Dit gaat niet enkel om ‘electoraal samengaan’, maar om daadwerkelijke nieuwe politieke kampen van de verschillende families van Europese conservatieven. Dat is een rechtstreeks gevolg van de aard van de EU en van de oligarchieën die haar beheersen.
Die hebben meer en meer een oorlogszuchtig, racistisch en ecocide-beleid gevoerd en de lagere klassen aangevallen. Een verontrustend beeld als je ermee rekening houdt dat radicaal links, die voor het ogenblik verdeeld is over de te volgen visie in de oorlog in Oekraïne, in het algemeen niet in goede gezondheid blijkt te verkeren. Een overzicht:
Giorgia Meloni staat aan het hoofd van de Italiaanse regering.
In Zweden staat de extreemrechtse partij Zweedse democraten met een neo-nazi verleden in de kern van het programma en de samenstelling van de regering onder leiding van Ulf Kristersson.
In Helsinki hebben de Ware Finnen een akkoord gesloten met twee conservatieve partijen om de meest rechtse Finse regering sinds de Tweede Wereldoorlog samen te stellen.
In Spanje hebben het extreemrechtse Vox en de conservatieve Partido Popular meerdere afspraken op lokaal niveau, een mogelijke voorloper van een nationaal akkoord na de parlementaire verkiezingen van 23 juli.
Twee feiten bevestigen die opgang van traditioneel rechts ook in Griekenland dat met electoraal succes de absolute meerderheid heeft behaald in het parlement en de extreemrechtse partij Spartanen die de kiesdrempel van 3 procent heeft gehaald.
In Duitsland werd een lid van de Alternative für Deutschland (AFD) verkozen in de Landrat – een administratieve groepering van meerdere gemeentes – van Sonneberg in de deelstaat Thüringen, in het vroegere Oost-Duitsland. Dat betekent een eerste lokale winst tien jaar na de oprichting van deze extreemrechtse partij. Waarschijnlijk wordt het de eerste in een lange reeks …
De Nederlandse politicoloog Cas Mudde had het in een interview afgelopen februari over een hybride versmelting tussen rechts en extreemrechts. Twee hedendaagse feiten wijzen in die richting.
Enerzijds worden extreemrechtse thema’s in het discours van conservatief rechts opgenomen. Anderzijds, en parallel daarmee, worden de extreemrechtse partijen genormaliseerd als actoren die capabel zouden zijn een land te besturen, niettegenstaande hun oorsprong die zich niet in de liberaal-democratische sfeer bevindt: neo-nazis, ex-falangisten[1] en diverse fascistische groepen.
De steun van de EU aan de Oekraïense neonazis van Kiev sinds 2014 heeft dat proces nog versneld. Er is sprake van uitwisseling van militaire expertise tussen neofascistische groeperingen van het oude Europa en Oekraïense groupuscules.
Het is evident dat in het algemene kader van de desintegratie van de traditionele conservatieve politieke vertegenwoordigende krachten ‘meteoren’ zijn opgedoken die in staat blijken belangrijke stukken van de consensus te kapitaliseren en het debat te oriënteren naar van elkaar afgescheiden nationale politieke contexten, om daarna weer te verdwijnen zodra ze hun functie hebben vervuld.
Dat is het geval met de partij Ciudadanos (Burgers) in Spanje of van de UK Independence Party (UKIP) van Nigel Farage in Groot Brittanië, meer dan van de beweging rond Eric Zemmour in Frankrijk.
Een van de meest recente voorbeelden is zonder twijfel de Beweging van Boeren en Burgers (BBB) van Caroline van de Plas in Nederland. Die beweging is in één klap de eerste politieke partij van het land geworden door actie te voeren tegen het plan voor stikstofvermindering in de landbouw, in een politiek landschap waarin rechts reeds veel plaats inneemt.
Denemarken heeft de weg geopend naar een stabiel samengaan van traditionele conservatieve krachten en extreemrechts. De conservatieven en de Deense volkspartij (Dansk Folkparti, FD) heeft sinds 2001 het politieke landschap grondig gewijzigd als politieke stroming met anti-immigratie- en eurosceptische standpunten. De conservatieven zijn daar zelfs voorbij de voorstellen van extreemrechts gegaan wat racistisch beleid betreft. En de sociaaldemocraten die weer aan het hoofd van de regering waren gekomen in 2019 hebben dat beleid verdergezet.
(Noot Italiaans-Franse vertaler: de huidige campagne van de Franse partij Les Républicains om het migratiebeleid van Frankrijk nog te verharden en de uitdrijving van vluchtelingen nog te intensifiëren wordt gedragen door minister van Binnenlandse Zaken Darmanin die zich rechtstreeks inspireert op het Deense beleid.)
Dit is een dynamiek die we zagen gebeuren in meerdere landen, ook op vlak van andere reactionaire kwesties – burgerrechten en wereldwijde sociale rechten.
