De hervormingen in het Syrische onderwijs, aangekondigd op 1 januari 2025, hebben voor veel controverse en verontwaardiging gezorgd. Het curriculum, dat ooit bekendstond om zijn seculiere aard, wordt drastisch aangepast, wat gevolgen heeft voor alle niveaus van onderwijs.

Belangrijke stukken uit de Syrische geschiedenis, zoals verwijzingen naar oude beschavingen en vroegere regimes, worden geschrapt. Alles wat met de Assad-familie te maken heeft, verdwijnt uit de schoolboeken. Foto’s van voormalige leiders en zelfs het volkslied zijn verdwenen.

Een van de meest opmerkelijke veranderingen is het herschrijven van de geschiedenis van het Ottomaanse Rijk, een islamistisch rijk dat bestond van 1299 tot 1922 en waar Syrië bij ingelijfd was. Termen zoals ‘Ottomaanse onrechtvaardigheid’ en ‘wrede Ottomaanse heerschappij’ worden verwijderd, net als de verwijzingen naar de executie van Arabische nationalisten in 1916 door Jamal Pasha.

Belangrijke stukken uit de Syrische geschiedenis, zoals verwijzingen naar oude beschavingen en vroegere regimes, worden geschrapt

Belangrijke periodes in de Syrische geschiedenis, zoals de tijd tussen het einde van het Ottomaanse Rijk en de verkiezing van eerste president van het onafhankelijke Syrië in 1943, worden geheel uit de leerstof gehaald. Ook wordt de term ‘Bevrijdingsoorlog van 1973’ herleid tot simpelweg ‘Oorlog van 1973’.

In het wetenschapsboek voor het eerste leerjaar wordt ‘de overvloed van de natuur’ vervangen door ‘Allah’s overvloed’. In een geschiedenisboek voor het laatste jaar secundair klas wordt een zin verwijderd die verwees naar een beruchte massale executie van Arabische nationalisten in 1916 door de Ottomanen – een gebeurtenis die in Syrië en Libanon wordt herdacht als een officiële feestdag.

Andere delen van het curriculum die worden verwijderd, omvatten verwijzingen naar polytheïstische goden en godinnen van oude beschavingen zoals de Kanaänieten.

In islamitische schoolboeken worden joden en christenen expliciet aangeduid als ‘zij die zijn afgedwaald’

De Kanaänieten waren een oude semitische bevolkingsgroep die leefde in het gebied dat bekendstaat als Kanaän, een regio die vandaag de dag grotendeels overeenkomt met het huidige Israël, Palestina, Libanon, en delen van Syrië en Jordanië. Ze worden beschouwd als een van de eerste beschavingen in deze regio en speelden een belangrijke rol in de vroege geschiedenis van het oude Nabije Oosten.

Studies over evolutietheorieën, hersenontwikkeling en Chinese filosofieën worden eveneens geschrapt. Zelfs vrouwelijke historische figuren, zoals koningin Zenobia van Palmyra, verdwijnen uit de boeken. Khawla bint al-Azwar, een moslimstrijdster die wordt beschreven als een van de grootste vrouwelijke soldaten in de geschiedenis, wordt nu gepresenteerd als een fictief personage.

Religieuze interpretaties krijgen een prominente plaats. De betekenis van het woord ‘martelaar’ wordt aangepast van iemand die sterft ‘voor de verdediging van het vaderland’, naar iemand die sterft ‘om het woord van God te verdedigen’. In islamitische schoolboeken worden joden en christenen expliciet aangeduid als ‘zij die zijn afgedwaald’.

Brede verontwaardiging

Critici stellen dat het curriculum verschuift van een nationalistische naar een uitgesproken islamistische interpretatie van de geschiedenis.

Journalisten en academici waarschuwen dat deze veranderingen een ideologische agenda weerspiegelen, opgelegd door Hayat Tahrir al-Sham (HTS), de islamistische rebellengroep die voorheen een Al-Qaeda filiaal was en nu de de facto regering uitmaakt van het land.

De nieuwe minister van Onderwijs, Nazir al-Qadri, afkomstig uit het HTS-bestuur in Idlib, stelt dat de wijzigingen bedoeld zijn om ‘onjuiste informatie’ te corrigeren en de glorificatie van het Assad-regime te verwijderen.

Deze hervormingen vergroten de verdeeldheid in de samenleving op een moment dat het land eenheid nodig heeft

De veranderingen hebben brede maatschappelijke verontwaardiging veroorzaakt. Zowel conservatieve als niet-conservatieve Syriërs uiten hun kritiek. Velen bekritiseren de verwijdering van historische feiten en beschuldigen de regering van religieuze ophitsing.

Op sociale media stellen sommigen: “Wie gaf jullie het recht om delen van de geschiedenis van Syrië te verwijderen?” Anderen waarschuwen dat deze hervormingen de verdeeldheid in de samenleving vergroten op een moment dat het land eenheid nodig heeft.

Hoewel het begrijpelijk is dat men de erfenis van het Assad-regime wil verwijderen, leggen de hervormingen volgens activisten een diepere religieuze agenda bloot. Ze vervangen seculiere waarden en historische feiten door islamistische interpretaties.

“Het weglaten van de verheerlijking van het voormalige regime is begrijpelijk, maar het verwijderen van historische feiten is geen toeval”

“Het weglaten van de verheerlijking van het voormalige regime is begrijpelijk, maar het verwijderen van historische feiten en gebeurtenissen uit de strijd van ons volk en mijlpalen van oude beschavingen is geen toeval,” schreef Rima Flihan, een Syrische schrijfster en mensenrechtenactiviste, op Facebook. “Daarin schuilt het gevaar.”

Dit dreigt de fragiele maatschappelijke samenhang in Syrië verder te ondermijnen, terwijl het land al decennia geteisterd wordt door oorlog en verdeeldheid.

Het verleden van Al-Jolani, de nieuwe sterke man van Syrië is niet echt geruststellend. Als emir van al-Qaeda, tien jaar geleden, verdreef hij duizenden christenen uit Idlib. Hij verwijderde de koperen kruisen van hun kerkdeuren en confisqueerde hun eigendommen.

Onder zijn bewind zijn vrouwen gestenigd omwille van overspel. De man die daar voor verantwoordelijk was, Shadi al-Waisi, werd op 10 december benoemd tot minister van Justitie,

Al-Jolani, die opnieuw zijn feitelijke naam Ahmed al-Sharaa gebruikt, heeft nog steeds geen niet-soennitische personen benoemd op hoge posities in zijn regering. Zijn belangrijkste militaire en veiligheidsfuncties worden allemaal bekleed door mede-salafisten, die een puriteinse vorm van het soennitische islamisme aanhangen.

Heel wat waarnemers vrezen daarom voor een scenario zoals in Afghanistan. Wordt ongetwijfeld vervolgd.

Bronnen:

– Syrians accuse rulers of imposing Islamist agenda in new curriculum
– The fate of minorities in post-Assad Syria
– ‘From nationalist to Islamist’: Syria’s de facto rulers order sweeping reforms to school curriculum