Voetbal en ethiek lijken soms moeilijk verenigbaar. Voorafgaand aan het WK van 2014 werden in Brazilië 250 000 Brazilianen gedwongen ontheemd. Ook dichter bij huis bracht Operatie Propere Handen onlangs de matchfixing, omkoping en witwaspraktijken binnen de Belgische voetbalwereld aan het licht. En dan zijn er natuurlijk de onmenselijke werkomstandigheden in Qatar.

Noorwegen stelt een voorbeeld

Ik zie op mijn sociale media meerdere malen passeren dat het Noorse voetbalteam wel ethisch tracht te handelen. Vorige week werd voor de WK-voorrondes geloot en kwam het land met Israël in dezelfde poule terecht. Maar de Noren zullen de twee wedstrijden niet zomaar spelen.

Lise Klaveness, voorzitter van de Noorse voetbalbond (NFF), eist dat de FIFA, het wereldwijde voetbalorgaan, Israël onderzoekt op mensenrechtenschendingen en passende sancties oplegt. Want mensenrechtenschendingen zijn er. Zo hebben onder andere het Internationaal Strafhof en de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem vastgesteld dat Israël een Apartheidsstaat is.

De oproep van het NFF sluit aan bij de doelen van de BDS-beweging. Een grassroots-beweging van Palestijnen die oproept tot boycot, desinvestering en sancties tegen Israël, zolang volledige gelijkwaardigheid en gerechtigheid voor de Palestijnen niet bereikt is.

Deze beweging is geïnspireerd door de boycot van Apartheid-Zuid-Afrika, die bijdroeg aan de val van het Apartheidsregime. Ook toen speelden sportboycots een cruciale rol in het vergroten van de internationale druk om een einde te maken aan de wettelijk vastgelegde ongelijkheid.

Stilte in de media

Het is opvallend dat ik hierover niets terugvindt in de Belgische, Nederlandse en bij uitbreiding westerse pers. Sporza, dat anders niet aarzelt om rellen rond Israëlische wedstrijden in de koppen te plaatsen, besteedt bijvoorbeeld geen aandacht aan de historische eis van het NFF. Het zijn voornamelijk Israëlische media die berichten over de woorden van de Noorse Lise Klaveness. Een indicatie dat (potentiële) sancties druk zetten op het geviseerde land. 

De stilte rond de oproep van het NFF in onze media is eigenlijk niet verrassend. Kijk bijvoorbeeld naar het tweeluik dat de Rode Duivels recentelijk afwerkten tegen Israël en de onderwerpen die de sportjournalisten toen bespraken. Er werd uitgebreid bericht over hoe de thuiswedstrijd van de Duivels in het verre Hongarije werd gespeeld omwille van veiligheidsredenen.

De veiligheid van de Israëlische nationale ploeg welteverstaan. De veiligheid van de Palestijnse sportinfrastructuur of van de Palestijnse sporters zijn geen gespreksonderwerp, ook al worden die systematisch vernietigd en vermoord. 

Palestijnse voetballers genegeerd

De Palestijnse voetbalassociatie heeft de FIFA opgeroepen Israël te schorsen van internationale competities vanwege deze inbreuken op het internationaal recht en het eigen mensenrechtenbeleid van de FIFA. De FIFA slaagde erin om de beslissing hierover al drie keer uit te stellen. Geen enkele sportjournalist achtte het de moeite waard om hierover te berichten, laat staan dit te bevragen.

Liever dan stilstaan bij het feit dat er nauwelijks Palestijnse profvoetballers in de Europese competities rondlopen, wordt de focus gelegd op Israëlische oude bekenden. Zo kreeg oud-KRC Genk voetballer Elyaniv Barda de ruimte om te vertellen over zijn fijne tijd in België en in zijn thuisland Israël. Verder sprak Barda over hoe zijn geboortestad Be’er-Sheva, op amper veertig kilometer van Gaza, onveiliger werd het afgelopen jaar. Deze stad, die eigenlijk Beersheba heet, werd in 1948 tijdens de Nakba etnisch gezuiverd door Israëlische milities.

Voor Palestijnen echter, is hun thuisland al meer dan 76 jaar niet meer veilig. Maar dat blijft onbesproken. Recente voorbeelden zijn de voortdurende blokkade van Gaza, ingesteld sinds 2007, die meer dan 2 miljoen mensen afhankelijk gemaakt heeft van humanitaire hulp. Of de geweldloze Marsen van de Terugkeer in 2018 en 2019 die onthaald werden door Israëlische scherpschutters. Het resulteerde in meer dan 200 vermoordde en meer dan 9000 opzettelijk verwondde Palestijnen.

Het is tijd voor actie

Vandaag spreken, in navolging van de Palestijnen zelf, ook Amnesty en Human Rights Watch van genocide. Wanneer de grootste groep slachtoffers kinderen van 5 tot 9 jaar oud betreft, zou alles in het werk gesteld moeten worden om dit te doen ophouden. Het blijven debatteren over definities van genocide zonder tot actie over te gaan, getuigt dan slechts van onwil en nalatigheid.

Iedereen heeft de plicht genocide te stoppen. Nooit meer is nu. Het is in die context dat ook de sportjournalistiek kritische vragen zou moeten stellen. Dat gebeurde immers moeiteloos naar aanleiding van het WK in Qatar of bij de boycot van Rusland.

Het is die boycot van Rusland die ook de Belgische voetbalbond (KBVB) te kijk zet. Zo luid en duidelijk het statement in solidariteit met de Oekraïners en voor een boycot van Rusland, zo geruisloos is de KBVB nu. Het lijkt mij nochtans logisch dat een terechte boycot en afkeuring van het Russische geweld gevolgd wordt door een boycot van het genocidale Israëlische Apartheidsregime.

Daarom een oproep aan de Belgische voetbalbond, na de schande van een tweeluik met een Apartheidsstaat die toen al beticht werd van genocide, om zich aan te sluiten bij het ethisch appel van de Noorse collega’s. En aan de sportjournalisten: verenig de voetbalwereld met ethiek. Stel kritische vragen, en houd de KBVB en FIFA verantwoordelijk voor hun dubbele standaarden en hun medeplichtigheid aan mensenrechtenschendingen.