteund door de Golfstaten en kreeg de steun van leger en inlichtingendiensten van Turkije, Israël en het VK.
Tegen eind 2024 kwamen Assads belangrijkste bondgenoten in de problemen: Rusland zit vast in een door de NAVO geleide proxy-oorlog in Oekraïne, terwijl Teheran steeds meer onder druk stond door Israëlische aanvallen op Libanon, Syrië en Iran zelf. Op dat moment nam HTS, een al-Qaeda-organisatie met een nieuwe naam, Damascus in met een bliksemoffensief, waardoor Assad naar Moskou moest vluchten.
* * *
Indien je al deze verhalen geloofde en nog steeds gelooft dat het Westen zijn best doet om het islamitisch extremisme en een zogenaamd Russisch imperialisme in Oekraïne te beteugelen, dan geloof je waarschijnlijk ook dat Israël Gaza met de grond gelijkmaakte, alle ziekenhuizen verwoestte en de gehele bevolking van 2,3 miljoen uithongerde met de bedoeling “Hamas uit te roeien”, hoewel dat schromelijk mislukte.
Je gelooft dan waarschijnlijk ook dat het Internationaal Gerechtshof bijna een jaar geleden ongelijk had door Israël voor het gerecht te dagen voor het plegen van genocide in Gaza. Je gelooft waarschijnlijk dat zelfs de meest voorzichtige Israëlische Holocaust-experts vorig jaar in mei ongelijk hadden toen ze concludeerden dat Israël onmiskenbaar een genocidale fase was ingegaan toen het de “veilige zone” van Rafah vernietigde, waar het het grootste deel van Gaza’s bevolking had samengedreven.
Je gelooft dan waarschijnlijk ook dat alle belangrijke mensenrechtenorganisaties ongelijk hadden, toen ze eind vorig jaar, na langdurig onderzoek, om zichzelf te beschermen tegen leugens van Israël en zijn apologeten, concludeerden dat Israëls verwoesting van Gaza alle kenmerken van een genocide vertoont.
Je zult dan ongetwijfeld ook geloven dat Washingtons lange termijnplan voor ‘globale full-spectrum dominantie’ goedbedoeld is en dat Israël en de VS Iran en China niet als volgende doelwit in het vizier hebben.
In dat geval zal je blijven geloven in eender wat ze je vertellen, als lemmingen die van de klif denderen, in de zekerheid dat het deze keer allemaal anders zal aflopen.
Dit artikel verscheen eerder op de blog van Jonathan Cook. De vertaling is van Toon Van den Bossche.