De klimaattop, dit jaar gehouden in Bakoe, Azerbeidzjan, heeft diepe teleurstelling teweeggebracht bij ontwikkelingslanden, activisten en milieuorganisaties wereldwijd. Er is dan wel een akkoord gekomen over het grote doel van deze top, de financiering van klimaatmaatregelen en de transitie naar groene energie, maar deze is ontoereikend stellen zij.

Ontwikkelingslanden hadden 1.300 miljard dollar per jaar gevraagd om de klimaatcrisis aan te pakken en de overstap naar schone energie te maken, maar krijgen binnen dit akkoord slechts 300 miljard dollar per jaar tegen 2035.

Kate Blagojevic van klimaatorganisatie 350.org merkt op: “De uitkomst van deze COP is een bittere pil voor mensen die keer op keer genadeloos worden getroffen door tyfoons, overstromingen en tropische stormen. Hun oproepen zijn niet alleen genegeerd, maar openlijk naast zich neergelegd”.

Doorbraak of afgang?

De doorbraak of de zogenaamde “Baku breakthrough” waar de pers-afdeling van de COP29 het zelf over heeft, staat in schril contrast met de kritiek die door delegaties van kwetsbare landen wordt geuit. Gedurende de onderhandelingen hebben vertegenwoordigers van verschillende ontwikkelingslanden hun frustraties met de moeizaam lopende top laten blijken.

Een groep die onder andere kleine eilandstaten en de meest kwetsbare landen representeert, is zaterdag 23 november zelfs weggelopen van de onderhandelingstafel. Zij voelden zich niet gehoord door de rijkere landen die het gesprek vooral onder elkaar leken te voeren.

“De overeenkomst is niets meer dan een optische illusie”

Met het oog op het naderende presidentschap van Trump in de Verenigde Staten is er uiteindelijk toch een akkoord gesloten. Onder uitgesproken teleurstelling en ongenoegen van vertegenwoordigers van onder andere Bolivia, India en Chili. “Het is een schamel bedrag”, zei Chandni Raina, lid van de Indiase delegatie, en de “overeenkomst is niets meer dan een optische illusie”.

Een fonds zonder impact

Na het klimaatakkoord van Parijs in 2015 is er afgesproken dat rijke landen jaarlijks 100 miljard in een klimaatfonds steken om ontwikkelingslanden te helpen. Volgens Oxfam, echter, wordt er daadwerkelijk slechts 35 miljard dollar opgehaald. Desondanks zien we nu dus zelfs een verdriedubbeling in de financiële doelstelling.

“Dit klinkt misschien indrukwekkend”, zegt Chiara Martinelli, directeur van Climate Action Network (CAN) Europe “maar in werkelijkheid schiet het ver tekort”. Als er bijvoorbeeld alleen al rekening wordt gehouden met inflatie stijgt het bedrag nauwelijks.

Foto: Dean Calma / IAEA. CC BY 2.0.

Natuur- en milieuorganisatie WWF zegt in een reactie dat deze financiële toezegging te ver in de toekomst ligt en niet voldoende is om essentiële klimaatmaatregelen in ontwikkelingslanden te kunnen ondersteunen. Dit bedrag is daarom slechts een druppel op een gloeiende plaat en negeert de echte kosten van klimaatadaptatie en de overgang naar schone energie.

300 miljard dollar is slechts een druppel op een gloeiende plaat

Daarnaast zal het bedrag grotendeels bestaan uit leningen en geprivatiseerde investeringen. Het klimaatfonds lijkt dus een holle belofte voor financiële hulp. “Dat is geen solidariteit”, concludeert Martinelli van klimaatorganisatie CAN Europe.

Gebrek aan ambitie

Klimaatfinanciering was hét thema van deze COP, maar de onderhandelingen lijken gekenmerkt door een gebrek aan ambitie en solidariteit. Minister van Klimaat en Milieu Zakia Khattabi betreurt dat ook: “We wilden meer op het vlak van mitigatie. De onderhandelingen waren bijzonder moeilijk”.

Andreas Sieber van 350.org noemt de overeenkomst “een verontrustende waarheid” en bekritiseert de rijkste landen vanwege hun onwil om het klimaat prioriteit te geven.

“De grootste zonde van de EU is niet in Bakoe begaan, maar in Brussel”

Ondanks dat de Europese Unie voldoende mogelijkheden heeft om duurzame financieringsopties te overwegen, bijvoorbeeld door fossiele brandstofsubsidies om te zetten en de vervuilende industrieën en de extreem rijke meer te belasten, gebeurt dit nog weinig. Chiara Martinelli stelt daarom scherp dat “de grootste zonde van de EU niet in Bakoe is begaan, maar in Brussel”.

Foto: 350.org

Met meer ambitieuze maatregelen zouden rijke landen het benodigde bedrag makkelijk bij elkaar kunnen krijgen. “Rijke landen moeten zich realiseren dat de kosten door niets te doen over een paar jaar veel hoger zullen zijn dan de kosten van wat nu wordt gevraagd”, aldus Kate Blagojevic van 350.org.

Belangenorganisaties leggen zich er niet bij neer

Hoewel de COP29 niet de gehoopte doelstellingen heeft gebracht, leggen klimaatactivisten en organisaties zich er niet bij neer. “We blijven solidair met degenen die het meest getroffen worden door een crisis die zij niet hebben veroorzaakt, en zullen blijven vechten voor klimaatrechtvaardigheid”, zegt Namrata Chowdhary van 350.org.

Woordvoerder voor Greenpeace België, Joeri Thijs, hoopt dat België een verbeterd energie- en klimaatplan weet in te dienen bij de Europese Commissie, nadat deze eerst werd afgekeurd met een onvoldoende. Hij roept op dat “alle regeringen – ook de toekomstige federale regering – hun verantwoordelijkheid nemen. Stop met fiscale cadeaus uit te delen aan de meest vervuilende bedrijven in ons land en kom met een klimaatbeleid dat elke Belg meeneemt richting een leefbare toekomst.”