Pepe Escobar. Foto: RT America, Creative Commons / CC BY 3.0

De G20-top van staatshoofden op 18 en 19 november in Rio de Janeiro bood een nogal intrigerend schouwspel van een diep verdeelde wereld – geopolitiek en geo-economisch – die onbeschroomd een ‘vakantiegezicht’ probeerde op te zetten. (De G20 is het financieel forum van 19 bevolkingsrijke landen, de EU en de Afrikaanse Unie, nvdr.)

Afleiding

Er was afleiding genoeg om het publiek te onderhouden. De Franse president Emmanuel Macron wandelde rond middernacht over het strand van Copacabana, omringd door gespierde veiligheidsmensen. De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, stond blootsvoets in het zand, verrast door kabbelende golven.

En de bewoner van het Witte Huis, de Amerikaanse president Joe Biden – met zijn houdbaarheidsdatum van minder dan twee maanden – miste de G20-groepsfoto omdat hij met een palmboom in gesprek was.

De G20-top in Rio van vorige week bood het vrij intrigerende schouwspel van een diep verdeelde wereld

Vlak voor de top poseerde Biden op een podium in het regenwoud dat was uitgerust met twee enorme teleprompters. Hij beloofde het Amazonegebied te redden, net toen zijn handlangers in Washington de “toestemming” aan Oekraïne lieten uitlekken, om doelen binnen de Russische Federatie aan te vallen met ATACMS (ballistische raketten met een reikwijdte van 300 km, nvdr), een gekwalificeerde aanloop naar een mogelijke WO-III.

Decor

Met Rio als het ultiem schitterende decor konden de gemoederen in het gerenoveerde Museum of Modern Art, de vergaderlocatie van de G20 met de Suikerbroodberg op de achtergrond, op zijn minst bedaard worden.

Pão de Açúcar of Suikerbroodberg. Foto: Halley Pacheco de Oliveira, Wikipedia

Deze setting maakte zelfs een korte, gespannen handdruk mogelijk tussen de Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva, een echte leider van het Zuiden en de Argentijnse president Javier Milei, een Amerikaanse favoriet met een bloedhekel aan Lula.

China steelt de show

Het populaire Braziliaanse staatshoofd, wiens politieke potentieel alle grenzen overstijgt, was natuurlijk een onberispelijke ceremoniemeester. Maar de echte ster van de show was de Chinese president Xi Jinping – vers van zijn vorige triomf, toen hij in alle praktische opzichten werd gekroond tot koning van Peru tijdens de top van de Asia-Pacific Economic Cooperation (APEC) in Lima – compleet met de inwijding van de 1,3 miljard dollar kostende haven van Chancay, het nieuwe Zuid-Amerikaanse knooppunt van de Maritieme Zijderoute via de Stille Oceaan, de Pacific.

Kaart: printscreen Geopolitical Economy Report

Aangezien China volledig draait om wereldwijde verbindingscorridors, werd de scheepvaartverbinding Chancay-Shanghai meteen een nieuw sleutelbegrip voor het hele Zuiden.

Handelspartners

De belangrijkste rol van Beijing als samenwerkingsmotor in de Aziatisch-Pacifische regio geldt ook voor de meeste leden van de G20. China is de grootste handelspartner van de 13 APEC-economieën en is verantwoordelijk voor 64,2 procent van de economische groei in Azië-Pacific.

APEC. Kaart: Wikipedia.

Deze leidende positie wordt doorgetrokken naar de BRICS-collega’s van China in de G20, evenals naar gloednieuwe BRICS-partnerlanden zoals Indonesië en Turkije. (BRICS+ is het forum van negen landen met een vergelijkbare economische ontwikkeling: Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika, Iran, Egypte, Ethiopië en Verenigde Arabische Emiraten, nvdr).

Vergelijk dat eens met het G7/NATO-contingent van de G20, te beginnen met de Verenigde Staten, wier belangrijkste mondiale prestatie varieert van eeuwige oorlogsvoering en kleurenrevoluties (afgedwongen regimewisselingen, nvdr) tot het inzetten van nieuws en cultuur, handelsoorlogen, een tsunami van sancties en inbeslagname/diefstal van bezittingen.

