Het symbool van de NAVO is een ster... Of s het een kruis? Logo NAVO/Public Domain
Jeffrey Sachs, Common Dreams,

De oorlog in Oekraïne is uitgelokt – en waarom dat belangrijk is om de vrede te herstellen

Het besef dat de kwestie van de NAVO-uitbreiding centraal staat in deze oorlog, helpt ons te begrijpen waarom Amerikaanse wapens deze oorlog niet zullen beëindigen. Dat kan enkel via diplomatieke inspanningen.

dinsdag 6 juni 2023 15:03
Spread the love

 

George Orwell schreef in zijn boek “1984”: “Wie het verleden beheerst, controleert de toekomst: wie het heden beheerst, controleert het verleden. Regeringen werken onophoudelijk om de publieke perceptie van het verleden te vervormen.

Tijdens de Oekraïneoorlog heeft de regering Biden herhaaldelijk en ten onrechte beweerd dat deze begon met een niet-uitgelokte aanval van Rusland op Oekraïne op 24 februari 2022. Eigenlijk werd de oorlog door de VS uitgelokt op een manier die vooraanstaande Amerikaanse diplomaten al tientallen jaren in de aanloop naar de oorlog verwachtten. Dat betekent dat de oorlog voorkomen had kunnen worden en nu door middel van onderhandelingen moet worden gestopt.

Erkennen dat de oorlog werd uitgelokt, helpt ons te begrijpen hoe we de oorlog kunnen stoppen. Het rechtvaardigt de Russische invasie niet. Het intensifiëren van de diplomatie met Europa en de niet-westerse wereld, en zo het verzet tegen het militarisme en unilateralisme van de VS versterken, zou een betere benadering zijn. Wereldwijd is er verzet tegen de niet aflatende Amerikaanse drang tot uitbreiding van de NAVO. Diplomatie in plaats van oorlog zou dus waarschijnlijk effectief zijn geweest.

Erkennen dat de oorlog werd uitgelokt, helpt ons te begrijpen hoe we de oorlog kunnen stoppen. Het rechtvaardigt de Russische invasie niet

Het Biden-team gebruikt het woord “niet uitgelokt” onophoudelijk, recent nog in Biden’s toespraak op de eerste verjaardag van de oorlog, in een recente NAVO-verklaring en in de meest recente G7-verklaring. Mainstream media die Biden een warm hart toedragen, herkauwen simpelweg wat het Witte Huis zegt.

De New York Times is veruit de grootste boosdoener, met maar liefst 26 vermeldingen van de invasie als “niet uitgelokt”, in vijf redactionele artikelen, 14 opiniecolumns van NYT-schrijvers en zeven gast-opiniestukken! Eigenlijk waren er twee grote Amerikaanse provocaties.

De eerste was het voornemen van de VS om de NAVO uit te breiden naar Oekraïne en Georgië om Rusland in het Zwarte Zeegebied te omsingelen door NAVO-landen (Oekraïne, Roemenië, Bulgarije, Turkije en Georgië, in tegenwijzerzin).

De tweede was de rol van de VS in de installatie van een russofoob regime in Oekraïne door de gewelddadige omverwerping van de pro-Russische president van Oekraïne, Viktor Janoekovitsj, in februari 2014. De oorlog in Oekraïne begon met de omverwerping van Janoekovitsj negen jaar geleden, niet in februari 2022 zoals de Amerikaanse regering, de NAVO en de G7-leiders ons willen laten geloven.

De sleutel tot vrede in Oekraïne ligt in onderhandelingen op basis van de neutraliteit van Oekraïne en de niet-uitbreiding van de NAVO. Biden en zijn team voor buitenlands beleid weigeren deze oorzaken van de oorlog te bespreken. Ze erkennen zou de regering op drie manieren ondermijnen.

De sleutel tot vrede in Oekraïne ligt in onderhandelingen op basis van de neutraliteit van Oekraïne en de niet-uitbreiding van de NAVO

Ten eerste zou het aan het licht brengen dat de oorlog voorkomen of vroegtijdig gestopt had kunnen worden, hiermee zowel de huidige verwoesting van Oekraïne verhinderend als de huidige 100 miljard dollar aan uitgaven aan Amerikaanse kant.

