De studie maakt gebruik van de grootste dataset ooit in zijn soort: er werd gekeken hoe 170 vogelsoorten in de voorbije 37 jaar hebben gereageerd op menselijke invloeden zoals de klimaatverandering en landbouw, met 20.000 meetlocaties in 28 landen.

Kwart minder vogels

Daaruit blijkt dat de Europese vogelpopulaties tussen 1980 en 2016 gemiddeld met ongeveer een kwart afnamen. Bij soorten op het platteland was die daling veel groter: 56,8 procent. Populaties in de stad zijn met 27,8 procent gekrompen, bossoorten met 17,7 procent.

Maar in vrijwel al die situaties is de rol van de intensieve landbouw voelbaar, zeggen de onderzoekers. Intensieve landbouw eist een grote tol van ongewervelden en insecten, en dat heeft enorme gevolgen voor de hele voedselketen.

Een tweede reden is de toenemende verstedelijking: de laatste overblijvende groene plekken verdwijnen steeds vaker. De teloorgang van bossen en de klimaatverandering zijn ook belangrijke redenen.

Moeilijke evenwichtsoefening

Alleen een snelle implementatie van diepgaande veranderingen in de Europese samenlevingen, en met name in de landbouwmethoden, kan een verdere teloorgang van de vogelpopulaties stoppen, schrijven de auteurs. Regeringen zullen een afweging moeten maken tussen hoge productiviteit en milieubescherming.

“Door onze afhankelijkheid van pesticiden en kunstmest te vergroten, zijn we intensiever gaan boeren en hebben we de oogsten kunnen vergroten, maar zoals deze studie duidelijk aantoont, gaat dat gepaard met enorme kosten voor onze dieren in het wild en de gezondheid van de omgeving”, zegt Alice Groom van de Britse milieuorganisatie Royal Society for the Protection of Birds.

“Maar we weten ook dat het verlies van biodiversiteit samen met de klimaatverandering het grootste risico op middellange tot lange termijn vormt voor de binnenlandse voedselzekerheid.”