Permanente vernedering. Foto: Department of Defense
Analyse -

Trump ‘hervormt’ Guantánamo tot folterkamp voor 30.000 migranten

Op 11 januari 2025 was het precies 23 jaar geleden dat VS-president George W. Bush (2001-2009) het gevangenenkamp voor terroristen opende op de militaire basis van Guantánamo Bay in Cuba. Luk Vervaet blikt terug op een folterkamp waarvoor de VS nog steeds geen enkele verantwoording afleggen.

dinsdag 4 februari 2025 13:59
Spread the love

 

Op 11 januari 2025 is het precies 23 jaar geleden dat VS-president George W. Bush (2001-2009) het gevangenenkamp voor terroristen opende op de militaire basis van Guantánamo Bay in Cuba[1] een lugubere verjaardag die nergens in de mainstream media enige aandacht kreeg.

Zoals dat al jaren het geval is werd ook nu die verjaardag van ‘s werelds meest controversiële gevangenis compleet genegeerd, enkele actievoerders, zoals leden van het Free Assange Comité Belgium, niet te na gesproken.

Nu er nog maar vijftien gevangenen (van de oorspronkelijke 790) overblijven in Guantánamo, is het kamp helemaal geen nieuws meer.

Ten onrechte.

Voorpost van het moderne fascisme

De gevangenis in Guantánamo Bay werd twee decennia geleden geografisch buiten het grondgebied van de VS gevestigd, op het eiland Cuba, in een zone onder militaire bezetting van de VS. Sinds de revolutie in 1959 eist Cuba tevergeefs de teruggave van dit stuk van zijn grondgebied terug.

Kaart: Public Domain

De installatie op Cuba van een gevangenenkamp voor honderden moslims was een verklaring aan de wereld dat Guantánamo een constructie was die buiten elk wettelijk kader viel. De VS stelt dat noch de eigen wetten, noch de internationale humanitaire akkoorden en conventies die sinds de Tweede Wereldoorlog zijn aangenomen, van toepassing zouden zijn.

Wie wil begrijpen waarom er geen enkele internationale resolutie nog enig effect heeft als het gaat over de genocide in Gaza, moet teruggaan naar de wetteloosheid van Guantánamo.

Biden rolde rode loper uit voor Trump

Voor hij uit het Witte Huis verdween liet de voormalige VS-president Joe Biden midden januari nog elf Jemenitische gevangenen vrij en liet ze overbrengen naar Oman.

Een maand eerder liet hij de 59-jarige Tunesiër Ridah Bin Saleh al-Yazidi vrij naar Tunesië. De man zat twintig jaar in Guantánamo zonder enige vorm van aanklacht of proces.

Nog in december liet hij een Keniaanse gevangene vrij naar Kenia. De man zat veertien jaar in Guantánamo.

‘Door eer gebonden om vrijheid te verdedigen’ (rechts op de afsluiting een bord dat verbiedt te fotograferen). Foto: Kathleen T. Rhem/Public Domain

Na deze vrijlatingen liet het Amerikaanse leger weten dat er nu nog vijftien gevangenen overblijven, waarvan er drie in aanmerking komen voor vrijlating.

Nog drie anderen moeten nog voor de Periodic Review Board verschijnen, een commissie die oordeelt over vrijlating of verdere detentie zonder inbeschuldigingstelling.

Net als Obama, deed Biden niet wat hij plechtig beloofd had en waartoe zijn laatste dagen als president hem machtigden: het kamp van de schande van Guantánamo voor eens en voor altijd sluiten, de basis ontruimen en zorgen voor de herstelling van het leed (en de folteringen) dat de honderden onschuldige gevangenen is aangedaan.

Onder Obama en Biden werden dan wel meer Guantánamo-gevangenen vrijgelaten dan tijdens het eerste maandaat van Trump, maar de Democraten lieten niet alleen Guantánamo verder bestaan maar zorgden voor zijn uitbreiding en perfectionering.

Geen enkele van deze gevangenen werd op het ogenblik van hun mishandeling officieel ergens van beschuldigd. Foto: Shane T. McCoy/Public Domain

Zo werd in 2022 beslist om een compleet nieuw hospitaal te bouwen in Guantánamo voor de hallucinante som van bijna een half miljard dollar (454 miljoen). Dit hospitaal moet dienen voor de meer dan 5.000 VS-militairen en ander personeel op Guantánamo. De bouw moet volgens de planning af zijn in augustus 2027.

Net als onder vorige regeringen sloten ook Obama en Biden Cubaanse en andere vluchtelingen uit de Caraïben op in Guantánamo. Het gaat weliswaar ‘slechts’ om enkele tientallen mensen, precieze aantallen zijn niet bekend, net zoals er over hun detentieomstandigheden weinig naar buiten komt.

