Andrew Feinstein werd verkozen tijdens de eerste democratische verkiezingen in Zuid-Afrika na de afschaffing van de apartheid en diende van 1994 tot 2001 als parlementslid namens de ANC, de partij van Nelson Mandela.

In 2011 publiceerde hij het boek The Shadow World: Inside the Global Arms Trade uit, een onderzoek naar de mondiale wapenindustrie. Van dat boek werd door de Belgische filmmaker Johan Grimonprez ook een documentaire gemaakt.

Tijdens zijn voordracht op maandag 9 december voor Eye on Palestine in Gent sprak hij over de verborgen wereld van de Israëlische wapenindustrie. Wij spraken met hem de ochtend na zijn voordracht in het station van Brussel-Zuid.

U bent voormalig parlementslid van Zuid-Afrika. Als we kijken naar de situatie in Palestina, kunnen we stellen dat Israël een apartheidsstaat is, vergelijkbaar met Zuid-Afrika destijds?

“Israël is absoluut een apartheidsstaat. Als je kijkt naar de definitie in het Rome Statuut van wat apartheid vormt, is er absoluut geen twijfel dat het een apartheidsstaat is.”

“Maar in plaats van internationale wetgeving of mijn eigen mening te gebruiken, wil ik verwijzen naar mijn voormalige baas, Nelson Mandela, en mijn politieke mentor, aartsbisschop Desmond Tutu. Zij wisten veel meer over apartheid dan ik als witte persoon, omdat zij het direct hebben ervaren. Zij reisden naar de bezette Palestijnse gebieden en verklaarden dat de apartheid in Israël zelfs nog brutaler en erger was dan de apartheid in Zuid-Afrika.”

Is er ook een vergelijking mogelijk met wat er nu in Gaza gebeurt?

“Neen. Er is geen vergelijking te maken tussen wat de Israëli’s doen in Gaza en wat de Zuid-Afrikaanse apartheidsstaat deed, en dat heeft een eenvoudige reden.”

“Israël is extreem corrupt”

“In Zuid-Afrika was de apartheidsstaat volledig afhankelijk van een zwarte arbeidersklasse die slavenlonen kreeg betaald om het gevaarlijkste werk te doen, zoals het delven van natuurlijke hulpbronnen, de basis van de welvaart van het land. Israël heeft diezelfde afhankelijkheid van Palestijnse arbeiders niet.”

Met als gevolg dat ze bereid zijn om massaal te moorden?

“Inderdaad. Natuurlijk waren er ook massaslachtingen in Zuid-Afrika, maar die waren op een veel kleinere schaal, wat ze niet minder erg maakt. Denk aan Sharpeville in 1960, waar meer dan 70 vrouwen werden doodgeschoten, of Soweto in 1976, waar meer dan 400 schoolkinderen werden doodgeschoten. Er is echter nooit een massaslachting geweest waarbij tienduizenden mensen zijn afgeslacht, zoals Israël nu in Gaza doet.”

Israël en internationale wapenhandel

Welke rol speelt wapenhandel, waar uw lezing over ging, hierin?

“Het is belangrijk te begrijpen dat de wereldwijde wapenhandel de meest corrupte industrie ter wereld is. Het is verantwoordelijk voor 40% van de corruptie in de wereldwijde handel, een buitengewoon hoog percentage. Dit gebeurt omdat het allemaal beschermd wordt achter een sluier van geheimhouding en onder het mom van nationale veiligheid.”

“Israël gebruikt de Palestijnen als proefkonijnen om wapens te testen”

“Israël vormt hierop geen uitzondering. Israël is extreem corrupt. Netanyahu zelf probeerde, zelfs vóór de invasie van Gaza, de macht van rechters te beperken om te voorkomen dat hij de gevangenis in zou gaan voor corruptie.”

Israël speelt een belangrijke rol in de internationale wapenhandel?

“Inderdaad. Israël fungeert als laboratorium, zoals Anthony Lowenstein zegt in zijn briljante boek Palestine Laboratory.”

“Het is een laboratorium niet alleen voor Israëlische wapens, maar ook voor westerse wapens. Israël gebruikt de Palestijnen feitelijk als proefkonijnen om zowel zijn eigen als westerse wapens te testen. Bij elke inval in de bezette gebieden organiseert Israël wapenbeurzen waar het zijn wapens verkoopt als ‘veldgetest’.”

U vindt het belangrijk om solidariteit te tonen met de Palestijnen?

“Natuurlijk moeten we solidariteit tonen met de Palestijnen. Palestina is onderdrukt. Israël is gebouwd op het land, de huizen en vaak op de lichamen en graven van het Palestijnse volk. En ik zeg dit als Jood, als zoon van een Holocaust-overlevende en als iemand die heeft gedoceerd in Auschwitz en daar familie heeft verloren.”

