De Oekraïense president Volodymyr Zelensky figureert als een tragisch personage in het zich ontvouwende drama van het Russisch-Oekraïense conflict.

Van Zelensky werd gevraagd het leven van zijn landgenoten op te offeren om door de VS en de NAVO aanzien te worden als waardig lid van hun club. Toen dat offer echter niet het gewenste resultaat opleverde (namelijk, een strategische nederlaag van Rusland), werd de deur naar de NAVO dichtgeslagen, die tot dan op een kiertje had opengestaan om Oekraïne te verleiden deze zelfmoordopdracht uit te voeren.

Ondanks misleidende NAVO-machinaties van de NAVO om het perspectief van een mogelijk Oekraïens lidmaatschap open te houden (zoals de Oekraïne-NAVO Raad die tijdens de Vilnius-top van juli 2023 werd opgericht), weet iedereen dat een Oekraïense lidmaatschap van de trans-Atlantische alliantie een fantasie is.

Oekraïne mag nu zelf een keuze maken tussen twee vergiftigde opties: een vrede accepteren die Russische territoriale aanspraken permanent maakt en voor altijd afzien van de mogelijkheid om nog lid te worden van de NAVO of doorgaan met vechten, met als waarschijnlijke uitkomst nog meer verlies van grondgebied en nog meer vernietiging van de Oekraïense natie en bevolking.

Toch weet iedereen dat het Oekraïense lidmaatschap van de trans-Atlantische alliantie een fantasie is

De autobiografie van de Britse dichter Robert Graves (1895-1985) Goodbye to All That over zijn leven tijdens de Eerste Wereldoorlog is vandaag op twee manieren nuttig. Ze biedt Oekraïne een sjabloon en schetst de teloorgang van de oude orde in Europa, met name de door de VS gedomineerde NAVO-alliantie, de EU, de op regels gebaseerde internationale orde en alle structuren van na de Tweede Wereldoorlog, die de Westerse wereld bijna acht decennia bij elkaar hielden. Die brokkelen nu allemaal om ons heen af.

Graves’ worsteling om zich aan te passen aan het naoorlogse Engeland in de nasleep van de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog en zijn observaties van een natie die collectief worstelt om zichzelf te herdefiniëren zijn een waarschuwing voor wat Oekraïne te wachten staat.

Terwijl Oekraïne afscheid neemt van zijn vroegere zelf, moet het ook afscheid nemen van zijn dromen om één te worden met een Europese Gemeenschap waarvan de toekomst zeer twijfelachtig, grotendeels door de rampzalige betrokkenheid van de EU bij het Russisch-Oekraïense conflict.

Oekraïne zal na deze oorlog nooit meer hetzelfde zijn. Ook de NAVO-alliantie niet.

Oekraïne zal na deze oorlog nooit meer hetzelfde zijn. Ook de NAVO-alliantie niet. Nu de NAVO de proxy-oorlog die ze in Oekraïne tegen Rusland voert in existentiële termen heeft gedefinieerd, zal ze moeite hebben om zowel relevantie als doel te vinden in een wereld na dit conflict.

De NAVO-top van Vilnius-top op 11-12 juli was in veel opzichten de climax van de oude Europese orde. Het werd een requiem voor een nachtmerrie die Europa zelf heeft gecreëerd – de dood van een natie, de vernietiging van een continent en het einde van een orde die zijn legitimiteit allang had verloren.

Vreemd isolement

Toen ik naar de verslaggeving van de top in Vilnius zat te kijken, werd ik getroffen door het vreemde isolement van Zelensky. Terwijl hij zich probeerde te mengen onder de leiders van NAVO-landen die hem vriend en bondgenoot noemden, behandelden die hem – en de natie die hij leidt – allesbehalve als een vriend en bondgenoot.

Zelensky had nochtans alles uit de kast gehaald om Oekraïne in positie te brengen voor het NAVO-lidmaatschap, maar werd vervolgens bij de ingang tegengehouden.