Ten tweede zou het de persoonlijke rol van president Biden onthullen in de omverwerping van Janoekovitsj, en hem zo ontmaskeren als een fervent voorstander van het militair-industrieel complex en van uitbreiding van de NAVO.

Ten derde zou het Biden naar de onderhandelingstafel duwen, waardoor de voortdurende drang van de regering naar uitbreiding van de NAVO zou worden ondermijnd.

De archieven tonen onweerlegbaar aan dat de Amerikaanse en Duitse regeringen herhaaldelijk aan Sovjet-president Michail Gorbatsjov beloofden dat de NAVO geen centimeter naar het oosten zou opschuiven toen de Sovjet-Unie het militaire bondgenootschap van het Warschaupact opdoekte. Desondanks begonnen de Amerikaanse plannen voor NAVO-uitbreiding al vroeg in de jaren 1990, lang voordat Vladimir Poetin president van Rusland werd. In 1997 schetste nationaal veiligheidsexpert Zbigniew Brzezinski de tijdlijn van de NAVO-uitbreiding met opmerkelijke precisie.

Amerikaanse diplomaten en de leiders van Oekraïne zelf wisten heel goed dat uitbreiding van de NAVO tot oorlog zou leiden. De grote Amerikaanse geleerde-staatsman George Kennan noemde de NAVO-uitbreiding een “noodlottige vergissing” en schreef in de New York Times: “Een dergelijke beslissing zal naar verwachting de nationalistische, antiwesterse en militaristische tendensen in de Russische opinie aanwakkeren; zal een negatief effect hebben op de ontwikkeling van de Russische democratie; zal de sfeer van de koude oorlog in de Oost-West relaties terugbrengen en zal de Russische buitenlandse politiek in richtingen duwen die we niet willen.

George Kennan noemde de NAVO-uitbreiding een “noodlottige vergissing”

In 2008 stuurde de toenmalige ambassadeur van de VS in Rusland, en nu directeur van de CIA, William Burns, een telegram naar Washington waarin hij uitgebreid waarschuwde voor de ernstige risico’s van de uitbreiding van de NAVO: “De NAVO-aspiraties van Oekraïne en Georgië raken niet alleen een gevoelige snaar in Rusland, ze leiden ook tot ernstige bezorgdheid over de gevolgen voor de stabiliteit in de regio. Rusland ontwaart niet alleen een omsingeling en pogingen om de Russische invloed in de regio te ondermijnen, maar vreest ook onvoorspelbare en ongecontroleerde gevolgen die de Russische veiligheidsbelangen ernstig zouden schaden.

Volgens deskundigen is Rusland vooral bezorgd dat de sterke verdeeldheid in Oekraïne over het NAVO-lidmaatschap (waarbij een groot deel van de etnisch-Russische gemeenschap tegen lidmaatschap is) zou kunnen leiden tot een grote scheuring, met geweld of in het ergste geval een burgeroorlog. In dat geval zou Rusland moeten beslissen of het moet ingrijpen; een beslissing die het niet wil nemen.

William Perry, de minister van Defensie onder president Bill Clinton, overwoog ontslag te nemen uit protest tegen de uitbreiding van de NAVO. Terugdenkend aan dit cruciale moment in het midden van de jaren negentig, zei Perry in 2016 het volgende:

“Onze eerste actie die ons echt in een slechte richting zette, was de start van de uitbreiding van de NAVO richting Oost-Europese naties, waarvan sommige aan Rusland grenzen. Op dat moment werkten we nauw samen met Rusland en begonnen ze te wennen aan het idee dat de NAVO een vriend kon zijn in plaats van een vijand … maar ze voelden zich erg ongemakkelijk bij een NAVO vlak aan hun grens en ze deden een dringend beroep op ons om daar niet mee door te gaan.”

De leiders van Oekraïne wisten heel goed dat druk uitoefenen voor NAVO-uitbreiding naar Oekraïne oorlog zou betekenen. Voormalig Zelensky-adviseur Oleksiy Arestovych verklaarde in een interview in 2019 “dat onze prijs voor toetreding tot de NAVO een grote oorlog met Rusland is.”