In Zweden had de leider van de conservatieven, Ulf Kristersson, gezworen dat hij niet van plan was samen te werken, te praten en te regeren met de extreemrechtse Zweedse Democraten. Hij heeft nu hun programma over immigratie overgenomen en heeft er een pijler van zijn regering van gemaakt door het regeerakkoord van oktober 20222 tussen de vier partijen die nu de regering vormen.
In België is het Vlaamse extreemrechts, in de gedaante van de partij Vlaams Belang, die in de peilingen 25 procent van de stemmen krijgt en als mogelijke winnaar van de verkiezingen in 2024 voorspeld wordt. Conservatief rechts van Bart De Wever’s N-VA (met 22 procent in de peilingen) heeft al lang bepaalde thema’s opgenomen die extreemrechts zeer genegen zijn. Hij verwerpt voor het ogenblik nog een bestuurscoalitie met het het Vlaams Belang en zijn jonge voorzitter Tom Van Grieken, tenzij die partij zijn banden verbreekt met rechtse eigen-volk-strekkingen.
Het zou noch de eerste noch de laatste vorm van politieke maquillage zijn om zo alsnog in een overheidsstructuur binnen te geraken. We hebben dat gezien [in Italië] met de overgang van MSI van Fini naar de Alleanza Nazionale of Le Pen naar de RN (ex-FN) met het oog op de komende presidentsverkiezingen.
In Duitsland schijnt het cordon sanitair van de christendemocratische CDU van Friedrich Merz tegen de AFD op dit moment stand te houden – niettegenstaande enkele lokale verschuivingen – maar de extreemrechtse partij bedreigt het conservatieve blok, vooral in het vroegere Oost-Duitsland.
De peilingen situeren de AFD op nationaal niveau op 20 procent, dus een kiezer op vijf. In de Oost-Duitse deelstaten is dat 30 procent. Volgens een recente peiling is dat negen procent meer dan de christendemocraten.
Daardoor is het land feitelijk terug in tweeën gesplitst meer dan dertig jaar na de val van de muur. De thema’s van extreemrechts werden overgenomen door de historische tweeling van de CDU, de Beierse CSU van Markus Söder.
Met de partij Die Linke in grote moeilijkheid en intern verdeeld, een CDU die verschillende malen in een grote coalitie met de sociaaldemocratische SPD heeft geregeerd heeft de huidige regering van sociaaldemocraten, groenen en liberalen als enige echte oppositie het extreemrechts van AFD, die nochtans sinds lang door de inlichtingendiensten wordt gevolgd.
In Oostenrijk is het taboe over een verbond tussen de conservatieven (ÖVP) en extreemrechts (FPÖ) reeds verbroken in 1998. De afstand tussen de twee situeert zich nog in de internationale politiek. De Partij van de Vrijheid verwerpt de conservatieven alleen op vlak van haar opstelling tegenover de Europese sancties tegen Rusland.
In Frankrijk lijken de Republikeinen (LR), de erfgenamen van het gaullisme, meer en meer op een extreemrechtse partij als het gaat over islam, veiligheid en identiteit. Het is niet verrassend dat Eric Zemmour, rijzende ster van het Franse extreemrechts, kroniekschrijver was voor Le Figaro, een van de traditionele dagbladen van extreemrechts, voor hij zich in de politiek smeet.
Deze ommezwaai bewijst de verbondenheid van ‘waarden’, van een visie op de wereld, tussen deze twee kampen.
De Republikeinen zijn momenteel het kompas van de macronie (de beweging rond president Macron). Zoals we bijvoorbeeld hebben gezien bij de hervorming van de pensioenen en het woonrecht. Zonder hun steun in het parlement zou de ‘president van de rijken’ zijn politiek programma niet kunnen verwezenlijken aan het hoofd van zijn minderheidsregering.
Het is dus niet verrassend dat een ad hoc wet die nog in de jaren 1930 werd goedgekeurd tegen paramilitaire groeperingen van het fascisme recent nu ingezet wordt om de ecologische collectieve beweging Les Soulèvements de la Terre te ontbinden.
De pogingen om die nieuwe reactionaire golf in te dijken, zullen tevergeefs blijven, zolang dit beleid dat wordt overgenomen door de EU en het euro-atlantische blok, niet radicaal wordt in vraag gesteld.
Een omslag kan maar gebeuren door een positieve scheiding op de as van een terminale sociaaldemocratie en radicaal links, die volledig zijn profiel heeft opgegeven van een alternatief voor het beleid van oorlogsvoering en sociale inleveringen.
Deze Nederlandse vertaling is gebaseerd op de Franse vertaling Union Européenne, à droite toute! door investigaction.net. De originele Italiaanse tekst Unione Europea? In fondo a destra verscheen op de website Contropiano. Giacomo Marchetti is onafhankelijk onderzoeksjournalist.
Note:
[1] Die zich inspireren op de Spaanse falangisten, een extreemrechtse beweging in de periode van de jaren 1930 voor de Spaanse Burgeroorlog.