De moord op de leider van Hamas kan leiden tot het stilleggen van de gesprekken over een staakt het vuren in Gaza. De moorden, die de voorbije week werden uitgevoerd door Israël, op Hezbollah’s militaire topcommandant Fuad Shukr en op de politieke leider van Hamas Ismail Haniyeh hebben de regio naar de afgrond van een totale oorlog geleid.

In feite is de hele regio reeds in oorlog. Tot nog toe ging het om een gecontroleerd, zorgvuldig afgewogen conflict – lik-op-stuk, kat-en-muis. Niet langer. Israël heeft deze instabiele status quo onderuit gehaald.

Met deze operaties heeft Israël de 75 jaar oude op regels gebaseerde orde en de wetten betreffende oorlogsvoering en internationaal humanitair recht teniet gedaan. Israël heeft er het Internationale Strafhof en het Internationale Gerechtshof mee uitgedaagd.

Deze internationale rechtbanken zouden evengoed onbestaand kunnen zijn. Ze werden ooit opgericht om een herhaling van de Holocaust door de Nazi’s te verhinderen. In de plaats daarvan zijn ze er niet in geslaagd de genocide in Gaza te voorkomen.

Ze zijn daarin mislukt omdat de Westerse naties, die de protocollen van deze rechtbanken hebben vastgelegd, diezelfde protocollen nu hebben opgegeven. De VS, Duitsland, Groot-Brittannië en anderen hebben Israël bewapend.

Deze landen hebben politieke en morele steun verleend aan de slachtpartijen in Gaza. Ze hebben zo goed als niets gedaan om een einde te maken aan deze moorden. De ineenstorting van de internationale orde die er uit volgt, is hun verantwoordelijkheid.

Escalatie van het conflict

The New York Times (NYT), baseert zich op ongespecificeerde bronnen om te beweren dat Ismail Haniyeh gedood werd door een bom die reeds maanden vroeger binnengesmokkeld was in het Iraanse gasthuis waar hij steeds verbleef.

Ik vermoed dat die informatie heel waarschijnlijk van de Israëlische inlichtingendienst Mossad kwam. Het is immers bekend dat een van de NYT-reporters, Ronen Bergman, nauwe banden heeft met dit Israëlisch geheim agentschap. Alleen de Mossad kan dergelijke gedetailleerde kennis hebben van deze moordaanslag.

De NYT vertelt niet hoe de betrokken bom het gasthuis binnen raakte en ook niet hoe het in de specifieke kamer geplaatst werd. Indien deze informatie correct is, dan lijkt de toegang die deze operatie vereist erop te wijzen dat de Mossad een hoog geplaatste en betrouwbare mol had in het apparaat van de Islamitische Revolutionaire Garde van Iran (Islamic Revolutionary Guard Corps – IRGC), het militaire elitekorps van Iran.

Ambtenaren van het IRGC hebben heftig het NYT-verhaal ontkend. Zij stellen dat voor de aanslag een Israëlische raket of drone gebruikt werd. Zij opperen tevens de mogelijkheid dat Israël in staat was Haniyeh’s locatie op te sporen door spionagesoftware te installeren op zijn mobiele telefoon.

Die software gaf de GPS-gegevens door om de aanval te organiseren. Een hoge ambtenaar van Hamas, die aanwezig was in het gebouw tijdens de aanslag, verwierp eveneens het NYT-bericht.

Deze Israëlische moordaanslag was gericht tegen zijn belangrijkste regionale tegenstander Iran. Die zou de bedoeling kunnen gehad hebben om de politieke status van zijn recent verkozen hervormingsgezinde president Masoud Pezeshkian te ondermijnen. Israël verkiest immers leiders van de harde lijn, vermits het belang heeft bij regionale instabiliteit en de escalatie van het conflict.

De moordaanslag is ook een vernedering voor de pogingen van de regering-Biden om een staakt-het-vuren te onderhandelen. Reeds maandenlang heeft de Israëlische eerste minister Benjamin Netanyahu herhaaldelijke voorstellen gesaboteerd die op tafel gelegd waren door de onderhandelaars van Qatar en VS-ambtenaren. Hij handelt zo, omdat hij deze oorlog nodig heeft om aan de macht te blijven.

Een vroegere Amerikaanse geheimagent, die ontslag nam uit protest tegen het VS-beleid tegenover Gaza, stelt dat Israël een oorlog tegen Hezbollah zoekt voor “politieke doelstellingen”. Die oorlog zou ook de eigen politieke belangen van de eerste minister dienen.

De moord op Haniyeh is de doodsteek voor de onderhandelingen over een staakt-het-vuren. Het is mogelijk dat Hamas nooit meer naar de onderhandelingstafel terugkeert. En dat is precies wat Netanyahu wil – een oorlog zonder einde.

Goed beraamde timing

De regering-Biden heeft zichzelf in verlegenheid gebracht in de nasleep van deze moordaanslag, door te verklaren dat zij er niet bij betrokken was, noch ervan op de hoogte was. Minister van Buitenlandse Zaken Anthony Blinken bood later een dooddoener aan als argument, waarmee hij weigerde de desastreuse impact te erkennen die de moord op Haniyeh zou hebben op de kansen van een staakt-het-vuren.

