Het is eigen aan iedere democratische rechtsstaat dat iedereen er zijn eigen mening mag in hebben en je daarrond een vereniging mag maken. Anderzijds zijn er ook grenzen aan de wijze waarop je die mening mag gebruiken om aan beleid te doen.

Daarom is een democratie ook een rechtsstaat, zijn er regels en voorschriften om te beletten dat de prijs voor de democratische besluitvorming, de macht van de enkele meerderheid, alles zou kunnen bepalen en het zou kunnen ontaarden.

Daarom ook moet je voor een grondwetswijziging een dubbele meerderheid van drie derde hebben. Er zijn evenwel ook andere grenzen. Die kan je omschrijven met het begrip “incivisme”, handelen tegen de wet. Wanneer ambtenaren dat doen is het ook een misdrijf, samenspanning van ambtenaren.

Wij kennen het begrip “incivisme” omdat het in de collaboratie met de bezetter tot tweemaal toe gebruikt werd om de Vlaamse eis voor onafhankelijkheid door te zetten. Is het omdat er geen bezetter meer is en Europa nu grotendeels ons beleid bepaalt dat het begrip is verdwenen?

Daarin zit juist de reden waarom er rond extreemrechts een cordon sanitaire werd gelegd. Om te beletten dat extreemrechts zich opnieuw zou bedienen van incivisme om het gestelde doel te bereiken.

Intussen is het een feit dat de separatisten het op geen andere wijze kunnen doen. Er is, zelfs in Vlaanderen, geen meerderheid voor, Europa zal het nooit toelaten, en ook onze kas is leeg. Als je geen mogelijkheid hebt om het legaal te doen blijft er maar één weg over: extralegaal.

Dat is wat de N-VA leiders gemeen hebben met deze van het Belang. Het is ook erg duidelijk tot wat het, ook nu, kan leiden. Dat is recentelijk aangetoond door het Catalaanse avontuur. Incivisme leidt tot repressie, zowel in eigen land als door Europa.

Onze geschiedenis toont dat incivisme niet plots ontstaat maar het een proces is dat naargelang de beletsels steeds sterker wordt. Het VNV van Staf De Clerck was bij aanvang niet collaborerend maar werd het uit overlevingsdrang, omdat de kans zich voordeed en er geen andere weg was. Het is de valkuil waarin de separatisten andermaal zijn getrapt. Eens je op de extralegale weg zit kan je er niet meer van af.

De door De Wever voorgestelde extra legale oplossing beperkt zich ook niet tot de voornaamste eis die nog steeds en ongewijzigd in de beginselverklaring van de partij staat: een onafhankelijk en soeverein Vlaanderen. Intussen bedient het Vlaams beleid er zich reeds van om de andere, meer verdoken, doelstellingen te kunnen bereiken.

Om de vraag van de havenbazen en de ondernemers voor een verdubbeling van de containercapaciteit en deze van de chemiereuzen voor de uitbreiding van de chemiecluster in de haven te kunnen doorzetten werd op de meest incivieke wijze gehandeld.

Schade 3M in nek van belastingbetaler

Om de pollutie die het gehele Oosterweel project bedreigt te kunnen afwenden werd de Europese en de eigen Vlaamse regelgeving volkomen miskend en omgedraaid. De legale dagvaarding van de naar de regels voor de gehele schade verantwoordelijke firma 3M werd omgezet in een dadingovereenkomst die de schade in de nek van de belastingbetaler legde.

Dat gebeurde niet door een beslissing van de bouwheer BAM-LANTIS maar door het enkel feitelijk bestaande Politiek Stuurcomité waarin de verantwoordelijke ministers overlegden met de afgevaardigden van de stad.

Omdat het extra en zelfs contra legaal was moest het ook geheim gehouden worden. Hoewel deze “disfunctie” in de parlementaire afhandeling duidelijk aan bod kwam werd een besluit bedacht om de verantwoordelijken buiten de wind te kunnen houden: Het werd een “Een cascade van collectieve beslissingen”.

Dezelfde extra legale oplossing wordt bedacht om het andere schandaal te kunnen doorzetten. Om de ethaankraker van Ineos aan een vergunning te helpen en een “activistische” rechterlijke uitspraak te kunnen neutraliseren wordt een “volksberoep” bedacht.

Er is evenwel maar één democratische wijze om beroep te doen op het volk, deze die het separatisme belet. Maar ook deze is intussen een smoes geworden. Het volk beslist al lang niet meer. Dat doen de enkelingen in de politbureaus die er dank zij de verkeerde partijfinanciering ook het geld, en dus de macht, voor hebben verkregen.

Hoe het verder moet met dit incivisme zal door de kiezer worden bepaald. Indien de door De Wever beweerde Chinese muur met Het Belang er zijn werkelijkheid door toont, het slechts een papieren muur blijkt te zijn, is het scenario erg voorzienbaar.

Dan is de pleinvrees die de vervolgingsambtenaren van het openbaar ministerie voor het huidig incivisme betonen niet meer houdbaar. Dan is het antwoord van de rechtsstaat op het verzet tegen de wet onafwendbaar. Wordt Antwerpen dan het Barcelona van het Noorden? Wie gaat daarvoor de straat op komen?

Walter De Smedt is gewezen onderzoeksrechter en voormalig lid van het Vast Comité van Toezicht op de Politiediensten (Comité P) en het Vast Comité van Toezicht op de Inlichtingen- en de Veiligheidsdiensten (Comité I).