In 2017 verlengde de Europese Commissie het gebruik van de pesticide glyfosaat voor vijf jaar met de voorwaarde dat de toestemming voor het gebruik in deze periode zou worden uitgefaseerd. In 2022 werd die vergunning echter opnieuw met een jaar verlengd.

Duitse RoundUp ‘zonder glyfosaat’. Foto: meingartencenter24.de

“Dat de Commissie er nu nog eens tien jaar verlenging door wil drukken, laat zien dat ze niet alleen het voorzorgsprincipe negeert, maar ook de terechte zorgen van veel Europese burgers. We mogen echt niet op deze manier gokken met onze biodiversiteit en volksgezondheid”, aldus Sara Matthieu.

Glyfosaat is een breedspectrumherbicide, wat concreet betekent dat het tegen zowat alle éénjarige onkruiden en grassen werkt. Het werd vanaf de jaren 1970 op de markt gebracht door het bedrijf Monsanto. Dat bedrijf heeft sindsdien zo een slechte reputatie opgebouwd over heel de wereld dat het zich verplicht zag op te gaan in de chemo-reus Bayer om de naam Monsanto te laten verdwijnen.

Die reputatie heeft het ondermeer te danken aan de agressieve manier waarop het bedrijf glyfosaat onder de merknaam Roundup heeft gepusht over heel de wereld. Toenemende bewijzen van de kankerverwekkende gevolgen van het product werden jarenlang met miljoenencampagnes tegengewerkt.

Ontkennen, twijfel zaaien, uitstel bekomen

Dat doet Monsanto op de typische manier waarmee ook ooit de tabaklobby de kankerverwekkende werking van tabak heeft weten te ontkennen, ook al waren die effecten reeds bekend in de jaren 1930. Een gelijkaardige campagne wordt nog steeds gevoerd door de lobby van de energiebedrijven. Die weten reeds sinds de jaren 1970 wat de gevolgen van fossiele brandstoffen zijn voor het klimaat.

Monsanto – het bedrijf dat niet meer bestaat (vestiging Enkhuizen-NL 2010). Foto: Karen Eliot/CC BY-SA 2:0

Deze tactiek bestaat uit het niet tegenspreken van medische rapporten, maar te wijzen op zogenaamde andere wetenschappelijke studies die het tegendeel zouden bewijzen. Het argument is dan dat er nog twijfel is en dat ‘verdere studies’ nodig zouden zijn. Deze aanpak kent vooral bijval in de VS waar men het voorzorgsprincipe niet toepast, maar omgekeerd redeneert. Zolang niet onomwonden wordt bewezen dat een product schadelijk is, mag het op de markt komen.

Het voorzorgsprincipe zoals dat in Europa (althans in theorie) wordt toegepast gaat uit van de omgekeerde redenering. Zolang niet bewezen is dat een product onschadelijk is, mag het niet op de markt komen.

Miljoenenlobbying

Monsanto en andere chemische bedrijven spenderen miljoenen euro’s aan lobbying in het Europees Parlement en bij nationale parlementen en bij de Europese Commissie en de regeringen van de EU-lidstaten om nieuwe regels over het gebruik van hun producten tegen te houden, of om als het niet te stoppen valt, wetsvoorstellen af te zwakken.

In 2017 publiceerde een rechtbank in de VS de interne e-mails van het bedrijf, waaruit bleek dat werknemers van Monsanto optraden als ghostwriters¹ voor literatuurstudies van wetenschappelijke rapporten over de schadelijke effecten van glyfosaat.

Ggo’s hebben specifieke pesticiden zoals Roundup nodig, die de ggo-bedrijven zelf produceren. Foto: foodwatch.org

In eigen land is glyfosaat sinds 2017 verboden voor privé-gebruik, maar mag het wel nog voor de landbouwsector – die de grootste afnemer is. Ook andere landen hebben dergelijke onvolledige regels ingevoerd, onder invloed van de chemische lobby.

Alleen Oostenrijk heeft het product sinds 2019 volledig verboden. In Duitsland gaat een volledg verbod in op 1 januari 2024.

Als gevolg van de negatieve ‘reclame’ voor hun product maakt Bayer, de overnemer van Monsanto, nu Roundup met pelargonzuur, dat bodem- en waterverzuring veroorzaakt. Het komt er op neer dat het bedrijf een giftig product vervangt door een ander giftig product, waarover nog geen uitgebreide studies bestaan.

‘Big trouble with glyphosate’ (Engels, Nederlandse ondertitels, 5:22):

En ggo’s…

De Europese Commissie excelleert niet alleen in het promoten van giftige producten, maar gaat tevens vlijtig in op de wensen van de lobby van ggo-producenten (genetisch gemanipuleerde organismen), die dikwijls door dezelfde bedrijven worden geproduceerd die de bestrijdingsproducten maken die deze ggo’s nodig zouden hebben.

De houding van de Europese Commissie op vlak van volksgezondheid en biodiversiteit kan zo samengevat worden in de woorden van de lobbywatchdog Corporate Europe Observatory:

• bescherming van de consument te verminderen;
• onwetenschappelijke en misleidende argumentatie;
• onverantwoordelijk;
• zware economische gevolgen voor de ggo-vrije landbouw.

Note: