De burgeroorlog in Soedan tussen de Soedanese Volkskrijgsmacht en de paramilitaire organisatie Rapid Support Forces woedt al meer dan een jaar. Dit conflict heeft enorme verwoestingen aangericht in Soedan, maakte meer dan 10 miljoen mensen interne vluchtelingen en meer dan 70% van de bevolking loopt risico op hongersnood.

Het uitbreken van deze oorlog vond plaats in de context van een lange strijd van het Soedanese volk voor echte democratie. Deze strijd, die historische wortels heeft, werd in december 2018 opnieuw aangewakkerd.

Na de succesvolle omverwerping van dictator Omar al-Bashir in april 2019 voerde het Soedanese volk, georganiseerd in vakbonden, maatschappelijke organisaties, lokale verzetscomités en andere formaties, een strijd om de militairen te verdrijven van de staatsmacht.

Betogers in Khartoem tegen de staatsgreep van 2021. Foto Sudanese Professionals Association

Maar na een militaire staatsgreep in 2021 versterkte het leger zijn greep op de macht nog meer. Toch bleef het Soedanese volk vrede, democratie en gerechtigheid eisen. Zelfs nu er een burgeroorlog is uitgebroken tussen de twee militaire groepen die om de macht strijden, gaat deze strijd door.

Het uitbreken van de oorlog vond plaats in de context van een lange strijd van het Soedanese volk voor echte democratie.

Op donderdag 18 juli 2024 organiseerden de International Peoples’ Assembly (IPA), Peoples Dispatch en de organisatie Madaar een persconferentie om de stemmen van de linkse bewegingen in Soedan te laten horen en om media en journalisten kennis te laten maken met hun inspanningen voor rechtvaardigheid en democratie.

Soedanese vrouwelijke activisten van de Soedanese Communistische Partij (SCP), de Soedanese Vrouwenbond en de artsensector van de SCP spraken over de situatie in Soedan en hoe hun strijd voor democratie en vrede voortduurt.

De voornaamste sprekers op de persconferentie waren Niamat Kuku, lid van het Centraal Comité van de Soedanese Communistische Partij en mensenrechtenactivist; Randa Mohammed van de Soedanese Vrouwenbond, Ihssane Fagiri, een vooraanstaand lid van de Artsensector van de Communistische Partij, lid van de Soedanese Vrouwenbond en stichtend lid van het No to Women’s Oppression Initiative en lid van het Voorlopig Bureau van de Artsenvakbond.

Betogers vieren de afzetting van 30 jaar militair dictator Omar al Bashir in 2019. Foto: Nicolas Germain

De belangrijkste onderwerpen die besproken werden waren de dynamiek en gevolgen van de oorlog, en de impact van de oorlog op Soedanese vrouwen in Darfoer, in kampen van ontheemden (interne vluchtelingen) en in vluchtelingenkampen (vluchtelingen van buiten Soedan).

De persconferentie wierp ook licht op de gezondheidssector, de gezondheid van de Soedanese bevolking en hoe deze is getroffen. Daarnaast werd er gesproken over de rol van internationale mediakanalen en solidariteitsbewegingen en de obstakels waarmee zij worden geconfronteerd in verband met de oorlog in Soedan.

Peoples Dispatch heeft een samenvatting van deze persconferentie gemaakt in drie artikels. Dit artikel gaat over de dynamiek van de huidige oorlog in Soedan en zijn gevolgen.

Dynamiek huidige Soedanese burgeroorlog

Tijdens de persconferentie verklaarden de sprekers dat de voortdurende burgeroorlog tussen de Soedanese Volkskrijgsmacht (SAF) en de Rapid Support Forces (RSF), wortels hebben in de paramilitaire organisatie Janjaweed en ontstond uit een sociaal en economisch belangenconflict over nationale grondstoffen dat een conflict tussen verschillende sociale klassen voortbracht.

Dit conflict ontstond tussen politieke bewegingen die verondersteld werden de overgangsperiode naar democratie te leiden en het motto van de Soedanese revolutie uit te voeren en erin was geslaagd de voormalige Soedanese president Omar al-Bashir in 2019 omver te werpen.

Vluchtelingen in een kamp van het UN World Food Program. Foto: WFP

De natuurlijke rijkdommen van Soedan, waaronder zoet water, kostbare mineralen zoals goud, zilver en uranium, uitgestrekte vruchtbare landbouwgronden en zelfs de kwaliteit van de Soedanese bodem worden begeerd door andere landen in de regio, met name Egypte en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE).

Het klimaat van Soedan maakt het ook tot een aandachtspunt temidden van de wereldwijde klimaatsverandering. De geografische ligging van Soedan in de bovenloop van de Nijl en het feit dat het de Middellandse Zee en de Rode Zee verbindt met de Indische en Stille Oceaan in het zuiden was nog een andere factor waardoor het een doelwit werd voor deze landen.