De leiders van Oekraïne wisten heel goed dat druk uitoefenen voor NAVO-uitbreiding naar Oekraïne oorlog zou betekenen

In 2010-2013 drong Janoekovitsj aan op neutraliteit, in lijn met de Oekraïense publieke opinie. De VS werkten heimelijk aan de omverwerping van Janoekovitsj, zoals levendig te zien is op de tape van toenmalig assistent-minister van Buitenlandse Zaken Victoria Nuland en VS-ambassadeur Geoffrey Pyatt die de post-Janoekovitsj regering al weken voor de gewelddadige omverwerping van Janoekovitsj planden.

Nuland maakt tijdens het gesprek duidelijk dat ze nauw samenwerkte met toenmalig vicepresident Biden en zijn nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan; hetzelfde Biden-Nuland-Sullivan-team dat nu een centrale rol heeft in het Amerikaanse beleid ten aanzien van Oekraïne.

Na de omverwerping van Janoekovitsj brak er oorlog uit in de Donbass, terwijl Rusland de Krim opeiste. De nieuwe Oekraïense regering deed een beroep op het NAVO-lidmaatschap en de VS bewapende en herstructureerde het Oekraïense leger zodanig dat het kon samenwerken met de NAVO. In 2021 spraken de NAVO en de regering Biden zich sterk uit voor een toekomst van Oekraïne in de NAVO.

In de onmiddellijke aanloop naar de Russische invasie stond de uitbreiding van de NAVO centraal. Poetins ontwerpverdrag tussen de VS en Rusland (17 december 2021) riep op om de uitbreiding van de NAVO een halt toe te roepen. In de vergadering van de Russische Nationale Veiligheidsraad op 21 februari 2022 noemden de Russische leiders de NAVO-uitbreiding de oorzaak van de oorlog. In zijn toespraak tot de natie die dag verklaarde Poetin dat de uitbreiding van de NAVO een centrale reden was voor de invasie.

Historicus Geoffrey Roberts schreef onlangs: “Had de oorlog voorkomen kunnen worden door een Russisch-Westerse deal die de NAVO-uitbreiding een halt toeriep en Oekraïne neutraliseerde in ruil voor solide garanties voor Oekraïense onafhankelijkheid en soevereiniteit? Dat is heel goed mogelijk.”

In maart 2022 meldden Rusland en Oekraïne vooruitgang in de richting van een snel onderhandeld einde van de oorlog op basis van de neutraliteit van Oekraïne. Volgens Naftali Bennett, voormalig premier van Israël, die als bemiddelaar optrad, was er bijna een akkoord bereikt voordat de VS, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk dit blokkeerden.

Terwijl de regering Biden verklaart dat de Russische invasie niet uitgelokt was, probeerde Rusland in 2021 verschillende diplomatieke opties om oorlog te voorkomen. Biden wees diplomatie af en hield vol dat Rusland geen enkele inspraak had in de kwestie van de NAVO-uitbreiding. En Rusland drong aan op diplomatie in maart 2022, terwijl het Biden-team opnieuw een diplomatieke beëindiging van de oorlog blokkeerde.

Door te erkennen dat de kwestie van de NAVO-uitbreiding centraal staat in deze oorlog, begrijpen we waarom Amerikaanse wapens deze oorlog niet zullen beëindigen. Rusland zal zo nodig escaleren om uitbreiding van de NAVO naar Oekraïne te voorkomen.

Het aandringen van de regering-Biden op NAVO-uitbreiding naar Oekraïne heeft van Oekraïne een slachtoffer gemaakt van misplaatste en onbereikbare militaire aspiraties van de VS

De sleutel tot vrede in Oekraïne ligt in onderhandelingen die gebaseerd zijn op de neutraliteit van Oekraïne en het niet-uitbreiden van de NAVO. Het aandringen van de regering-Biden op NAVO-uitbreiding naar Oekraïne heeft van Oekraïne een slachtoffer gemaakt van misplaatste en onbereikbare militaire aspiraties van de VS. Het is tijd dat de provocaties stoppen en dat er onderhandelingen komen om de vrede in Oekraïne te herstellen.

Jeffery Sachs was topadviseur van verschillende VS regeringen en is verbonden aan de VN.

Dit artikel verscheen op Common Dreams. Vertaling Ann Dejaeghere

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!