Ze worden vastgehouden in een afgescheiden sectie van de terreurverdachten in het Migrant Operations Center (MOC). In augustus 2024 besteedde Biden het beheer van dit detentiecentrum uit aan een privémaatschappij voor een bedrag van 163,4 miljoen dollar.

Net als de terreurverdachten bevinden ook deze gevangen migranten zich in een juridisch no-man’s-land, op een militaire basis die buiten de geldende immigratiewetten valt.

Protest tegen Guantánamo in Nantes (F). Foto: manuel I MC/CC BY-SA 2:0

Ook zij hebben te maken met praktijken als het afluisteren van telefoongesprekken met hun advocaten, met de verplichting om lasbrillen te dragen tijdens het transport door de basis, in sommige gevallen zijn ze gehuisvest in onbewoonbare ruimtes met ratten en met toiletten die overlopen.

Door niet aan het voortbestaan zelf van Guantánamo te raken, rolden de Democraten de rode loper uit voor Trump en zijn fascistische entourage om nu eindelijk te doen wat ze al jaren van plan waren en openlijk aankondigden.

Voorbeelden van een fascistisch discours

Al jaren tevoren lieten Trump en co de alarmbellen rinkelen door aan te kondigen dat zij Guantánamo nooit zouden sluiten en dat ze ook de folterpraktijken niet zouden stoppen.

In februari 2016 titelde de Washington Post Trump says ‘torture works’, backs waterboarding and ‘much worse’  (Trump zegt dat foltering werkt en dat hij de praktijk van waterboarding en nog veel meer steunt).

Ook nog in 2016 tijdens een vraag-en-antwoordsessie in het Sleep Inn Conference Center kon men het volgende horen uit de mond van een militair die dienst had gedaan in Guantánamo van 2004 tot 2005.

Hou bij het lezen van zijn uitspraken voor ogen dat het precies in 2004 is dat inspecteurs van het Rode Kruis het VS-leger in Guantánamo beschuldigden van “daden van vernedering, eenzame opsluiting, blootstelling aan extreme temperaturen en het gebruik van ondraaglijke houdingen”.

Protest voor het Witte Huis. Bagram was een transitluchthaven in Afghanistan voor gevangenen. Foto: Flickr:CC BY-SA 2:0

En in mei 2005 noemde Amnesty International Guantánamo de ‘moderne Goelag’. Zie hier wat die militair erover te zeggen had:

“Iedereen die Guantánamo gezien heeft, weet dat we ons als Amerikanen in allerlei bochten wringen om te zorgen voor het welzijn van deze radicaalislamitische terroristen. Diabetes is de ziekte waaraan ze het meest lijden in Guantánamo Bay omdat ze zo goed te eten krijgen.”

“Ze krijgen gezondheidszorg van wereldklasse, 300 kanalen satelliettelevisie, draadloze koptelefoons en recreatietijd. Er wordt daar heel goed voor deze jongens gezorgd. Als je met gevangenisfunctionarissen praat, is Guantánamo Bay net zo goed of beter dan alle gevangenissen die we hier in de Verenigde Staten hebben.”

“Het is er veilig en de bewakers doen er fantastisch werk. Links houdt de mythe in stand dat Guantánamo Bay een soort goelag is, een zonde, iets dat als propaganda tegen Amerika gebuikt kan worden.”

“Maar als we in oorlog zijn met de radicale islam, met het islamisme, dan is er geen betere plek om die mensen te huisvesten en te ondervragen dan Guantánamo Bay. Daar hoeven we niet bang voor te zijn, en wie het kamp heeft gezien, begrijpt dat.”

Minister van Defensie onder Trump

Aan het woord was Pete Hegseth, een legerveteraan tijdens de oorlogen tegen Afghanistan en Irak, wiens militaire eenheid ook dienst had gedaan in Guantánamo. Het is precies die man, die al meerdere malen beschuldigd werd van seksuele aanranding en dronkenschap, die nu in 2025 Trump’s nieuwe minister van Defensie wordt.

Op 26 januari 2017, vijftien jaar na de opening van Guantánamo en enkele dagen na zijn intrede in het Witte Huis als 45e president van de VS, verklaarde Trump opnieuw, ditmaal in een interview op de tv-zender ABC, over de folteringen in Guantanamo:

“Ik sprak met mensen op de hoogste niveaus van de inlichtingendiensten en ik stelde hen de vraag: Werkt het? Werkt martelen? En het antwoord was: Ja, absoluut!”

In januari 2018, in zijn State of the Union-toespraak, kondigde Trump aan dat hij het voornemen van zijn voorganger Obama om Guantánamo te sluiten naar de vuilnisbak verwees als “een teken van softheid in de strijd tegen het terrorisme”.