Oekraïne mag lid worden “als de bondgenoten akkoord gaan en als aan de voorwaarden is voldaan”

Nog voordat de NAVO in een persbericht verklaarde dat Oekraïne zou worden uitgenodigd om lid te worden van de alliantie “wanneer de bondgenoten akkoord gaan en aan de voorwaarden wordt voldaan”, werd de Oekraïense president alleen gelaten om zijn frustratie af te reageren op de pers, die maar al te graag de kans greep om het vuur van het schandaal aan te wakkeren.

“Het is ongehoord en absurd”, betreurde Zelensky, “dat er geen tijdschema is vastgelegd, noch voor een uitnodiging, noch voor het lidmaatschap van Oekraïne. Tegelijkertijd worden er vage formuleringen over ‘voorwaarden’ toegevoegd, zelfs voor de uitnodiging van Oekraïne.”

Nadat hij echter door zijn NAVO-meesters was berispt, veranderde Zelensky van toon en sprak hij over zijn ambitie om lid te worden van de NAVO op een nieuwe, niet-confronterende manier.

“De resultaten van de top waren goed”, zei Zelensky tegen NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg tijdens een gezamenlijke persconferentie, “maar als we een uitnodiging [voor de NAVO] hadden gekregen, zouden ze perfect zijn geweest.”

Zelensky op een erebetoon aan gesneuvelde soldaten in Lviv. Foto: President of Ukraine/Public Domain

Tijdens een persconferentie met de Amerikaanse president Joe Biden kort daarna, stond Zelensky met stomheid geslagen toen die koud water bleef gieten over de vooruitzichten voor Oekraïens NAVO-lidmaatschap.

“We hebben zopas de eerste vergadering van de NAVO-Oekraïne Raad afgesloten, waar al onze bondgenoten het erover eens waren dat de toekomst van Oekraïne bij de NAVO ligt”, zei Biden. “Alle bondgenoten zijn overeengekomen om de vereisten voor het Membership Action Plan voor Oekraïne op te heffen en een pad naar NAVO-lidmaatschap te creëren zolang Oekraïne vooruitgang blijft boeken met noodzakelijke hervormingen.”

Men kon de woede en frustratie in Zelensky’s ogen zien

Men kon de woede en frustratie in Zelensky’s ogen zien terwijl hij luisterde naar Biden, die hem nog eens extra beledigde door hem Vladimir te noemen. (Volodymyr, de voornaam van Zelensky, is de Oekraiense versie van Vladimir, alsof je je Jan Jambon als Jean zou aanspreken, nvdr)

Het manke parcours van de NAVO over het Oekraïense lidmaatschap was echter slechts de meest publieke manifestatie van het debacle dat de top in Vilnius was.

De fantasie van eenheid

Terwijl Zelensky de rol speelde van iemand die wanhopig op zoek is naar een afspraakje voor het schoolbal – op de avond zelf van het schoolbal – speelde de Turkse president Recep Erdogan het spel hard.

In 2022 had hij op de NAVO-top in Madrid nog ingestemd met de toetreding van Finland en Zweden, nu stelde hij strenge voorwaarden waardoor Finland niet vóór april 2023 als nieuwste lid van de NAVO kon worden geratificeerd. En aan de vooravond van de top liet hij Zweden in de steek.

Oekraïense loopgraven in Bakhmut, november 2022. Foto: mil.gov.ua/CC BY-SA 4:0

Kort voor zijn vertrek naar Vilnius verraste Erdogan daarentegen velen door de Turkse ratificatie van het Zweedse verzoek om lid te worden van de trans-Atlantische alliantie te koppelen aan een Turks EU-lidmaatschap van de EU.

“Open eerst de weg voor Turkije naar de EU en dan zullen we de weg voor Zweden openen, net zoals we voor Finland hebben gedaan”, verklaarde Erdogan. Na zijn aankomst in Litouwen had hij een ontmoeting met NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg en de Zweedse premier Ulf Kristersson. Na die ontmoeting veranderde Erdogan nogmaals van koers en zei hij dat Turkije de toetreding van Zweden tot de NAVO steunde.