(De G7 is het forum van 7 rijke staten: Canada, Duitsland, Frankrijk, Italië, apan, het VK en de VS plus de EU, nvdr.)

Onderliggende spanning

Het viel dan ook te verwachten dat er een serieuze onderliggende spanning heerste tijdens de G20, vooral toen het ging om de confrontatie tussen de G7 en het strategisch partnerschap van Rusland en China.

De Russische president Vladimir Poetin nam niet eens de moeite om aanwezig te zijn en stuurde in plaats daarvan zijn buitengewoon competente minister van Buitenlandse Zaken Sergey Lavrov.

Alle westerse techbedrijven zitten diep in de problemen: grootschalige bezuinigingen, afslanking van fabrieken en bedrijfssluitingen

Wat Peking betreft, na zeven jaar handels- en technologieoorlog door de combinatie Trump-Biden, blijft de Chinese economie groeien met 5,2 procent per jaar. De export is nu goed voor slechts 16 procent van China’s BBP, dus de economische grootmacht is veel minder kwetsbaar voor buitenlandse handelsmachinaties.

En het aandeel van de VS in die 16 procent is nu slechts 15 procent; dat wil zeggen dat de handel met de VS slechts 2,4 procent van het Chinese BBP uitmaakt.

Tech-sancties

Zelfs onder wat kan worden omschreven als de allesomvattende tech-sancties vanuit het NAVO-machtsblok groeien Chinese techbedrijven in sneltreinvaart. Als gevolg daarvan zitten alle westerse techbedrijven diep in de problemen: grootschalige bezuinigingen, afslanking van fabrieken en bedrijfssluitingen.

Ondertussen is het handelsoverschot van China met de rest van de wereld gestegen tot een record van één biljoen dollar. Dat is wat westerse economen met afgrijzen omschrijven als China op “ramkoers” met enkele van de grootste – maar slinkende – economieën ter wereld.

Bron: Wikipedia

Pogingen om G20-agenda te ‘Oekraïniseren’

De Brazilianen moesten heel wat precisieaanvallen ontwijken om enig succes uit deze G20-top te halen. Denktankland Amerika voerde aan de vooravond van de top een grootscheepse propagandacampagne en beschuldigde de BRICS-landen ervan niets anders te doen dan zich op de vlakte te houden en te klagen. De G20 daarentegen, met “alle belangrijke schuldeisers aan tafel”, zou in staat kunnen zijn om “financiële onvrede” en ontwikkelingsachterstanden te verhelpen.

De Brazilianen waren slim genoeg om te begrijpen dat een NAVO-blok met schulden en minder dan nul politiek leiderschap in het kader van de G20 niets zou doen om “financiële grieven” te verhelpen, om nog maar te zwijgen van een bijdrage aan het “ontvoogden” van landen in het Zuiden.

Hegemonie financiële elites

Het enige dat de hegemonie van de financiële elites zou interesseren in een G20-bijeenkomst is het “verdiepen van partnerschappen”, een eufemisme voor verdere overname en onderwerping met het oog op 2026, wanneer de VS gastheer van de G20 zal zijn.

Het enige dat de hegemonie van de financiële elites zou interesseren is verdere overname en onderwerping

China dacht daar anders over, net als Brazilië: begin met campagne voeren tegen honger en armoede, officieel gelanceerd in Rio. (Het Chinese dagblad nvdr) Global Times heeft opnieuw benadrukt hoe het land “alle 800 miljoen mensen uit de armoede heeft gehaald en eerder dan gepland de armoedebestrijdingsdoelen heeft bereikt van de VN-agenda 2030 voor Duurzame Ontwikkeling”.

Echt multilateralisme

In zijn G20-toespraak riep Xi alle leden op om “een nieuwe start te maken vanaf Rio ”door “inclusieve globalisering” en “echt multilateralisme” te beoefenen. Zoals elke zandkorrel in de Sahelwoestijn weet, het NAVO-blok gruwt van multilateralisme.