“Onze regeringen profiteren van deze genocide”

“Bovendien zijn de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en veel wapens producerende landen in West-Europa, waaronder België, medeplichtig aan deze genocide.”

Hoezo?

“Ze hebben de internationale architectuur, die na de Holocaust is opgezet om dit soort dingen te voorkomen, aan de kant geschoven om Israël zijn gang te laten gaan. Ze leveren ook de wapens die worden gebruikt om Palestijnen op ongekende schaal te doden, in wat de eerste live-uitgezonden genocide ter wereld is.”

“Wat misschien nog wel het meest verontrustend is, is dat onze regeringen, wapenbedrijven, politici en politieke partijen profiteren van deze genocide.”

Verschillende actiegroepen proberen die wapenleveringen te stoppen.

“In Groot-Brittannië hebben we een groep genaamd Palestine Action, die directe actie heeft ondernomen tegen Elbit Systems, een van de belangrijkste wapenproducenten van Israël. Ze hadden tien fabrieken in het Verenigd Koninkrijk. Palestine Action richt zich op die fabrieken door blokkades te creëren en soms in te breken om wapens te vernietigen.”

“Dit gebeurt nu ook in België en andere delen van Europa en de wereld. Ik denk dat dit een van de belangrijkste acties is die we kunnen ondernemen tegen de wapenhandel van Israël.”

Lessen uit Zuid-Afrika

Kan de solidariteitsbeweging met Palestina ook iets leren van Zuid-Afrika?

“Hoewel de context dus verschilt, zijn er belangrijke lessen uit Zuid-Afrika te trekken.”

“De apartheid in Zuid-Afrika kwam ten einde door verschillende factoren: de opstand van miljoenen gewone Zuid-Afrikanen, talloze stakingen die de economie lamlegden, en het onbestuurbaar maken van de townships en sloppenwijken door de lokale bevolking.”

“Tegelijkertijd was er een zeer sterke BDS-beweging (boycot, desinvestering en sancties) met tienduizenden, zo niet miljoenen mensen wereldwijd die meededen. BDS speelde een cruciale rol in het verzwakken van de apartheidseconomie, wat uiteindelijk leidde tot het einde van het regime.”

Nu is diezelfde steun ook van groot belang voor het Palestijnse volk?

“Door Israël te isoleren en een intensieve BDS-campagne tegen Israël te voeren, kunnen we de Israëlische economie, die al onder zware druk staat, verder verzwakken.”

“In Zuid-Afrika, waar witte en zwarte mensen eeuwenlang in conflict waren, leven ze nu vreedzaam samen”

“Israël heeft bijvoorbeeld de defensie-uitgaven met 64% verhoogd, een van de hoogste percentages sinds de Tweede Wereldoorlog. Als we nu BDS intensiveren, vooral gericht op financiële instellingen die Israël steunen, kunnen we het regime dwingen om zijn politieke structuur te heroverwegen.”

En als we daarin slagen, hoe ziet u dan een rechtvaardige toekomst? Kunnen we daar ook lessen uit Zuid-Afrika halen?

“Het is natuurlijk niet aan mij, als Zuid-Afrikaan, om te bepalen hoe de toekomst voor Palestina eruit moet zien. Alle historische Palestijnse grond behoort toe aan het Palestijnse volk; zij moeten beslissen wat daarmee gebeurt.”

“Wat Zuid-Afrika ons wel leert, is dat mensen van verschillende rassen, religies en achtergronden samen kunnen leven. In Zuid-Afrika, waar witte en zwarte mensen eeuwenlang in conflict waren, leven ze nu vreedzaam samen.”

Voor wie zegt dat Israëli’s en Palestijnen niet in één staat of op hetzelfde grondgebied kunnen leven, is Zuid-Afrika dus een tegenvoorbeeld?

“Inderdaad. Belangrijk daarbij is dat de onderdrukker zichzelf ook dehumaniseert door anderen te onderdrukken. In Israël zien we een vergelijkbare dehumanisering, bijvoorbeeld wanneer kinderen op hulpgoederen stampen die bedoeld zijn voor Palestijnen die hongerlijden.”

“Toen Zuid-Afrika werd bevrijd van apartheid, werden niet alleen de zwarte Zuid-Afrikanen bevrijd van onderdrukking, maar ook de blanke onderdrukkers van de dehumanisering die zij zelf hadden doorgemaakt. Hetzelfde kan gebeuren in Israël en Palestina.”

Dat is een mooie conclusie om mee af te sluiten. Bedankt voor het gesprek.

“Graag gedaan.”