Interview -

Grote overwinning: Vlaamse regering moet 14.000 mensen met handicap toch volledig persoonsvolgend budget uitbetalen

Goed nieuws voor zeker 14.000 personen met een handicap die in 2020 reeds een persoonsvolgend budget kregen of op de wachtlijst stonden voor een persoonsvolgend budget en te maken kregen met een zogenaamde ‘actualisering’ door de Vlaamse regering waarbij hun beloofde budget met maar liefst 600 tot 10.000 euro per jaar werd verminderd. De Raad van State heeft nu beslist dat de maatregel ongrondwettelijk is en moet worden teruggedraaid.

dinsdag 9 januari 2024 16:53
Spread the love

 

De vzw Gelijke Rechten voor Iedere Persoon met een handicap (GRIP) had een rechtszaak aangespannen tegen de Vlaamse regering tegen deze ‘actualiserings’-maatregel, waarvan de zitting 4 oktober 2023 plaatsvond bij de Raad van State in Brussel. “De Raad van State heeft nu gezegd dat dit een aanzienlijke vermindering is van de bescherming, die niet verantwoord is”, legt advocate Lies Michielsen uit, van Progress Lawyers Network Antwerpen. GRIP vzw heeft van de Raad van State na grondig onderzoek gelijk gekregen in deze zaak tegen de ‘actualisering’ van persoonsvolgende budgetten.

“Je mag budgetten verminderen als je daar een heel goede reden van algemeen belang voor hebt”

Redenen van Vlaamse regering niet gerechtvaardigd

“Je mag budgetten verminderen als je daar een heel goede reden van algemeen belang voor hebt. Maar de Raad van State zegt dat het ten eerste in veel gevallen om een zeer sterke vermindering gaat, van 600 tot 10.000 euro per jaar. Dat is een vermindering tot en met 27 procent op de budgetten van personen met een handicap die al heel kwetsbaar zijn. En, zegt de Raad van State, geen enkele reden die de Vlaamse regering aanhaalt, is gerechtvaardigd.”

“Dat het om ‘gelijke berechting’ zou gaan (om de mensen die op de wachtlijst stonden gelijk te trekken met een nieuw ondersteuningssysteem dat in de tussentijd voor nieuwe aanvragen was ingegaan, nvdr.), vegen ze van tafel. De reden dat ze sneller het budget ter beschikking zouden stellen, acht de Raad van State niet bewezen. En de reden dat het nauwer zou aansluiten bij de zorgnoden van de mensen, acht de Raad van State ook niet bewezen.”

“Dit maakt dat de Raad van State de maatregel dus ongrondwettelijk verklaart en deze moet worden vernietigd.” Michielsen had het arrest gisterennamiddag ontvangen. “We zijn er zeer tevreden mee. De Raad van State vernietigt de aangevochten artikelen van het Mozaïekbesluit 5. Dat wil zeggen dat de Vlaamse regering al die 14.000 mensen die in 2020 op de wachtlijst stonden en die hun persoonsvolgend budget verminderd zagen worden, met terugwerkende kracht het oorspronkelijk toegewezen budget moet geven. Zij krijgen alsnog het hogere budget, waarop zij in eerste instantie recht hadden en waarop zij nu dus opnieuw recht hebben.”

“Voor veel mensen betekent dit een serieuze vermeerdering van hun budget. En dat betekent heel concreet dat heel veel mensen extra zorguren kunnen betalen”

“Voor veel mensen betekent dit een serieuze vermeerdering van hun budget. En dat betekent heel concreet dat heel veel mensen extra zorguren kunnen betalen”, legt Michielsen verder uit.

Mensonwaardige situaties

Die vermindering van die budgetten heeft namelijk heel concrete gevolgen gehad. Luc Demarez, voorzitter van GRIP vzw, en die zelf wegens spasmen na een hersenverlamming in een rolstoel zit, had door de ‘actualisering’ ongeveer 7.000 euro minder per jaar. “Daardoor kon hij in de namiddag geen zorg krijgen”, vertelt Michielsen. “Vaak was hij van half 1 tot ongeveer 18u alleen. Als hij scheef zakte in zijn rolstoel of naar het toilet moest, of eender wat, kon hij niks doen behalve wachten.”

“Mensen staan heel lang op de wachtlijst, wat mentaal al zwaar is. Als dan ook nog eens je budget verminderd wordt op het moment dat je het eindelijk krijgt, heeft dat niet alleen heel concrete gevolgen voor het aantal uur zorg dat je kan krijgen, maar ook mentaal is dat extra zwaar. Omdat je dan opnieuw je hele zorgplan dat je hebt moeten uittekenen om een budget te krijgen, moet herdenken. Dat leidt dus tot heel mensonwaardige situaties.”

