Afrikaanse landen hebben volgens de Afrikaanse centra voor ziektebestrijding en -preventie ongeveer 10 miljoen vaccindoses nodig om de uitbraak van MPox onder controle te krijgen, maar er zijn er slechts ongeveer 1 miljoen geleverd. Tot nu toe zijn er naar schatting 210 miljoen ampullen vaccin geproduceerd, maar meer dan 99 procent daarvan zou in voorraden in rijke landen liggen.

De hoge kosten van het belangrijkste MPoxvaccin, MVA-BN, geproduceerd door Bavarian Nordic, leidt tot ernstige zorgen over de toegankelijkheid. UNICEF heeft onlangs 65 dollar per dosis bedongen bij Bavarian Nordic, wat bijna 2,5 keer zo duur is als de meeste andere vaccins in het assortiment. Vaccins die met vergelijkbare technologie zijn gemaakt, kunnen door fabrikanten in kwetsbare landen voor slechts vijf dollar per dosis worden geproduceerd.

Onmiddellijke herverdeling vaccins

Pleitbezorgers roepen op tot de onmiddellijke herverdeling van voorraden vaccins aan regio’s die er dringend behoefte aan hebben. Mohga Kamal-Yanni, beleidsmedeleider van de People’s Medicines Alliance, zei: “De pokkencrisis woedt in Afrika, maar de opgeslagen doses liggen mijlenver weg in rijke landen. Tot nu toe zijn de prijzen veel te hoog en zullen de fondsen van internationale organisaties zoals Gavi snel uitgeput raken. Er worden er meer verwacht, vooral voor kinderen, maar met nog maar een week te gaan van het jaar is slechts een fractie van de vaccins die beloofd zijn aan Afrika aangekomen.”

Kinderen onder vijf vormen de grootste groep die sterft aan MPox

In november keurde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) het LC16-vaccin goed, geproduceerd door het Japanse bedrijf KM Biologics, als het enige toegelaten vaccin voor kinderen. Dit is vooral belangrijk omdat kinderen onder de vijf jaar nog steeds de grootste groep vormen die sterven aan MPox.

Hoewel Japan een donatie van 3 miljoen doses met hun specifieke spuiten heeft aangekondigd, beginnen de eerste voorraden nu pas in de DRC aan te komen. En dat terwijl er nog steeds besprekingen gaande zijn over de levering aan andere Afrikaanse landen die door de crisis zijn getroffen.

Te midden van vaccinschaarste en hoge prijzen worden verschillende landen en gezondheidsautoriteiten gedwongen om conservatieve vaccinatieplannen te volgen die niet in verhouding staan tot wat er werkelijk nodig is. Met moediger toezeggingen van rijke landen om meer vaccins te leveren, zouden Afrikaanse landen ambitieuzere strategieën en maatregelen kunnen nemen.

Meeste gevallen in Congo

De meeste gevallen van MPox en sterfgevallen doen zich voor in de Democratische Republiek Congo. Landen worden echter gehinderd bij het opsporen en bevestigen van infecties omdat ze niet over de middelen beschikken om een adequate diagnose te stellen. Producenten vragen ongeveer 20 dollar per individuele pokken-test – dit is bijna gelijk aan het totale jaarlijkse gezondheidszorgbudget per persoon in de DRC.

De DRC heeft door de beperkte capaciteit slechts twintig gevallen van MPox kunnen bevestigen

Dr. Samuel Mangala, Oxfam-veldcoördinator in de provincie Equator, zei: “De situatie hier in de DRC is niet te bevatten. Elke dag zien we kinderen sterven. In mijn gebied hebben we nog geen vaccin gezien. We kunnen ons alleen maar afvragen waarom er elders vaccins worden bewaard, terwijl het virus hier is en hier mensen en kinderen doodt.”

Voorstanders vinden dat de prijs van deze tests verlaagd zou moeten worden naar vijf dollar, waardoor het bedrijf nog steeds winst zou kunnen maken. Diagnostiek zou ook veel toegankelijker moeten worden. De capaciteit van de DRC om gevallen te diagnosticeren is zo beperkt dat slechts twintig gevallen van MPox daadwerkelijk zijn bevestigd door laboratoriumtests.

Uitbraken bij de bron stoppen

Peter Maybarduk, directeur toegang tot medicijnen bij Public Citizen, zei: “Opnieuw wordt de gezondheid van mensen in gevaar gebracht door farmaceutische bedrijven die de macht hebben om te beslissen wie welk product krijgt, wanneer en tegen welke prijs. Als we vaccins betaalbaar en algemeen beschikbaar maken, zullen landen agressievere strategieën kunnen volgen om pandemische dreigingen uit te roeien. Om de volksgezondheid te beschermen, moeten uitbraken bij de bron worden gestopt en moet gezondheid voor winst gaan.”

Op dit moment onderhandelen regeringen met de WHO over een pandemieovereenkomst om te zorgen voor effectieve paraatheid, preventie en respons bij toekomstige gezondheidscrises. Landen met hoge inkomens verzetten zich echter tegen wettelijk bindende maatregelen die de basis vormen voor gelijkheid, waaronder het eerlijk delen van producten, technologieoverdracht en het wegnemen van belemmeringen rond intellectueel eigendom.

Dit heeft de onderhandelingen in een impasse gebracht. Zonder dergelijke maatregelen kan de pokkenuitbraak het zoveelste voorbeeld worden van een vermijdbare tragedie in de wereldgezondheid.