“Alle betrokken partijen moeten dringend de juiste beslissingen nemen in de komende dagen, want deze keuzes maken het verschil tussen het verder bewandelen van het pad van het geweld, de onveiligheid en het lijden of zich voortbewegen naar iets … veel beter voor alle betrokken partijen,” aldus Blinken.

“Een staakt het vuren is … in het belang van de Israeli’s. Het is in het belang van de Palestijnen. Het is in het belang van de regio. Als iedereen zich maar zou focussen op wat zijn kernbelangen werkelijk zijn … dan zullen we wel tot een overeenkomst komen.”

Wie was Ismail Haniyeh? (Engels, geen ondertitels, 3:42):

Het is duidelijk dat Netanyahu niet akkoord gaat met deze evaluatie van Israël’s belangen. Netanyahu plande de moordaanslag met uiterste precisie: onmiddellijk na zijn grote redevoering in de gezamenlijke zitting van het VS-Congres, waar hij een lofrede voor Israël én zichzelf afstak.

Hij profiteerde ook van de politieke onrust in Washington, waar een zwak Amerikaans staatshoofd recent gedwongen werd uit de presidentiële wedloop te stappen. Hij heeft de Democraten een blauw oog bezorgd, niettegenstaande hun robuuste steun voor de aanvallen van Israël op Gaza en Libanon.

Smaad tegen de nationale eer

Irans Grote Ayatollah Khamenei riep vijf uur na de moordaanslag een bijeenkomst samen van de nationale veiligheidsraad. Hij beval Iraanse vergelding, alhoewel het nog niet duidelijk is wat dit precies inhoudt.

Het is echter wel duidelijk dat Iran een krachtige slag plant om deze smaad tegen zijn nationale eer te wreken. Dit zou kunnen betekenen dat Irans dichtste regionale bondgenoot Hezbollah eveneens Israël aanvalt. Eens dit gebeurt, kunnen we verwachten dat Israël een eigen vergeldingsantwoord lanceert.

Israël zoekt de oorlog met Hezbollah sinds 7 oktober 2023. In feite heeft minister van Defensie Yoav Gallant daarom aangestuurd op een preventieve aanval tegen de Libanese militie alvorens nogmaals Hamas aan te vallen. Dit plan werd echter opgegeven omwille van het verzet van de VS.

Hij plande deze actie, omdat Hezbollah een veel machtigere tegenstander is dan Hamas. Hezbollah kan tienduizenden geavanceerde raketten laten regenen op Israël’s grootste steden, inclusief Tel Aviv waar de Israëlische militaire hoofdkwartieren zijn gevestigd en Haifa.

Deze aanvallen en tegenaanvallen zouden kunnen uitmonden in een totale regionale oorlog. Indien Israël rechtstreekse luchtaanvallen op Iraans grondgebied lanceert, zal Iran dit heel waarschijnlijk beschouwen als een casus belli. Dan zouden we oog in oog staan met een conflict, waar niemand nog controle over zou hebben.

De fysieke schade en dodentol zouden enorm zijn. Dat conflict zou zich bovendien niet beperken tot Israël en Iran. Alle bondgenoten van Iran in Syrië, Libanon, Irak en Jemen, zouden er in meegesleurd worden. Anderzijds beloven de VS reeds een rechtstreekse strijder te worden in het regionale conflict van het Midden-Oosten sinds de Arabisch-Israëlische oorlog van 1973.

De nieuwssite Axios meldde dat Blinken op 4 augustus een telefonische conferentie hield met de buitenland-ministers van de G7, waarin hij hen waarschuwde een gezamenlijke aanval van Iran en Hezbollah te verwachten binnen de volgende 24 uren.

President Biden heeft Netanyahu verzekerd van militaire steun tegen een dergelijke aanval en beloofde de militaire aanwezigheid van de VS in de regio nog te vergroten. VS-minister van Defensie Lloyd Austin gaf meer uitleg over de middelen van de zeemacht en de luchtmacht die naar de regio zouden gezonden worden:

“De VS sturen een groep vliegdekschepen, een gevechtseskader en bijkomende oorlogsschepen naar het Midden-Oosten, nu de regio zich opmaakt voor een Iraanse vergeldingsactie”, meldde een rapport van CNN.

Dit beleid van de VS-regering druist regelrecht in tegen de publieke opinie in eigen land, die zich uitspreekt tegen de aanpak van het conflict door Biden en Israël. De VS-burgers willen niet meegesleept worden in een nieuwe oorlog in het Midden-Oosten – een oorlog die hun president bewust of onbewust promoot.

Het artikel Ismail Haniyeh killing: Netanyahu wants a war without end. This could give it to him werd overgenomen van Middle East Eye en vertaald door Roos De Witte

Richard Silverstein schrijft de Tikun Olam blog over de excessen van de Israëlische nationale veiligheidsstaat. Zijn werk is reeds verschenen in Haaretz, Forward, Seattle Times en Los Angeles Times. Hij droeg bij aan A Time to Speak Out, een collectie essays over de Libanese oorlog in 2006 en hij publiceerde een essay in de collectie Israel and Palestine: Alternate Perspectives on Statehood.