President Díaz-Canel Foto: presidencia Cuba
Opinie -

Kan de Cubaanse Revolutie Trump overleven?

Cuba gaat door moeilijke tijden. Kan de revolutie die al meer dan zes decennia balanceert tussen hoop en uitdagingen de komst van Trump overleven?

donderdag 16 januari 2025 15:24
Spread the love

 

Vanaf het begin van de revolutie werd Cuba geconfronteerd met een scherpe economische blokkade vanwege de VS. De ergste gevolgen daarvan konden door de solidariteit van socialistisch Europa en later van Venezuela verzacht worden. Tot eind de jaren tachtig was de levensstandaard van de Cubanen merkelijk beter dan vóór de revolutie.

Economisch onweer

Maar met de val van de Sovjet-Unie stortte de economie in elkaar. De jongste generaties hebben dan ook weinig anders gekend dan steeds meer schaarste. Zoals een communistische militante opmerkte: “De nieuwe generatie kent alleen bezuinigingen. Ze herinneren zich de strijd tegen dictator Batista of de glorieuze jaren van de revolutie niet.”

Vaak is het bijna onmogelijk om zonder toegang tot buitenlandse valuta genoeg te kunnen kopen

De ooit bloeiende suikerindustrie, vóór de revolutie en in de eerste decennia erna de economische goudmijn van Cuba, is bijna verdwenen. Cuba produceerde ooit miljoenen tonnen suiker en was de belangrijkste leverancier aan Oost-Europa. In 2023 kon het eiland voor het eerst niet genoeg suiker produceren voor de binnenlandse consumptie.

Het toerisme, dat in 1997 de suikerindustrie overtrof als belangrijkste bron van inkomsten, viel tijdens de pandemie terug naar nul om de ziekte in te dijken. Dankzij eigen vaccins en een effectieve preventieve en nulde- en eerstelijnsgezondheidszorg, lukte dat veel beter dan in de rest van de wereld. Maar het toerisme is sindsdien nauwelijks hersteld.

Gegarandeerd basispakket steeds kleiner

Al meer dan 60 jaar krijgt elke Cubaans gezin – via de zogenmaande ‘libreta’ – een basispakket met voedsel en verzorgingsproducten. Vandaag zijn de hoeveelheden zeer klein, en veel zaken, als kip, zijn vervangen door minderwaardige producten. Vaak is het bijna onmogelijk om zonder toegang tot buitenlandse valuta genoeg te kunnen kopen.

Biden haalde in extremis Cuba van de terroristen lijst. Méér dan waarschijnlijk zal Trump dat weer ongedaan maken …

De gezondheidszorg, de trots van de revolutie, lijdt ook onder de crisis. Een verpleegkundige klaagt: “We kunnen niet eens in alle gevallen de basiszorg bieden aan diabetici.” Noodzakelijke medicijnen – zeker specialiteiten als oncologische bestrijding – zijn vaak erg moeilijk te vinden.

Agitatie en economische wurging uit de VS

De VS blijft haar inspanningen opvoeren om de Cubaanse Revolutie te ondermijnen. De CIA en andere instanties in Washington besteden miljoenen om contrarevolutionaire kunstenaars en activisten, zoals het San Isidro-beweging, te financieren.

Deze beweging leidde in 2021 tot publieke protesten die op het eiland sinds 1959 zelden voorkwamen. Hoewel de – al bij al beperkte – demonstraties snel uitdoofden, was het voor de VS een voorwendsel om de sancties verder aan te scherpen.

De economische noodtoestand in Cuba is niet te wijten aan wanbeleid, maar is het resultaat van 62 jaar VS-politiek gericht op volledige vernietiging van het socialistisch systeem. Sinds de jaren zestig probeert men het eiland te verzwakken met blokkades en sancties.

Deze strategie, bedoeld om honger en wanhoop te veroorzaken, is zeker niet zonder gevolgen. Tussen 2021 en 2023 verlieten bijna een half miljoen Cubanen, meestal jongeren, het land.

Helemaal aan het eind van zijn mandaat haalde Biden Cuba van de lijst van landen die het terrorisme steunen. Een volledig absurde en wrede maatregel die de financiering van zowat alles op het eiland zeer moeilijk maakt. Méér dan waarschijnlijk zal Trump dat weer ongedaan maken …

Klimaatopwarming maakt het nog moeilijker

In oktober en november werd Cuba geteisterd door Oscar en Rafael, twee orkanen die in de regio steeds frequenter en krachtiger worden. Dankzij de snelle evacuatie van meer dan 70.000 mensen vielen er nauwelijks slachtoffers, maar de infrastructuur ondervond wederom grote schade. Vele families geraakten weer eens letterlijk dakloos.

Schade na passage Oscar. Foto: Venceremos

Begin november kwam daar nog een aardbeving met een kracht van 7,1 bovenop met opnieuw aanzienlijke schade aan huizen en overheidsinstellingen.

Multipolariteit als uitweg

Op 1 januari 2025, precies 66 jaar na de triomf van de Cubaanse Revolutie, trad Cuba officieel toe tot de BRICS-groep als een van de 13 partnerstaten. Deze datum zou een keerpunt kunnen zijn voor de belegerde socialistische staat.

Samenwerkingen met landen als China, Rusland, Iran en Zuid-Afrika beloven een tegenwicht te bieden aan de Amerikaanse hegemonie. De alliantie wordt steeds sterker door het toetreden van landen als Saoedi-Arabië en Iran.