“Van duizenden mensen werd het budget onterecht verminderd. Het gaat zowel over mensen die hun budget al kregen als over mensen die nog op de wachtlijst staan”

Demarez noemt het arrest een enorme opsteker voor mensen met een handicap. “Van duizenden mensen werd het budget onterecht verminderd. Het gaat zowel over mensen die hun budget al kregen als over mensen die nog op de wachtlijst staan. Toen ze hun budget kregen, was dit een verminderd budget. Dat kan niet. Tekort aan investeringen los je niet op door rechten af te kalven.”

Vlaamse regering moet 11,5 miljoen euro terugbetalen

Als klap op de vuurpijl bleek de ‘actualisering’ dus zelfs een besparingsoperatie te zijn. “In totaal heeft de Vlaamse regering al 11,5 miljoen euro bespaard door de ‘actualisering'”, zegt Demarez. “Dat terwijl mensen met een handicap na jarenlang op de wachtlijst een verminderd budget kregen. Dat is wraakroepend. Op mensenrechten bespaar je niet. De regering moet rechten waarmaken en niet afbreken.”

De Vlaamse regering moet met terugwerkende kracht in totaal dus meer dan 11 miljoen euro terugbetalen

De Vlaamse regering moet met terugwerkende kracht in totaal dus meer dan 11 miljoen euro terugbetalen. “Maar deze uitspraak van de Raad van State heeft nog veel meer gevolgen dan voor personen met een handicap alleen. Deze uitspraak van de Raad van State is zo belangrijk, omdat het de Vlaamse regering nog nooit eerder heeft teruggefloten op basis van artikel 23 van de grondwet wat het recht op een menswaardig leven inhoudt”, legt Michielsen uit.

“Deze uitspraak van de Raad van State is zo belangrijk omdat het de Vlaamse regering nog nooit eerder heeft teruggefloten op basis van artikel 23 van de grondwet wat het recht op een menswaardig leven inhoudt”

Uitspraak belangrijk voor alle sociale rechten

“Dit is een vergaande uitspraak waar de Raad van State heel moeilijk toe overgaat. Dit zegt dus heel veel over het beleid van de Vlaamse regering voor personen met een handicap. Deze uitspraak is belangrijk voor hun, maar eigenlijk is het ook heel belangrijk voor alle sociale rechten.”

“Het is nu heel duidelijk dat de Vlaamse regering niet zomaar kan doen wat ze wil. Als ze rechten van mensen aanzienlijk vermindert, lopen ze nu ook bij de Raad van State het risico om teruggefloten te worden. Deze uitspraak kan dus ook een impact hebben op andere beslissingen van de Vlaamse regering. Denk aan de sociale huur, of de voorrangsregel voor voltijds-werkenden in de kinderopvang, noem maar op.”

“Veel rechters waren dan ook aan het wachten op deze uitspraak, ook professoren die bezig zijn met de ontwikkeling van artikel 23, en enkele journalisten belden voor de kerstvakantie al of er een arrest was. We merkten dat er reikhalzend werd uitgekeken naar de uitspraak van de Raad van State.”

Je experimenteert niet op personen met een handicap. We hopen dat het arrest van de Raad van State mee zal duwen op de Vlaamse regering om te besluiten dat ze het ‘experiment’ hier afronden en de mensen weer hun volledige budget gaan geven”

Hopelijk duwt uitspraak op afronding ‘experiment’ halfbudget

“Daarbij hopen we dat deze uitspraak ook extra druk zet op het ‘experiment’ van de Vlaamse regering waarbij in 2022 bij 1.100 mensen met een handicap de budgetten, naast de ‘actualiserings’-maatregel van 2021, ook nog eens systematisch zijn gehalveerd. Je experimenteert niet op personen met een handicap. We hopen dat het arrest van de Raad van State mee zal duwen op de Vlaamse regering om te besluiten dat ze het ‘experiment’ hier afronden en de mensen weer hun volledige budget gaan geven”, benadrukt Michielsen.

De Vlaamse regering heeft nog niet op het arrest gereageerd. Ze zijn het voorlopig nog aan het bestuderen, is gemeld. Maar ze zullen nu de middelen moeten vrijmaken om de verminderingen recht te zetten. Demarez: “We vinden het wel erg belangrijk dat dit binnen de schoot van de regering gebeurt. We zouden het betreuren als men hiervoor middelen wegneemt van andere welzijnssectoren waar ook hoge noden zijn. Dit is een ongrondwettelijk besluit van de hele Vlaamse regering. Men zoekt de middelen dan ook best binnen de globale Vlaamse begroting. Dat kan perfect.”

 

Advocate Lies Michielsen is vanavond in ‘Terzake’ om meer uitleg te geven over de zaak

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!