Op het gebied van menselijk erfgoed geniet Soedan een culturele verscheidenheid die zich doorheen verschillende beschavingen heeft ontwikkeld, wat het eveneens een doelwit maakte.

Terwijl Egypte de SAF in deze voortdurende burgeroorlog steunde om in hun conflict met Ethiopië de alliantie met Soedan te behouden, hebben de Verenigde Arabische Emiraten de RSF gesteund en bevoorraad met geavanceerd wapentuig om zo een politieke hegemonie te bewerkstelligen.

De VAE hebben tot doel alle pogingen tot democratie te ondermijnen door de overgangsregering van Soedan te ontbinden.  Die regering poogde het motto van de revolutie te bereiken, namelijk vrijheid, gerechtigheid en vrede.

Volgens Niamat hebben Egypte en de VAE het gewapende conflict in Soedan aangewakkerd om het globale kapitalisme en de belangen van de imperialistische machten te dienen.

Het gevaar van de steun van de VAE aan de RSF is dat die hen toelaat de westelijke grenzen van Soedan te controleren en huurlingen te laten infiltreren in Soedanees grondgebied om er te vechten. Deze huurlingen hebben samen met de RSF gewapende groepen gevormd op basis van een extremistische islamistische ideologie.

Bovendien zijn overblijfselen van deze politieke islamitische ideologie, die tijdens de overgangsperiode niet volledig werd ontmanteld, weer opgedoken in Soedan met hun eigen eisen in het leger van de SAF. Die eisen komen overeen met die van het globale kapitalisme.

“De huidige oorlog in Soedan is geen puur militair conflict tussen het officiële leger van Soedan en paramilitaire groepen. Het is een conflict tussen twee machten die buigen voor regionale actoren om hun economische en politieke agenda te dienen,” aldus Kuku.

De strijdende partijen werkten aan de mobilisering van de bevolking, inclusief sociale, economische en politieke bewegingen om steun te krijgen. Terwijl de politieke islam de volksbasis vormde voor de SAF, heeft de RSF ook gewerkt aan de creatie van een eigen volksbasis, vooral na de ondertekening van het vredesakkoord van Juba in 2020.

De strijdende partijen hebben nu hun toevlucht genomen tot een gewapend conflict om het sociale, economische en politieke belangenconflict in Soedan op te lossen. Elke strijdende partij is van plan de andere partij uit te roeien om de macht in Soedan over te nemen en de overgangsregering en haar doelstellingen uit te schakelen.

Niamat Kuku merkte op dat deze voortdurende burgeroorlog Soedan zal verdelen op basis van het bestaan van economische grondstoffen in elke regio, en het land zo zal verbinden met het wereldwijde kapitalistische systeem in plaats van de grondstoffen te gebruiken om de Soedanese economie nieuw leven in te blazen en een einde te maken aan de armoede.

Gevolgen Soedanese burgeroorlog

De huidige burgeroorlog heeft een verwoestende impact op de Soedanese bevolking, instellingen en infrastructuur. Volgens rapporten van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) en de VN zijn 10,7 miljoen mensen intern vluchteling in Soedan, waarmee het de grootste bevolking van interne vluchtelingen ter wereld is.

Daar komt bovenop dat twee miljoen mensen Soedan ontvlucht zijn in minder dan 2 jaar tijd.

Hoewel Soedan uitgestrekte vruchtbare landbouwgronden heeft, leidt meer dan de helft van de bevolking honger. Meer dan 25 miljoen mensen verkeren in voedselonzekerheid.

Zes maanden geleden was het nog mogelijk om humanitaire hulp te leveren door luchtdroppings boven de vluchtelingenkampen in Darfoer. Internationale organisaties slaagden sindsdien echter op geen enkele manier om nog humanitaire hulp Soedan binnen te brengen.

In verband met de massale binnenlandse vluchtelingencrisis die plaatsvindt in Soedan, verklaarde dokter Ihssane dat het verzet en de noodhulpcomités de Soedanese bevolking hulp bieden, omdat de internationale gemeenschap en de VN het Soedanese volk in de steek hebben gelaten om alleen te lijden.

Soedan is een slagveld geworden voor een conflict over grondstoffen die het imperialisme, het neoliberalisme en het globale kapitalisme dient. De zionistische entiteit Israël heeft eveneens baat bij de oorlog in Soedan, want ook zij heeft als doelstelling de controle over de bovenloop van de Nijl.

Israël heeft de interventie van Egypte in Soedan gesteund. In ruil steunt Egypte Israël de blokkade van de grensovergangen naar Gaza. Terwijl de internationale gemeenschap vliegtuigen toestaat om de strijdende partijen in Soedan met wapens te bevoorraden, staat diezelfde internationale gemeenschap vliegtuigen niet toe om humanitaire hulpgoederen te droppen.

Dit artikel verscheen eerder op Peoples Dispatch.