“Solidariteit met ons land is vandaag de dag essentieel in deze moeilijke tijden die we doormaken”

President Miguel Díaz-Canel benadrukt het belang van samenwerking tussen landen in het mondiale zuiden om de bestaande machtsverhoudingen te doorbreken. Toch zal deze geopolitieke verschuiving op korte termijn weinig soelaas brengen.

De toekomst van de Cubaanse Revolutie

Op 20 januari 2025 treedt Donald Trump aan voor zijn tweede ambtstermijn, wat uiteraard niets goeds betekent voor Cuba. Al zeker niet omdat die Marco Rubio tot zijn buitenlandminister benoemde. Deze zoon van Cubaanse emigranten – in 1956 al verlieten ze het eiland – en kampioen havik tegen Cuba, zal zijn (groot)vaderland nog scherper in het vizier nemen.

Met Rubio zal de agressie tegen het eiland vermoedelijk sterk toenemen. We mogen ons verwachten aan allerhande destabilisatiepogingen, nog hardere economische sancties en diplomatieke charges tegen het eiland. Het worden bijna zeker zeer moeilijke tijden voor de Cubanen.

Deze tropische revolutie, ooit krachtig en inspirerend, wordt nu geconfronteerd met een generatie die meer schaarste kent dan heroïek. Een delicate balans tussen interne hervormingen en externe steun zal hen moeten kunnen overtuigen vol te houden. Zoals Fidel Castro ooit zei: “De ideologische strijd is centraal”.

De regering en de volksbewegingen zetten daar dan ook krachtig op in. Fernando González, een van ‘The Cuban Five’ die jaren onterecht in de VS vastzaten, en nu voorzitter van ICAP: het instituut voor internationale solidariteit vat die ideologische strijd en de inzet ervan samen:

Fernando op Che Presente 2021 Oostende.
Foto: Wim Leysen

“Ondanks al deze situaties, die nog verergerd werden door de inflatie en het gebrek aan medicijnen en onmisbare producten, bleef Cuba in 2024 in vrede en hield de veerkracht stand. Solidariteit overheerste.

Tijdens de lange uren van stroomuitval (door geblokkeerde import van wisselstukken en brandstof, nvdr.) was er altijd steun onder buren. Het was gebruikelijk dat degenen van wie de elektriciteit werd hersteld, hulp boden aan degenen die hun telefoon moesten opladen omdat de batterij leeg was.

Er was ontevredenheid, maar ook begrip, en de leiders lieten hun mensen niet alleen.

66 jaar na de overwinning van de revolutie blijft Cuba volharden in het verdedigen van zijn zelfbeschikkingsrecht, zijn waardigheid en zijn overtuiging om de volkeren van de wereld te dienen. (Zelfs op dit ogenblik heeft Cuba duizenden gezondheidswerkers in de wereld, ook in Calabrië in Italië, nvdr.)

Het eiland blijft bereid om dag in dag uit te strijden tegen een moeilijke maar overkomelijke dagelijkse realiteit en laat zien dat het voor ons mogelijk is om het onmogelijke te bereiken. We doen dit ondanks een onveranderd buitenlands beleid van het grote land ten noorden van ons, dat er al die 66 jaar op gericht is om ons te verpletteren

“Het doel van de oorlog tegen Cuba is om te proberen dit voorbeeld van een ander model van de samenleving die wij aanbieden uit te wissen”

66 jaar na de overwinning van de revolutie blijft Cuba volharden in het verdedigen van zijn zelfbeschikkingsrecht, zijn waardigheid en zijn overtuiging om de volkeren van de wereld te dienen

Cuba is een klein land, dat niet over veel middelen beschikt, maar dat een alternatieve vorm van samenleving voorstelt, die op een andere manier is georganiseerd en niet alleen draait om de winsten van bepaalde belangengroepen.

Het is een samenleving georganiseerd rond de mens, en ik denk dat het een alternatief biedt voor het individualisme, terwijl overal elders de voordelen alleen zijn voorbehouden aan bepaalde sectoren in de handen van de private sector, en de overgrote meerderheid van de bevolking buiten beschouwing wordt gelaten.

En ik denk dat dit de oorsprong is van de oorlog die wordt gevoerd tegen Cuba: het doel is om te proberen dit voorbeeld van een ander model van de samenleving die wij aanbieden uit te wissen. (…)

We denken boven alles aan het collectief, we proberen een samenleving op te bouwen die het algemeen welzijn nastreeft en, via dit algemeen welzijn, het individuele welzijn van de burgers. Solidair zijn met Cuba is daarom niet alleen een humanitaire kwestie, er is ook een politieke en ideologische vraag. (…)

Solidariteit met ons land, met onze revolutie, heeft altijd bestaan, maar is vandaag de dag nog belangrijker en zelfs essentieel in deze moeilijke tijden die we doormaken.”

 

Wil je Cuba steunen?

Cuba heeft meer dan ooit steun en solidariteit nodig. Iedereen kan op een eenvoudige manier helpen door steun aan het project ‘Maleta Solidaria’ of ‘Solidaire Koffer’.

Als je van plan ben om te reizen naar Cuba kan je een extra koffer meenemen met solidariteitsmateriaal. Heb je geen reisplannen dan kan je medisch materiaal doneren of een gift doen voor de verzendkosten van extra koffers die andere reizigers meenemen.

Meer info vind je hier en op de facebook pagina van Maleta Solidaria. Elke koffer maakt het verschil.

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!