Hoewel Erdogan zijn uitnodiging om toe te treden tot de EU niet kreeg, beloofde Zweden wel om de modernisering van de douane-unie tussen de EU en Turkije te steunen, evenals een liberalisering voor visumaanvragen van Turkse burgers om zonder voorafgaand visum naar Europa te kunnen reizen.

Koehandel tussen Erdogan en Biden

Maar de ontmoeting tussen Stoltenberg, Erdogan en Kristersson bleek slechts window dressing voor een meer inhoudelijke koehandel achter de schermen tussen Erdogan en Biden, waarbij Turkije groen licht kreeg om nieuwe F-16 gevechtsvliegtuigen aan te kopen en zijn reeds bestaande vloot F-16 gevechtsvliegtuigen te moderniseren.

Het verkrijgen van F-16 gevechtsvliegtuigen is voor Turkije een belangrijke doelwit sinds de VS Turkije in 2019 uit een door de VS geleid internationaal programma haalden om het F-35 gevechtsvliegtuig te ontwikkelen en te produceren.

Zelensky in Vilnius tussen president Biden (l) en NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg. Foto: nato.org/CC BY-SA 2:0

De reden daarvoor was toen dat Turkije het S-400 luchtafweersysteem van Rusland had aangekocht. De aankoop van de F-16 was vastgelopen in december 2020 toen sancties tegen Turkije werden opgelegd als onderdeel van de Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA) – de eerste keer dat dergelijke sancties tegen een NAVO-lid werden gericht.

De wens van de VS om Zweden zo snel mogelijk tot de NAVO te zien toetreden, leek voldoende voor de regering-Biden om af te zien van deze CAATSA-sancties en om de F-16-deal met haar steun naar het Amerikaanse Congres te sturen. Toch is de toetreding van Zweden daarmee nog altijd niet gegarandeerd.

Terwijl de VS en de NAVO erop aandringen dat Erdogan een speciale zitting van het parlement zou bijeenroepen om het Zweedse lidmaatschap te ratificeren, wacht Erdogan nog tot oktober, wanneer het Turkse parlement sowieso bijeenkomt. Erdogan wil immers garanties dat deze F-16-deal zal worden goedgekeurd door het Amerikaanse Congres.

President Biden calls Ukrainian President Volodymyr #Zelensky by the first name "Vladimir" while in Vilnius, #Latvia pic.twitter.com/06LP18VGve

— The Foreign Desk (@ForeignDeskNews) July 20, 2023

Dit is echter niet zeker, gezien de bezorgdheid onder parlementsleden over de gespannen relatie tussen Turkije en NAVO-bondgenoot Griekenland. Velen van hen vinden ook dat het wegwerken van dat conflict net zo belangrijk is als het NAVO-lidmaatschap van Zweden.

Biden en de NAVO verzwegen dat Erdogan de VS moest afdreigen om VS zover te krijgen dat ze sancties tegen Turkije opheffen

Samengevat: Biden en Stoltenberg benadrukten dat de beslissing van Erdogan om de aanvraag voor Zweeds lidmaatschap van de NAVO ter ratificatie naar het Turkse parlement te sturen een symbool is van de “rotsvaste” eenheid van de NAVO.

Ze verzwijgen daarbij dat Erdogan de NAVO moest bedreigen om de VS zo ver te krijgen dat ze afzagen van eerdere sancties tegen een NAVO-bondgenoot, terwijl ze tegelijkertijd gedwongen werden om de veiligheidsimplicaties van deze deal in overweging te nemen, gezien de openlijke vijandigheid tussen Turkije en mede-NAVO-lid Griekenland.