“Ik heb mijn (toenmalige) minister van Defensie James Mattis opgedragen om ons militaire detentiebeleid opnieuw te bekijken en de detentiefaciliteiten in Guantánamo Bay open te houden”.

Hij voegde eraan toe dat hij verwachtte dat er in de toekomst “in veel gevallen nieuwe gevangen terroristen naar het kamp zouden worden gestuurd”.

In 2025 is het dek helemaal van de dam

Het arresteren en deporteren van illegale migranten is niet nieuw. Zo werden er in het laatste jaar van de regering-Biden gemiddeld 310 mensen per dag gedeporteerd. Maar sinds Trump aan de macht kwam lanceerde hij een jacht op mensen zonder papieren zonder voorgaande.

Met nazi-slogans als “zij vergiftigen ons bloed, zij zijn de binnenlandse vijand” kondigde hij zijn plan aan om een miljoen illegale immigranten per jaar te arresteren en te deporteren. De regering-Trump eist nu van ICE (Immigration and Customs Enforcement) dat ze het aantal arrestaties opdrijven tot 1.800 per dag.

De scènes zijn schrijnend. Enkele dagen na zijn investituur werden al 4.500 mensen zonder papieren opgepakt in grote steden als New York, Denver, Chicago, Los Angeles en Boston, geboeid en op militaire vliegtuigen gezet richting Zuid-Amerikaanse landen.

Het zijn raids op nationaal niveau waarbij ook wordt binnengedrongen in scholen, hospitalen en religieuze gebouwen. Alle mensen zonder papieren die ooit beschuldigd zijn van een miniem misdrijf zoals een winkeldiefstal, ook zij die daarvoor nooit veroordeeld zijn, komen in aanmerking voor deportatie.

De jacht op migranten werd in een wet gegoten die de naam Laken Riley Act draagt, naar Laken Riley, een 22-jarige universiteitsstudente in 2024 tijdens het joggen werd vermoord door een Venezolaanse man zonder papieren. De wet werd gestemd mét en dankzij de steun van twaalf Democratische senatoren en 46 Democratische volksvertegenwoordigers.

Op 29 januari 2025 gaf Trump het Ministerie van Defensie en van Binnenlandse Veiligheid de opdracht om in Guantánamo een gevangenis voor “30.000 criminele illegale vreemdelingen” op te zetten, waar exact dezelfde regels zullen gelden als in het Guantánamo van vandaag. Onbeperkte detentie inbegrepen.

“We hebben 30.000 bedden in Guantánamo om de ergste criminele illegale vreemdelingen die het Amerikaanse volk bedreigen”

Trump daarover: “We hebben 30.000 bedden in Guantánamo om de ergste criminele illegale vreemdelingen die het Amerikaanse volk bedreigen, vast te houden. Sommigen van hen zijn zo slecht dat we andere landen niet eens vertrouwen om ze vast te houden. Omdat we niet willen dat ze terugkomen, sturen we ze naar Guantánamo, het is een moeilijke plek om weg te komen.”

Zoals steeds is het een aankondiging à la Trump. Het is gewoon onmogelijk om in Guantánamo zoveel migranten op te sluiten, het detentiecentrum heeft op dit ogenblik een maximumcapaciteit van 400 personen. Maar het signaal is gegeven.

Wat er met Guantánamo gebeurt leert ons in elk geval twee dingen. Vooreerst iets over de fameuze tegenstelling tussen ‘links’ en ‘rechts’, tussen Democraten en Republikeinen en bij uitbreiding over het Britse Labour en de Conservatieven en andere variaties op hetzelfde.

De eersten vijlen van het systeem de scherpe kanten af, maar wat de twee samenhoudt en bindt is het intact laten en het doen voortbestaan van het systeem. Ten tweede is het een waarschuwing dat onderdrukking en fascisme altijd begint met het ophitsen van de mensen tegen ‘de monsters’, tegen ‘de ergsten onder de ergsten’, om zich vervolgens te keren tegen een alsmaar grotere groep van ongewensten.

De werken in Guantánamo kunnen beginnen. Het verzet ertegen ook.

 

Note:

[1] In 1903 sloten de VS een verdrag met het Cubaanse regime dat ze er vijf jaar eerder in 1898 hadden geïnstalleerd. Dit verdrag geeft de VS eeuwig recht op een zeebasis in de baai van Guantánamo in het zuiden van Cuba. De VS legden toen tevens een Grondwet op die de VS het recht gaf op unilaterale inmenging in het bestuur van het eiland. De VS betalen voor het gebruik van de basis $4085 per jaar, wat Cuba sinds de revolutie van 1958 weigert te innen. Cuba heeft het verdrag opgezegd, wat door de VS tot vandaag wordt genegeerd.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!