Jeremy Corbyn komt naar Manifiesta in Oostende op 9-10 september.

“Het enige dat ik kan doen is bidden – heel ernstig en onophoudelijk – voor wereldvrede.” Fujio Torikoshi was aan het ontbijten met zijn moeder toen de atoombom viel op Hiroshima. Hij voelde een gerommel onder zijn voeten, Fujio stapte naar buiten in de voortuin en zag een zwarte vlek in de lucht. Toen die uit elkaar spatte, werd de lucht gevuld met een wit verblindend licht.

Het laatste dat hij zich herinnerde was dat hij van de grond getild werd door een warme windvlaag. Meer dan 2 kilometer van het epicentrum werd Fujio wakker met een brandend gevoel in zijn gezicht en armen en van het geluid van zijn moeder die huilend zijn naam riep.

De prefectuur van Hiroshima was het enige gebouw in het epicentrum van de explosie dat nog overeind stond, vandaag het centrale monument van de herdenkingen. Foto: Narampanawe/CC BY-SA 4:0

Zwevend tussen bewustzijn en bewusteloosheid terwijl hij over en weer werd getransporteerd tussen ziekenhuizen vertelde men Fujio dat hij niet ouder zou worden dan 20. Hij is nu ergens in de negentig en nog steeds pleit hij voor een vreedzamere wereld.

Getuigenissen van mensen als Fujio raken vaak verloren in de statistische horror van het dodental van de bom die, samen met de aanval op Nagasaki, 200.000 slachtoffers maakte. Op Hiroshima-dag (6 augustus), herdenken we elke persoon die omgekomen is door een onverdedigbare actie van onmenselijkheid.

We herdenken ook de honderdduizenden overlevenden – die bekend staan als de ‘hibakusha’ – die de gruwel van wat er overbleef moesten doorstaan: nucleaire straling, massavernietiging en ongelooflijk verdriet.

“We verzekeren onze wil om de mensheid uit haar crisis te redden door de lessen die we hebben geleerd uit onze ervaringen, terwijl we tegelijkertijd onszelf redden.” Dit blijft het mantra van Nihon Hidankyo, een groep oudere hibakusha – opgericht in 1965 – die zich hebben toegelegd op de strijd voor nucleaire ontwapening.

“Nucleaire wapens zijn een absoluut kwaad dat niet samen kan bestaan met de mensheid”, zei Taniguchi Sumiteru, een overlevende, in 2010. “Er is geen andere keuze dan ze te verbieden.”

Sommigen zullen een dergelijke pure, open en simpele uitspraak misschien opmerkelijk vinden. Maar dit is de waarheid vaak. Nucleaire wapens hebben maar één doel: dood en vernieling zaaien op kolossale schaal.

Ik zal nooit de trots en opwinding begrijpen van veel politici die verkondigen dat ze bereid zijn om een nucleaire aanval te initiëren. In welke omstandigheden zou het nodig zijn om de mensheid uit te roeien? Weten zij hoe een globale nucleaire oorlog eruit zou zien?

Velen van ons herinneren zich een pamflet, gepubliceerd door de regering van Margaret Thatcher in 1980, genaamd Protect and Survive. Dat adviseert mensen wat te doen in geval van een nucleaire aanval.

Dit 32-pagina’s tellende handboek werd geridiculiseerd voor zijn nogal optimistische houding tegenover complete en volslagen uitroeiing. Mensen werd geadviseerd om te schuilen onder een opgestapelde hoop van hun zwaarste bezittingen, om dode lichamen van familieleden in aparte kamers te leggen, of buiten, plat in een greppel te gaan liggen en “de aangetaste huid van hoofd en handen te bedekken.”

Maar, er is geen overlevingskit voor een globale nucleaire oorlog. Het zou zelfs kunnen dat je liever wenst te sterven tijdens de oorspronkelijke explosie wanneer nucleaire vuurstormen zonsverduisterend roet en rook in de lucht verspreiden, die de temperaturen doen dalen en de oceanen bevriezen. Als je de resulterende massale mislukte oogsten en wereldwijde hongersnood overleeft, kan je opluchting voorbarig zijn wanneer de radioactieve straling je huid al is binnengedrongen.

Velen verbergen hun onrust over massa-uitroeiing achter de mythe van nucleaire afschrikking. Ik kan verschillende voorbeelden geven waarin de dreiging met een nucleaire vergeldingsactie gefaald heeft om een invasie af te schrikken.

Of men kan verschillende andere factoren aangeven die kunnen verklaren waarom nucleaire wapens slechts één van de vele mogelijke redenen waren waarmee oorlog werd vermeden. Kortom, waarom over het falen van de theorie van nucleaire afschrikking debatteren als de overlevenden van hibakusha het hebben meegemaakt?

In het slechtste geval zal de theorie van nucleaire afschrikking landen aanmoedigen om hun wapenarsenaal te versterken en het risico vergroten voor totale vernietiging van de wereld. In het beste geval blijven we over met het volgende comfort: zij die de macht hebben ons te vernietigen, hebben het nog niet gedaan.

“Dit is het dichtst dat we ooit hebben gestaan bij het donkerste uur van de mensheid”, luidde VN-secretaris-generaal António Guterres eerder dit jaar tijdens de VN-Algemene Vergadering.

