Reeds vijf jaar belooft grote baas Michael O’Leary om de werkomstandigheden, waaronder de uurroosters, in lijn te brengen met de Belgische arbeidswetgeving. De sociale inspectie heeft de voorbije vijf jaar meer dan 160 ernstige inbreuken vastgesteld.

De loonfiches worden niet correct ingevuld met alle wettelijk verplichte gegevens, het merendeel van het personeel werkt als schijnzelfstandige via onderaannemers die Ryanair als enige klant hebben. Bovendien geeft het bedrijf foutieve gegevens door over zijn bedrijvigheid op de Belgische luchthavens.

De luchthaven van Charleroi – die in de reclame van Ryanair eufemistisch Brussels-South wordt genoemd – is de meest winstgevende basis van het bedrijf in vasteland-Europa.

De arbeidsrechtbank blijft in dit dossier bijzonder passief wat het bedrijf elke dag toelaat extra-winsten te boeken op kosten van slecht betaald en slecht tewerkgesteld personeel. Ook de federale en gewestelijke overheden schieten in dit dossier tekort.

Staking van augustus 2018. Foto: ACV Puls

Ryanair is een van de meest winstgevende luchtvaartbedrijven ter wereld. Dat is deels te danken aan het gebruik van slechts één vliegtuigtype, de Boeing 737 (in verschillende jaargangen). Daardoor is de uitwisselbaarheid van vliegtuigen en bemanningen tussen luchthavens en bestemmingen zeer flexibel. Ook bij panne is slechts één aanpak nodig. Het vergt ook minder voorraad aan wisselstukken.

Lees: Staken bij Ryanair, een kwestie van waardigheid

Daarnaast vliegt Ryanair vooral (maar niet uitsluitend) via kleinere regionale luchthavens die lagere landingstaksen vragen en meer goedkope faciliteiten toestaan voor check-in, registratie, bagage-handling.

De lage prijzen die het bedrijf aanbiedt, maskeren dat passagiers geen recht hebben op andere vluchten bij panne of slechte weersomstandigheden. Om dezelfde kwaliteit te verkrijgen als bij klassieke luchtvaartmaatschappijen moet de passagier extra-kosten betalen, zoals reis- en annulatieverzekering, bagagekosten. Passagiers hebben ook geen recht op schadevergoeding voor verloren gegane of beschadigde bagage.

Boeing 737 aan de oude terminal van Charleroi in 2011. Foto: Hombre del Rio/CC BY-SA 3:0

Een verder deel van de winst wordt gegenereerd door het personeel zo weinig mogelijk loon te betalen. De meeste personeelsleden zijn niet eens officieel werknemer van het bedrijf, maar werken officieel voor onderbedrijven die hen als ‘zelfstandigen’ verhuurt aan Ryanair. Dat het hier om nep-constructies gaat, blijkt uit het feit dat die onderaannemers grotendeels Ryanair als enige ‘klant’ hebben.

Voor disputen met hun werknemer moet het personeel naar Ierland vliegen en daar op eigen kosten verblijven. De Ierse sociale wetgeving is veel minder sociaal dan de meeste Europese, qua ziekteverlof, vakantieregeling, betaling overuren, ontslagregeling …

Lees: Welkom aan boord. We hebben mee uw ticket betaald

Bovendien zijn de meeste werknemers officieel niet tewerkgesteld in het land van de luchthaven van waaruit ze werken, maar werken zij volgens de Ierse arbeidswetgeving die veel flexibeler is ten gunste van de werkgevers dan in de meeste Europese landen, waaronder België.

Een veel gebruikte tactiek van het bedrijf is het personeel in verschillende basissen tegen elkaar uitspelen. Zo kan het dat de piloten die vanuit Brussel vliegen niet solidair zijn met hun collega’s in Charleroi.

Lees: Waarom zijn tickets bij Ryanair zo goedkoop?

Het business-model van Ryanair is hoofdzakelijk gebaseerd op sociale uitbuiting. Hoe schandalig dat ook is, Michael O’Leary kan dit alleen omdat de overheden van de EU-lidstaten zijn aanpak de facto tolereren en in feite goedkeuren.

Ryanair heeft lang de vakbonden van het personeel niet erkend. Nu doet het bedrijf dat officieel wel, maar in de praktijk nog altijd niet.

De sociale actie bij Ryanair gaat over meer dan alleen een dispuut over te strakke uurroosters die te weinig rusturen tussen vluchten toelaten. Dit gaat over een business model dat personeel beschouwt als robotten die geen enkele inspraak horen te hebben in de werking van het bedrijf.

Dit is sociaal verzet tegen een onmenselijk zakenmodel, dat in feite volledig moet verboden worden.

Lees alle artikels in ons Dossier Ryanair