Webster’s (de Amerikaanse Van Dale, nvdr) definieert “eenheid” als “een toestand van harmonie” en “de kwaliteit of staat van eengemaakt te zijn”. Als het gaat om het juiste gebruik van die term, denk ik niet dat de gespannen relatie tussen Turkije en de NAVO daarvoor in aanmerking komt.

Voeg daarbij het verzet van Frankrijk tegen een voorstel om een NAVO-verbindingskantoor in Japan te openen en de voortdurende openlijke onenigheid van Hongarije met de NAVO en de EU over hoe te reageren op het conflict van Rusland met Oekraïne.

Je ziet dan dat het NAVO-bouwwerk doorzeefd is met barsten van onvrede en onenigheid die alleen maar dieper kunnen worden naarmate de NAVO de groeiende waarschijnlijkheid van een Russische militaire overwinning onder ogen ziet.

Goodbye to All That

Werden de weken vóór de top in Vilnius nog gekenmerkt door de wens van de NAVO om het langverwachte en veelgeprezen Oekraïense tegenoffensief maximaal tot ontplooiing te zien komen, de dagen vóór de NAVO-bijeenkomst werden zowel Oekraïne als zijn westerse bondgenoten geconfronteerd met de realiteit dat de oorlog voor geen van hen goed verloopt.

Het Oekraïense tegenoffensief werd opgebouwd rond een kernleger van ongeveer 60.000 Oekraïense soldaten die speciale training kregen van NAVO- en Europese militairen over wapens en tactieken om de Russische verdediging te verslaan.

Turks president Erdogan, Stoltenberg en Zweeds eerste minister Kristersson in Vilnius. Foto: nato.gov/CC BY-SA 2:0

Sinds dat tegenoffensief op 8 juni begon, heeft Oekraïne bijna de helft van die troepen verloren en een derde van de geleverde uitrusting, waaronder tientallen Leopard-gevechtstanks en Bradley gevechtsvoertuigen die door velen werden beschouwd als cruciale technologie.

In 1993 poneerde George Soros nog een architectuur voor een nieuwe wereldorde met de VS als enige overgebleven supermacht die toezicht zou houden op een netwerk van allianties, met als belangrijkste de NAVO, die het noordelijk halfrond zou beschermen tegen een Russische dreiging.

“De VS”, schreef Soros toen, “zouden niet worden opgeroepen om op te treden als de politieagent van de wereld. Als ze optreden, zullen ze dat samen met anderen doen. Dan zou de combinatie van mankracht uit Oost-Europa met de technische capaciteiten van de NAVO het militaire potentieel enorm vergroten” van een door de VS geleide alliantiestructuur “omdat die het risico op lijkzakken voor NAVO-landen zou verminderen, wat de belangrijkste beperking is voor hun bereidheid om op te treden.”

Veertig jaar later speelt zich precies dit scenario zich af op de bloedige slagvelden van Rusland en Oekraïne. De miljarden dollars aan militaire hulp die door de VS, de NAVO en andere Europese landen worden gegeven, zijn de concrete manifestatie van de “technische capaciteiten” waar Soros het over had en die worden gekoppeld aan “mankracht uit Oost-Europa” (d.w.z. Oekraïne) om het militaire potentieel van de NAVO te vergroten op een manier die “het risico van lijkzakken voor NAVO-landen” vermindert.

Er wordt zedig gezwegen over de honderdduizenden lijkzakken die nu al in de zwarte aarde van Oekraïne worden neergelaten, wat de harteloze minachting voor die menselijke tragedie van de heren en dames in Vilnius benadrukt.

Dit artikel verscheen eerder op Consortium News en werd vertaald door Gaston Vandyck. Scott Ritter is een voormalige inlichtingenofficier van de Amerikaanse marine die in de voormalige Sovjet-Unie heeft gediend om er verdragen voor wapenbeheersing uit te voeren, in de Perzische Golf tijdens Operatie Desert Storm en in Irak om toezicht te houden op de ontwapening van massavernietigingswapens (die er volgens hem dus niet waren).