In de jaren negentig stuurde Tony Blair inlichtingendienst Special Air Service (SAS) op missie om vermeende Bosnische oorlogsmisdadigers op te sporen, die beschuldigd werden van minder ernstige misdaden dan degenen waarvan Benjamin Netanyahu en Yoav Gallant momenteel worden beschuldigd.

Operatie Tango en de Balkanmissies

Over Operatie Tango, een geheime SAS-operatie in 1997 om oorlogsmisdadigers in Bosnië te arresteren, is weinig bekend.

Deze missie was een van de vele geheime operaties van speciale eenheden die door de regering van Tony Blair werden bevolen ter ondersteuning van het Internationaal Straftribunaal voor het voormalige Joegoslavië. Dit tribunaal, opgericht in 1993, was bedoeld om verantwoordelijken voor gruwelijke misdaden tijdens de Balkanoorlogen te berechten.

Een van de gearresteerden was Vlatko Kupreskic, een Bosnisch-Kroatische soldaat die werd beschuldigd van betrokkenheid bij moord. Nadat de SAS hem gevangen nam, werd hij overgebracht naar Den Haag en aanvankelijk veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf. Bij hoger beroep in 1998 werd hij echter vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs.

Zowel Netanyahu als Gallant zijn strafrechtelijk verantwoordelijk voor 7 categorieën van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid

De rechters concludeerden dat er onvoldoende bewijs was om Kupreskic te veroordelen voor medeplichtigheid aan een aanval waarbij moslimbewoners in het dorp Ahmići in april 1993 werden gedood.

Hoewel de beschuldigingen tegen Kupreskic ernstig waren, waren ze minder omvangrijk dan de beschuldigingen tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en voormalig minister van Defensie Yoav Gallant.

Rechters bij het Internationaal Strafhof (ICC) zijn van mening dat zowel Netanyahu als Gallant “strafrechtelijk verantwoordelijk” zijn voor zeven categorieën van “oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid”.

Ze stellen dat er redelijke gronden zijn om te vermoeden dat zowel Netanyahu als Gallant “de oorlogsmisdaad hebben gepleegd van het gebruik van uithongering als oorlogsmiddel, evenals misdaden tegen de mensheid, zoals moord, vervolging en andere onmenselijke daden”.

Daarnaast worden ze beschuldigd van “opzettelijke aanvallen op burgers”. Deze beleidsmaatregelen hebben zeker tienduizenden, zo niet meer, Palestijnen getroffen.

In plaats van de SAS in te zetten, twijfelt de Britse regering openlijk of ze de Israëli’s überhaupt zou arresteren als ze Groot-Brittannië zouden binnenkomen, terwijl de Conservatieve oppositie van mening is dat het ICC helemaal geen recht heeft om hen te beschuldigen.

SAS-operaties achter vijandelijke linies

In september 1998 voerde de SAS een operatie uit om Stevan Todorovic, een politiechef in Bosanski Šamac, Noordoost-Bosnië, te arresteren. Deze operatie vond plaats in Servië zelf, destijds onder controle van Slobodan Milosevic.

Todorovic werd gearresteerd en overgebracht naar Den Haag, waar hij werd veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf. Zijn misdaden omvatten onder meer mishandeling die leidde tot de dood van een man en het bevel geven tot marteling.

Volgens de website UK Elite Forces stormde op de nacht van 27 september 1998 een viertal SAS-leden de hut van Todorovic binnen. Hij werd vastgebonden, gekneveld en in een 4×4-voertuig gezet, dat hem naar de Drina-rivier bracht, dicht bij de grens met Bosnië.

Het zwakke optreden van het VK tegen Israël staat in schril contrast met dat tegen Joegoslavië en Rusland

“Eenmaal bij de rivier plaatste de SAS Todorovic in een opblaasbare boot van het type Zodiac en bracht hem over de grens. Daar werd hij in een wachtende helikopter gezet en naar Tuzla gevlogen voor zijn formele arrestatie.”

Andere door de SAS gevangengenomen personen waren Anto Furundzija, een Bosnisch-Kroatische commandant die werd veroordeeld tot tien jaar wegens betrokkenheid bij marteling, en de Bosnisch-Servische generaal Stanislav Galic.

Galic werd veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf vanwege zijn verantwoordelijkheid voor het inzetten van sluipschutters en beschietingen op de stad Sarajevo. Deze aanvallen, waarbij honderden mannen en vrouwen omkwamen, maakten deel uit van het beleg van de Bosnische hoofdstad, wat sommigen hebben vergeleken met de situatie in Gaza.

Contrasterende reacties op Israël en Rusland

Het zwakke optreden van de Britse regering in reactie op ICC-arrestatiebevelen tegen Netanyahu en Gallant staat in schril contrast met haar inzet in de voormalige Joegoslavische conflicten en recentelijk tegen Rusland.

Toen het ICC in maart 2023 een arrestatiebevel tegen Vladimir Poetin uitvaardigde, verhoogde het VK de financiering voor het ICC en organiseerde het een internationale conferentie in Londen.

De Britse regering noemde het ICC een “essentieel instrument in de wereldwijde inspanningen om straffeloosheid voor oorlogsmisdaden te beëindigen.”

Het lijkt onvoorstelbaar dat Netanyahu en Gallant ooit de binnenkant van een Britse cel zullen zien

David Lammy beschreef het arrestatiebevel van het ICC tegen Poetin als “een historische stap” en voegde eraan toe: “President Poetin is nu een gezochte man.” In tegenstelling daarmee heeft de huidige minister van Buitenlandse Zaken met tegenzin erkend dat hij, in de zaken van Netanyahu en Gallant, “de verplichting heeft om dit aan de rechtbanken door te geven, mocht een van hen proberen ons land binnen te komen.”

Toen de voormalige Liberiaanse president Charles Taylor in 2006 in Den Haag terechtstond voor oorlogsmisdaden vanwege zijn steun aan rebellen in Sierra Leone, die berucht waren om het afhakken van ledematen van burgers, bood de Britse regering aan om hem, indien veroordeeld, in een Britse gevangenis onder te brengen.

Taylor werd veroordeeld tot 50 jaar gevangenisstraf en begon zijn straf in HMP Frankland nabij Durham. Het lijkt onvoorstelbaar dat Netanyahu en Gallant ooit de binnenkant van een Britse cel zullen zien.

Dit artikel verscheen eerder op Declassified UK.