OCMW op drift

De Pano-reportage van 19 november OCMW op Drift over het OCMW van Anderlecht heeft heel wat stof doen opwaaien. Wij willen hierbij benadrukken dat deze uitzending geen evenwichtig beeld van de realiteit geeft. De journalisten leken vooral te willen aantonen dat het binnen de vermeende chaos van het OCMW gemakkelijk is om financiële steun te verkrijgen.

Uit de reacties van vanmorgen blijkt dat de politiek en publieke opinie vooral een beeld onthouden. Namelijk dat van Brussel, OCMW, PS en misbruik. Een boodschap die helaas goed scoort op Vlaamse televisie.

De andere kant van het verhaal

Wat nauwelijks aan bod kwam in de reportage, maar essentieel om de complexe realiteit te begrijpen, zijn de vele mensen die juist géén steun krijgen. Het Brussels Platform Armoede is door de VRT benaderd voor de reportage, vooral om getuigenissen te verzamelen van mensen in financiële nood.

“Men vergeet dat het al veel kracht vraagt om naar het OCMW te stappen”

De schrijnende getuigenis van Jolie is daarvan een voorbeeld. Zij illustreert hoe moeilijk het is voor dak- en thuislozen, mensen met een psychische kwetsbaarheid, alleenstaanden of personen met een handicap om de hulp te krijgen waar ons systeem voor bedoeld is. “Men vergeet dat het al veel kracht vraagt om naar het OCMW te stappen. Dat is een nachtmerrie waarin je je bevindt”, vertelt ze.

In de reportage werd wel aangekaart dat mensen vaak maanden moeten wachten op de steun waarop ze recht hebben, maar dit probleem werd echter slechts vluchtig besproken. De verwoestende gevolgen lieten ze buiten beschouwing: oplopende huurachterstanden, onbetaalde facturen en de psychologische druk die hiermee gepaard gaat.

Foto: screenshot Pano reportage OCMW op drift, VRT.

Jolie vertelt met tranen in haar ogen over de mentale last: “Psychisch ga je kapot hè. Je voelt je nutteloos, want je kan niks doen. Dat doet pijn”.

OCMW’s proberen in sommige dringende gevallen snel hulp te bieden door eerst steun te verlenen en later een sociaal onderzoek uit te voeren. Dit helpt in veel gevallen. Als achteraf blijkt dat steun onterecht was, vorderen ze deze vaak terug. Deze nuance, die belangrijk is voor een volledig beeld, kwam nauwelijks aan bod.

Het echte probleem is onderbelicht

Wat wij betreuren, is dat de kern van het probleem onbesproken blijft, namelijk de lastige toegang tot sociale rechten, die wel degelijk bestaat. Mensen in de meest kwetsbare situaties, zoals ouderen die recht hebben op de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) of personen met een handicap en zeker ook leefloongerechtigden, blijven nog te vaak verstoken van de hulp waar ze recht op hebben.

De werkelijke slachtoffers zijn de hulpbehoevenden die door de politiek steeds meer drempels ervaren om toegang te krijgen tot ons sociale vangnet.

Recente cijfers tonen aan dat 40% van de Brusselaars niet digitaal vaardig is. Het is bijna onmogelijk om je persoonlijke administratie op orde te houden zonder computer of toegang tot internet. Sociale diensten worden overspoeld met hulpvragen die vaak direct gerelateerd zijn aan deze digitale uitsluiting.

Het idee dat het misbruik wat Pano aankaart de mensen die wel recht hebben op steun benadeelt, klopt niet. De werkelijke slachtoffers zijn de hulpbehoevenden die door politieke keuzes steeds meer drempels ervaren om toegang te krijgen tot ons sociale vangnet. Het is cruciaal om te onthouden dat er veel meer mensen zijn die niet krijgen waar ze recht op hebben dan andersom.

We vragen de media om duidelijker de spots te richten op de kern van het probleem, namelijk de onder bescherming van kwetsbare mensen en de nood aan het versterken van onze sociale zekerheid.

Bart Van de Ven is voorzitter van Brussels Platform Armoede.