VN-secretaris-generaal Guterres in Kiev, februari 2023. UN Photo/Eskinder Debebe

Hij verwees naar de beruchte Doomsday Clock, uitgevonden in 1947 om de nabijheid van de zelfvernietiging van de mensheid te meten. Wijzend op de klok die 90 seconden voor middernacht stond, verklaarde Guterres dat de mensheid gevaarlijk dicht bij een catastrofe staat.

Het is 18 maanden geleden sinds de invasie van Rusland in Oekraïne en de dreiging op een nucleaire escalatie wordt nog steeds geminimaliseerd door landen over de hele wereld. In februari van dit jaar kondigde Rusland aan dat ze hun deelneming aan New START, het laatst overblijvend verdrag over nucleaire wapens met de VS, staken.

Inderdaad, de globale voorraad aan nucleaire wapens groeit terwijl internationale relaties verslechteren. Na een periode van graduele afname die volgde op het einde van de Koude Oorlog, is het aantal operationele nucleaire wapens terug gestegen. Er zouden nu meer dan 12.500 kernkoppen over de hele wereld zijn, waarvan 90 procent eigendom is van Rusland en de VS alleen.

De wereld maakt zich klaar voor wederzijdse gegarandeerde vernietiging – en het Verenigd-Koninkrijk is een actieve deelnemer. De regering van het VK kondigde in 2021 aan dat ze haar nucleaire wapenarsenaal zal uitbreiden met meer dan 40 procent. Vorige maand (juli) en in een tijd waar elk ander departement te maken heeft met te weinig financiële middelen kondigde de regering aan dat ze het militaire budget verhoogt met £50 miljard.

Toen minister van Defensie Ben Wallace verklaarde dat het VK tegen het einde van dit decennium in een oorlog verwikkeld zal zijn, zou men toch hopen dat onze media het inzicht hebben om hem enkele simpele vragen te stellen: “Wat doe je om te voorkomen dat je in een langdurige oorlog verwikkeld raakt met Rusland? Wat ben je aan het doen om blijvende vrede te verkrijgen?”

Paus Franciscus ontving op 22 februari 2023, één jaar na de invasie, Oekraïense kinderen in het Vaticaan. Foto: catholiccourrier.com

Terwijl de dreiging van een nucleaire oorlog zwaar over ons hangt, herhaal ik de oproepen van de VN-secretaris-generaal, van Paus Franciscus en van wereldleiders als President Lula: voor de-escalatie, diplomatische interventie en een einde van deze brutale oorlog.

Hoe langer het vechten doorgaat, hoe meer levens sneuvelen, hoe groter de vernieling van ons fragiele klimaat en hoe groter het risico op totale vernietiging voor ons allemaal. Zij die het conflict van brandstof voorzien, moeten begrijpen dat in geval van een nucleaire oorlog niemand wint.

Als de Britse regering op wereldniveau een grote leider zou willen zijn, zou het nucleaire ontwapening versnellen door het Verdrag inzake het verbod op kernwapens te tekenen, dat ontwikkeling, productie, bezit en gebruik of dreiging met het gebruik van nucleaire wapens verbiedt.

In plaats daarvan kan het niet eens de verdragen die ze al getekend hebben naleven. Onze regering is nog steeds gebonden aan het Non-proliferatieverdrag (ondertekend door Britse eerste minister Harold Wilson in 1968), maar haar wapenarsenaal spreekt luider dan woorden.

Veiligheid is niet de mogelijkheid hebben om je buren te bedreigen en te vernietigen. Veiligheid is kunnen omgaan met je buren. Veiligheid is wanneer onze kinderen zeker kunnen zijn van een leefbare toekomst, wanneer mensen niet ontheemd worden door armoede, ellende en oorlog, wanneer iedereen genoeg heeft om een gelukkig en gezond leven te leiden.

Jeremy Corbyn is de enige partijvoorzitter van Labour die op anti-kernwapenmanifestaties sprak (Trafalgar Square, 27 februari 2016). Foto: David Holt/CC BY-SA 2:0

De Britse regering spendeert £8.300 (€9.610) per minuut aan nucleaire wapens. Beeld je eens in dat we dat zouden spenderen aan hernieuwbare energie, sociale woningen, sociale zekerheid, scholen en kinderen uit de armoede tillen?

Sommigen zullen zeggen dat oorlog een slecht ogenblik is om te spreken over nucleaire ontwapening. In werkelijkheid is er geen beter moment om dit te doen. Velen van ons zijn opgegroeid met de realistische en angstaanjagende dreiging van nucleaire vernietiging tijdens de Koude Oorlog.

Ik wil niet dat onze kinderen moeten leren hoe ze zich moeten bukken en schuilen in voorbereiding voor de terugkomst van een nucleaire oorlog.

Laat ons vandaag luisteren naar de hibakusha terwijl ze zeggen: “De mensheid moet blijven bestaan – in vrede en voorzienigheid.”

We zullen hun woorden eren – alsook de herinnering aan zij die omgekomen zijn op 6 augustus 1945 – wanneer we deze planeet voor eens en altijd bevrijden van nucleaire wapens.

Dit is de vertaling van Jeremy Corbyn: ‘Humanity Cannot Survive a Nuclear War’ door Yaïr da Paixão, oorspronkelijk verschenen op 6 augustus in de Islington Tribune.