Het officiële thema van de Rio G20 was “Bouwen aan een rechtvaardige wereld en een duurzame planeet”. De heersende klassen zijn ongeacht wie er zetelt in het Witte Huis, niet geïnteresseerd in een “rechtvaardige wereld”, hun hegemonie is alleen gericht op het behouden van eenzijdige privileges. “Duurzame planeet” is een codebegrip voor wat de bende van Davos wil: de giftige verstrengeling van belangen van de VN, het Wereld Economisch Forum (WEF) en de NAVO.

Agenda kapen

Het G7/NAVO-blok probeerde met alle middelen de agenda van de G20 in Rio te kapen, wat diplomatieke bronnen bevestigden. Toch hielden de Brazilianen voet bij stuk in de verdediging van de door het Zuiden geleide multipolariteit en onderhandelden ze over een compromisagenda die er in de praktijk voor zorgde dat ze niet verder verstrikt raakten in de recentste eeuwige oorlogen van de grootmachten, Oekraïne en Gaza.

Het G7/NAVO-blok heeft met alle middelen geprobeerd de agenda van de Rio G20 te kapen

Met de NAVO als geheel die de genocide in Gaza de facto steunt, kon de 85 punten tellende slotverklaring van de G20 op zijn best een paar eensgezinde algemeenheden bieden en op zijn minst oproepen tot een staakt-het-vuren in Gaza – wat onmiddellijk na het afsluiten van de G20-top door de VS in de VN-Veiligheidsraad met een veto werd bestreden.

Lavrov bood op zijn G20-persconferentie nog wat extra snacks. Hij zei dat terwijl het Westen “de agenda van de G20 probeerde te ‘Oekraïniseren’, andere leden erop stonden dat andere conflicten in de slotverklaring werden opgenomen… Die landen stemden er met tegenzin mee in om de punten van de slotverklaring van de G20 over het Midden-Oosten [c.q. West-Azië] te bespreken.”

Schoolmaaltijden

Lula’s persoonlijke stempel op de G20 werd gevormd door een initiatief van het globale Zuiden: een alliantie vormen tegen honger, armoede en sociale ongelijkheid en tegelijkertijd extra belasting heffen op de superrijken.

Het venijn zal in de details zitten, ook al hebben meer dan 80 landen al ingetekend, plus de EU en de Afrikaanse Unie (AU), samen met verschillende financiële instellingen en een reeks ngo’s.

De alliantie zou in principe tot 2030 ten voordele moeten zijn van 500 miljoen mensen, inclusief de uitbreiding van kwaliteitsvolle schoolmaaltijden voor meer dan 150 miljoen kinderen. Het valt nog af te wachten hoe de AU dit in de praktijk zal realiseren.

Uiteindelijk pakte de G20-top in Rio tot op zekere hoogte gunstig uit, als een soort aanvulling op de BRICS-top in Kazan [afgelopen oktober in West-Rusland nvdr], in een poging om de weg te effenen naar een inclusieve multinationale wereld die wordt gekenmerkt door sociale rechtvaardigheid.

De G20 van Rio vulde de BRICS-top in Kazan aan, op weg naar een multinationale wereld met inclusiviteit en rechtvaardigheid

Wereldmeerderheid

Lula benadrukte het belangrijkste verband tussen de laatste G20’s: het Zuiden – variërend van Indonesië, India en nu Brazilië tot Zuid-Afrika, dat volgend jaar gastheer is van de G20, dat “perspectieven inbrengt die de overgrote meerderheid van de wereldbevolking interesseren”. Dat zijn overigens drie BRICS-landen en één BRICS-partner.

Op persoonlijk vlak was het een hele ervaring om de G20 te observeren, net na een reeks vruchtbare dialogen in Zuid-Afrika zelf, waarbij de opbouw van Afrikaanse eenheid in een multipolaire wereld centraal stond.

De Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa herhaalde het toen hij in Rio zei dat deze overdracht van het stokje door Brazilië de “concrete uitdrukking is van de historische, economische, sociale en culturele banden die Latijns-Amerika en Afrika verenigen.” En die hopelijk de wereldmeerderheid verenigt.

Dit artikel verscheen eerder op The Cradle. De vertaling is van Rein van Gisteren.