Het IMF en Senegal bereikten op donderdag 11 mei een akkoord over een steun van 1,8 miljard dollar. Dat onderstreept dat het land steeds afhankelijker wordt van deze internationale instelling. Het IMF verbond zoals gewoonlijk een reeks voorwaarden aan zijn steun.

In een persbericht luidt het: “Het IMF en de Senegalese autoriteiten hebben een overeenstemming bereikt over het economisch en financieel beleid dat zal worden ondersteund met een zesendertig maanden durende financiering […] Tot de beleidsprioriteiten […] behoren het verminderen van de kwetsbaarheid van de schuld door een begin te maken met begrotingsconsolidatie, het versterken van het bestuur en het kader voor de bestrijding van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme, alsook het realiseren van meer inclusieve en banenrijke groei.”

Dit nieuwe plan komt minder dan een jaar na het einde van een eerder steunpakket van 776 miljoen dollar, waarvan het laatste deel in juni 2022 werd uitbetaald. Dat er zo snel een nieuwe overeenkomst tot stand komt, toont aan dat Senegal door het IMF wordt beschouwd als een ‘goede leerling’, d.w.z. een leerling die ijverig het liberaliseringsbeleid toepast op een moment dat de exploitatie van grote hoeveelheden olie en vooral gas die in zee nabij de grens met Mauritanië zijn ontdekt, in 2023 zal beginnen.

We mogen niet vergeten dat de directeur-generaal van de follow-up van het Senegalese Emergence Plan, El Ousseyni Kane, afgelopen december de gevolgen van de exploitatie van deze koolwaterstoffen als volgt evalueerde: “In 2023 en in de komende jaren wordt verwacht dat de staatsbegroting bijna 900 miljard CFA-frank aan extra inkomsten zal ontvangen.”

Brandstofprijzen omhoog

Om te begrijpen wat er met dit nieuwe plan echt op het spel staat, moet men voor ogen houden dat het voor IMF de hoogste prioriteit is om het begrotingstekort en de staatsschuld terug te dringen, ook als dit betekent dat de Senegalese bevolking in steeds grotere armoede wordt gestort.

Het besluit om de elektriciteits- en brandstofprijzen begin 2023 te verhogen is hiervan een voorbeeld. De Senegalese econoom Demba Moussa Dembele analyseerde op 9 januari deze energieprijsverhoging als volgt:

“Achter de verhoging van de elektriciteits- en brandstofprijzen waartoe de regering heeft besloten, doemt de schaduw van het Internationaal Monetair Fonds op. Deze instelling heeft namelijk van 29 september tot 6 oktober 2022 een missie in ons land uitgevoerd, die tot doel had de balans op te maken van “de voortgang van de door het IMF gesteunde hervormingen”.

De missie riep op tot hogere doelstellingen voor het mobiliseren van inkomsten en het verminderen van energiesubsidies.

Het probleem is dat de verhoging van de elektriciteits- en brandstofprijzen de armen meer zal treffen dan de rijken. De prijzen van het openbaar vervoer zullen inderdaad stijgen, zowel voor het vervoer van personen als van goederen. Hetzelfde geldt voor de prijzen van producten en diensten die bij hun productie veel elektriciteit verbruiken.

Bovendien is het helemaal niet zeker dat het geld dat door de prijsverhoging wordt teruggewonnen, 258,2 miljard, aan de armen ten goede zal komen. In werkelijkheid heeft deze aanpassing van de subsidies tot doel de overheidsuitgaven ten nadele van de armen te verminderen.

Rugdekking voor president Sall, grote vriend van het Westen

Afgezien van het economische aspect is het akkoord met het IMF een steun in de rug voor de regering van Macky Sall, een onwrikbare bondgenoot van het Westen in de regio, op een moment dat de manoeuvres toenemen om hem ondanks de grondwet te laten deelnemen aan de verkiezingen van februari 2024.

Die bepaalt dat “niemand meer dan twee opeenvolgende termijnen mag dienen”. Aangezien de grondwetsherziening in 2016 plaatsvond, voeren de aanhangers van Macky Sall echter aan dat zijn eerste ambtstermijn, die in 2012 begon, niet in aanmerking moet worden genomen.

Naast dit eerste manoeuvre wordt een ander ingezet, ditmaal om zijn belangrijkste concurrenten bij de presidentsverkiezingen uit te schakelen. Zo is de voormalige burgemeester van Dakar, Khalifa Sall in 2018 veroordeeld voor verduistering.

Ook Ousmane Sonko is onlangs veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf en 200 miljoen CFA-frank schadevergoeding wegens laster en openbare belediging t.a.v. de minister van Toerisme Mdme Mbaye Niang. Daardoor kan hij geen kandidaat meer zijn voor de presidentsverkiezingen.

Deze veroordeling komt na een ware juridisch-politieke saga die nog is versneld na de parlementsverkiezingen van 2022, waar Sonko met zijn goede score ervoor zorgde dat Macky Sall zijn absolute meerderheid verloor. Sonko maakte in zijn campagne forse kritiek op de afhankelijkheid van Senegal van Frankrijk, hij verdedigde een programma van onafhankelijkheid en economisch patriottisme en bepleitte een pan-Afrikaanse oriëntatie.

Dat kon niet anders dan irritatie wekken bij de aanhanger van Françafrique die Macky Sall is evenals bij zijn westerse imperialistische bondgenoten die al in de problemen zitten in Mali en Burkina Faso. (Françafrique verwijst naar de bijzondere relatie die Frankrijk met zijn oude Afrikaanse kolonies heeft, nvdr).

Oproep tot massale protestbetoging op 19 mei

Ondanks deze manoeuvres om Ousmane Sonko, de belangrijkste tegenstander van de huidige president, “wettelijk” uit te schakelen, besloot deze een beroep te doen op het Hooggerechtshof, maakte duidelijk dat hij zijn kandidatuur volhield en riep vooral op tot verzet.

Op 9 mei verklaarde de leider, gesteund door een groot deel van de werkende klasse en de jeugd: “Afgezien van gods wil is er geen enkel wezen op aarde dat mij ervan kan weerhouden kandidaat te zijn voor deze verkiezingen. Ik zeg tegen alle Senegalese burgers dat ik mijn oproep tot verzet herhaal. De oproep die ik deed in 2021 toen deze verachtelijke complotten begonnen.”

Het platform F24, dat meer dan honderd partijen, organisaties, vakbonden en persoonlijkheden verenigt, bracht op 12 mei duizenden betogers bijeen om zich te verzetten tegen een derde termijn voor Macky Sall en roept op tot een nieuwe demonstratie op 19 mei.

In een context die gekenmerkt wordt door deze juridisch-politieke saga en door massale arrestaties, met 257 politieke gevangenen – de meesten leden van de partij van Sonko – is het akkoord met het IMF niets anders dan een openlijke steun aan Macky Sall.

Die blijkt zo een essentiële pion te zijn in het westerse tegenoffensief om het verloren terrein in de regio, met name in Guinee, Mali en Burkina Faso, terug te winnen. Eens te meer wordt het populaire spreekwoord bevestigd dat een gewonde leeuw agressiever en gevaarlijker is dan ooit.

Dit is de vertaling door Frans De Maegd van een videoboodschap in de reeks ‘De wereld van onderuit’ op Investig’action.

Om meer te weten:

– Jean-Pierre Malou, L’ombre du FMI plane sur la hausse des prix de l’énergie, selon Demba Moussa Dembele.
– Blanche Sanou, L’opposant sénégalais Ousmane Sonko fait écho aux appels à la mobilisation.