De incidenten in Amsterdam tussen Maccabi-supporters en pro-Palestijnse Amsterdammers heeft veel aandacht gekregen van zowel de media als de politiek.
Femke Halsema, de burgemeester van Amsterdam, noemde de nacht van 6 en 7 november in een persconferentie een ‘gitzwarte nacht’ en begrijpt dat de incidenten mensen doet denken aan pogroms[1].
Screenshot: RTL Nieuws 8 november
Ook uittredend premier Alexander de Croo sprak zich uit, “voor antisemitisme is geen plaats in Europa”, schrijft hij op X.
Het geweld tegen Israëlische voetbalsupporters in Amsterdam is onaanvaardbaar.
Namens België betuig ik mijn medeleven aan de slachtoffers en hun families.
Voor antisemitisme is geen plaats in Europa.
Ik sprak erover met @MinPres Schoof en we veroordelen deze daden met klem.
— Alexander De Croo 🇧🇪🇪🇺 (@alexanderdecroo) November 8, 2024
Eveneens Biden en natuurlijk Netanyahu uiten hun kritiek en verontwaardiging door de incidenten te bestempelen als antisemitisch. In een video gedeeld door De Morgen op 8 november benadrukt Netanyahu dat het hier gaat om een “aanval op Joden, louter vanwege hun joodse identiteit”.
Hiermee doelt Netanyahu op de kern van wat antisemitisme is: het gaat om haat en discriminatie jegens Joden, enkel vanwege hun Joodse religie, traditie of identiteit. Volgens het JDA (Jerusalem Declaration on Antisemitism) is antisemitisme als volgt te definiëren: “Antisemitisme is discriminatie, vooringenomenheid, vijandigheid of geweld tegen Joden omdat ze Joods zijn (of Joodse instellingen, omdat ze Joods zijn).”[2]
Echter, lijken de media en lokale politici het bekende narratief van Netanyahu, dat elke (kritische) aanval op Israël een aanval op Joden is, te hebben geïnternaliseerd. In de nasleep van de incidenten komen er meer analyses en reconstructies naar buiten die stellen dat het de Maccabi-hooligans waren die zijn begonnen met het geweld in Amsterdam.
Palestijnse vlaggen werden van huizen afgetrokken en in brand gestoken. Mensen met pro-Palestijnse symbolen en taxichauffeurs waren het doelwit van de Maccabi-agressie. Ook werden er leuzen gezongen als: ‘Dood aan de Arabieren’, ‘Laat het Israëlische leger winnen om de Arabieren te neuken’ en ‘Er is geen school in Gaza omdat er geen kinderen meer zijn’.
Het gemak van de slachtofferrol
Door de tegenreactie van Amsterdammers te bestempelen als Jodenhaat worden de incidenten uit hun context gehaald en deze Israëli’s eenvoudigweg gereduceerd tot slachtoffers. De bescherming van deze groep onder het mom dat zij slachtoffers zijn van antisemitisme, neemt volledig weg dat er ook een andere mogelijkheid is: namelijk dat zij een reactie hebben uitgelokt door hun openlijke steun aan het Israëlische genocidaire leger.
Door de tegenreactie van Amsterdammers te bestempelen als Jodenhaat worden de incidenten uit hun context gehaald
Daarnaast creëert het volgens Orly Nor, redacteur bij onafhankelijke Israëlische mediaorganisatie Local Call, ook een vals gevoel van zelfverzekerdheid. In een interview met Al Jazeera stelt zij scherp de vraag hoe het mogelijk is dat een groep Israëliërs zich zo comfortabel voelt om door een van Europa’s hoofdsteden te lopen en haatdragende leuzen te zingen.
Ze voegt toe: “door de staatspropaganda in Israël, ondersteund door veel westerse politiek en media, lijken een hoop Israëli’s zich erg op hun gemak te voelen bij het idee dat zij, en enkel zij, het slachtoffer zijn in dit verhaal.”
Geen spiegel van de Joodse gemeenschap
Naast dat het een vals gevoel van onschendbaarheid stimuleert, lijkt het vluchtige gebruik van de term antisemitisme ook verkeerde associaties te leggen met wat Joods zijn is. Door enkel de Joodse afkomst van de Maccabi-supporters aan te halen als oorzaak van de incidenten, worden zij en hun gedrag ongevraagd een representatie van de Joodse gemeenschap.
