Hoe Rusland de westerse sancties omzeilt en nieuwe handelsroutes creëert

Noodzaak is de moeder van alle innovatie. Ruslands reactie op de voornamelijk door het Westen opgelegde economische en handelssancties toont de omvang van die innovatie. Ook al wordt het afgestraft in de Oekraïense campagne, blijft de oorlog houdbaar voor het Kremlin.

De binnenlandse economie is niet ingestort, ondanks apocalyptische voorspellingen van het tegendeel. Wat de export betreft, creëert Rusland nieuwe handelsroutes, wat door vooraanstaande machten in het Globale Zuiden wordt verwelkomd.

Eén van de belangrijkste pleitbezorgers van sancties tegen Moskou was aanvankelijk overtuigd van de schade die zou worden veroorzaakt door economische klappen. Voormalig VS President Joe Biden drong in februari 2022 aan op het opleggen van maatregelen die zouden “verhinderen dat (Rusland) kan wedijveren in de hightech economie van de 21ste eeuw”.

De Europese Unie, de Verenigde Staten en andere regeringen hebben een saillante les geschiedenis genegeerd

De Europese Raad verklaarde ook dat de zet bedoeld was om Moskou’s “capaciteit om de oorlog te bekostigen” te verzwakken, “en in het bijzonder gericht op de politieke, militaire en economische elite, verantwoordelijk voor de invasie [van Oekraïne]".

De Europese Unie, de Verenigde Staten en andere regeringen hebben een saillante les geschiedenis genegeerd als ze zich toeleggen op zogenaamde bestraffende formules die Rusland er ofwel van moet weerhouden om acties te ondernemen, of essentiële middelen ontzegt.

Staten die onderworpen zijn aan zogezegd verpletterende economische maatregelen kunnen zich aanpassen, en geven blijk van indrukwekkende veerkracht. Het antwoord van Japan, Duitsland en Italië op sancties van de Volkenbond tijdens de jaren 1930, leveren onweerlegbaar bewijs van deze stelling.

De geviseerde machten voelden zich aangemoedigd om nog meer agressieve methodes na te streven om de beperkingen te omzeilen

Allen streefden in zekere maten Blockadefestigkeit na, of blokkadeveerkracht. De geviseerde machten voelden zich, bitter ironisch, aangemoedigd om nog meer agressieve methodes na te streven om de beperkingen te omzeilen.

Aan het einde van 2022, was Rusland de tweede grootste leverancier van ruwe olie aan China. India was ook bijzonder hongerig voor Russische petroleum. Met enkel 10 procent voorzien door nationale productie, droeg Rusland 34 procent bij in het totale Indische olieverbruik in 2023.  

Handelsroutes worden ook nagestreefd, met meer kracht dan voordien. Dit jaar was er vooruitgang tussen Rusland en China over de Noordzee Route, die de Atlantische en Stille Oceanen verbindt, en loopt van Moermansk aan de Barentszee tot aan de Beringstraat en het Verre Oosten.

Handelsroutes worden ook nagestreefd, met meer kracht dan voordien

De overeenkomst tussen Ruslands nucleaire staatsagentschap Rosatom en China’s Hainan Yangpu Newnew Shipping Co Ltd heeft een gezamenlijk ontwerp voor ogen, en de creatie van containerschepen die de barre Arctische omstandigheden gedurende een heel jaar kunnen doorstaan. De speciale gezant van Arctische ontwikkeling bij Rosatom, Vladimir Panov, verklaarde vol vertrouwen dat tot 3 miljoen ton transit cargo zou vloeien langs de NSR in 2024.

Terwijl deze overeenkomst gericht is op Ruslands bevroren noorden, werd een andere transportroute ook aangemoedigd. Recent, hebben Moskou en New Delhi vooruitgang gemaakt met de 7.200-kilometer lange International North-South Transport Corridor (INSTC), die van Sint-Petersburg, in het noordwesten van Rusland, naar havens in zuidelijk Iran leidt, om Mumbai te bereiken.

Terwijl de overeenkomst voor een multimodale corridor tussen Rusland, Iran en Indië al dateert van september 2000, dreven de sancties die werden opgelegd in de nasleep van de Oorlog in Oekraïne Rusland aan om hulp te zoeken in de exportmarkten van het Midden-Oosten en Azië.

De vaarroute zal niet enkel Europa voorbijgaan

Zoals journalisten bij Nikei aanduidden, zal de vaarroute niet enkel Europa voorbijgaan, maar ook “minder dan de helft lang zijn als het huidige standaardtraject door de Middellandse Zee en het Suezkanaal”. Eén berekening suggereert dat het tussen 40 en 60 dagen duurde om cargo te transporteren van Moskou tot Mumbai, vóór de inwijding van de corridor. Op dit ogenblik, is de transittijd verminderd tot 25-30 dagen, en transportkosten daalden met 30 procent.

Er is veel vooruitgang geboekt op de westerse route, die gebruik maakt van Azerbeidzjans spoor- en wegennetwerk. In maart, openbaarde de Azerbeidzjaanse Minister van Digitale Ontwikkeling en Transport dat spoorwegvervoer met ongeveer 30 procent groeide in 2023.

Wegtransport steeg tot 1,3 miljoen ton, een toename van 35 procent. Het ministerie verwacht dat het aantal ton wegvervoer zal stijgen tot 30 miljoen per jaar. In juni van dit jaar, bijgewoond door Russische, Iraanse en Azerbeidzjaanse notabelen, werd de Rasht-Caspian Sea link geopend die via een spoorweg de Perzische Golf verbindt met de Kaspische Zee.

Een andere waardevolle factor voor de corridor is de gevaarlijke toestand voor vrachtvervoer van Europa naar Azië via het Suezkanaal

Een andere waardevolle factor voor de corridor is de gevaarlijke toestand voor vrachtvervoer van Europa naar Azië via het Suezkanaal. Houthi-rebellen in Jemen, gesteund door Iran, plunderen schepen in de Rode Zee, als antwoord op Israëls meedogenloze campagne in Gaza. De Russische vicepremier Alexei Overchuk stelde in januari dat het “globale belang van de Noord-Zuid [corridor] zal groeien” omwille van de crisis in de Rode Zee.

Ondanks de vreselijke verliezen die worden geleden in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, is het duidelijk dat Moskou zegeviert, ten minste op het vlak van economische en financiële wapens. Het is zijn tegenstanders te slim af en hertekent tegelijkertijd de globale handelsroutes, wat het een grotere bescherming biedt tegen toekomstige economische schokken. Andere landen, die vanuit een moreel standpunt minder terughoudend zijn over het conflict in Oekraïne en hun eigen handelsbetrekkingen nastreven, zijn daar zeer enthousiast over.

Dit artikel is vertaald door Katrien Vandegaer. Binoy Kampmark was Commonwealth Scholar aan Selwyn College, Cambridge. Hij doceert aan RMIT University, Melbourne.