Echter, niet elke Jood of Israëli zal over straat gaan om racistische liederen te zingen en genocide te verheerlijken. Het is goed voor te stellen dat de bescherming die racistische hooligans ontvangen onder het mom van ‘antisemitisme’ pijnlijk is voor Joden die niet achter de oorlog in Gaza staan.
De simplistische conclusie die politici en media uit deze aanvaringen hebben getrokken ondermijnt het begrip van antisemitisme en Jodenhaat
Zo een voorbeeld is Yuval Gal die lid is van Erev Rav, een antizionistische Joodse gemeenschap in Nederland. Hij benoemt in een toespraak die gedeeld is op X dat veel Maccab-supporters IDF-soldaten zijn (geweest) en oorlogsmisdaden hebben gepleegd in Gaza en Libanon. Zij staan eveneens in Israël bekend als gewelddadige hooligans die de genocide in Gaza verheerlijken.
Voor een correcte analyse van 6 en 7 november moet daarom niet enkel naar de afkomst van de Maccabi-supporters gekeken worden, maar ook naar hun acties en uitspraken. Niemand is enkel zijn of haar religieuze of etnische achtergrond. De simplistische conclusie die politici en media uit deze aanvaringen hebben getrokken ondermijnt het begrip van antisemitisme en Jodenhaat.
Retoriek werkt aanstekelijk
Daarnaast kan dit soort reductionisme ook leiden tot uitbarstingen van antisemitische haat en geweld. Niet elk individu kan inzien dat de Maccabi-supporters en hun gedrag geen representatie zijn van Joden als grotere religieuze of etnische groepering. Helaas zagen we in het nieuws op 11 november dat het antisemitische geweld vanuit Amsterdam zou zijn overgewaaid naar Antwerpen. Hier zou namelijk ook een ‘Jodenjacht’ georganiseerd zijn.
Screenshot: De Morgen 11 november
Naast dat wat er in Amsterdam is gebeurd geen jodenjacht genoemd kan worden, laat dit zien dat juist deze benaming en veroordeling stigmatisering en verdeling veroorzaakt in een andere stad. Het is nog onduidelijk wat er zich heeft afgespeeld in Antwerpen en of er daadwerkelijk iets gepland stond, maar Bart De Wever is al wel bereid om, in lijn met het wetsvoorstel van Theo Francken en Michael Freilich, militairen politionele bevoegdheden te geven en in te zetten ter bescherming van de Antwerpse Joodse gemeenschap.
Uitgelezen kans voor extreemrechts om Islamofobie te normaliseren
De framing van wat er in Amsterdam is gebeurd lijkt nu dus gevolgen te hebben voor de joodse gemeenschap in Antwerpen. Daarnaast is het ook een uitgelezen kans voor extreemrechts om dit soort kleine incidenten te vergroten en Islamofobie te normaliseren.
Zo stelt Vlaams Belang op hun website dat “deze jodenjacht helaas een logisch gevolg is van het roekeloze beleid van islamitische massa-immigratie en islamgepamper”. Er zit dus wel degelijk een gevaar in het onjuist toewijzen van de term antisemitisme.
Eenzijdig medeleven voedt polarisatie
Als de pro-Palestijnse demonstranten en Amsterdammers die ervoor kozen terug te vechten op 7 november Joodse symbolen hadden vernietigd en racistische leuzen naar Joden hadden gezongen zou dit zeker bestempeld mogen zijn als antisemitisme.
Maar het waren de Maccabi-aanhangers die dit gedrag vertoonden. Waarom wordt het flagrante racisme naar Arabieren en moslims door deze groep, wat ook nog eens samengaat met een moorddadige oorlog, dan niet veroordeeld?
Politici en justitie hebben een verantwoordelijkheid om alle inwoners van de samenleving te beschermen. Door een eenzijdig narratief te verspreiden, waarin voetbalhooligans van Joodse afkomst enkel begrepen kunnen worden als slachtoffers van antisemitisme, dragen zij niet bij aan een begripvolle en tolerante samenleving.
Notes
[1] Pogroms zijn gewelddadige aanvallen op etnische groepen. Historisch gezien gebruiken we het woord pogrom vaak als het om aanvallen op Joden gaat.
