Essay -

Avi Mograbi in België: De kritische blik van een documentairemaker

Van 7 tot 12 mei komt de eigenzinnige en geëngageerde Israëlische filmmaker Avi Mograbi zijn kritisch werk voorstellen en bespreken in Antwerpen en Brussel. De cineast die reeds sinds 1989 op de barricades staat met scherpe en originele documentaires waarmee hij de politieke situatie van zijn thuisland fileert zal tijdens ontmoetingen na filmvoorstellingen en een masterclass zijn werk duiden. Daarbij gaat Mograbi in gesprek over de relatie tussen een documentairemaker en zijn beeldmateriaal.

woensdag 3 mei 2023 10:02
Spread the love

 

Dankzij SoundImageCulture maken filmliefhebbers deze maand in Antwerpen (De Cinema) en Brussel (Cinema Nova) kennis met Avi Mograbi (° 1956), de in Tel Aviv geboren filmmaker van markante kritische films als Happy Birthday Mr. Mograbi (1999), August: A Moment Before the Eruption (2002), Avenge But One of My Two Eyes (2005), Z32 (2008), Once I Entered a Garden (2012), Between Fences (2016) en The First 54 Years – An Abbreviated Manual for Military Occupation (2021). De documentairemaker die vrolijk heilige huisjes sloopt en experimenteert met het medium film komt zijn autobiografisch getint werk toelichten tijdens screenings en (een buitenkans die je moet grijpen) een masterclass.

The First 54 Years – Avi Mograbi

Luis in de pels

Sinds 1989 is videomaker, cineast en docent Avi Mograbi een zeldzame kritische stem in zijn thuisland. Internationaal gevierd maar in Israël veelal genegeerd door het grote publiek en uitgespuwd door de politieke klasse. “Wij zijn de meesters van inhibitie, van onderdrukking”, zegt Mograbi daarover in De Filmkrant, “om te overleven moeten we onderdrukken wat er om ons heen gebeurt. Als we eerlijk zijn tegenover de realiteit zouden we die veranderen en rechtvaardiger maken. Maar het Israëlische publiek heeft besloten dat het daar geen zin in heeft.”

Het belet Mograbi niet om met The First 54 Years – An Abbreviated Manual for Military Occupation verder te borduren op Z32 en met beeldmateriaal verzameld door Breaking the Silence – een Israëlische ngo die getuigenissen verzamelt van Israëlische soldaten actief in de bezette Palestijnse gebieden – de systematische schending van mensenrechten aan te klagen. In The First 54 Years richt Mograbi zich tot de camera om een fictieve handleiding voor een succesvolle militaire bezetting toe te lichten. Niet zonder humor maar vooral heel verhelderend en relevant.

Z32 van Avi Mograbi

Messcherpe analyse

Avi Mograbi fileert als geen ander de term ‘bezetting’ en de monsterlijke machine die de machthebbers gecreëerd hebben tijdens de eerste 54 jaar van de kolonialistische bezetting van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. Methodiek, procedures, logica, wettelijke instrumenten en de rol van het leger worden tegen het licht gehouden. Met ironie maar ook met woede en ontluisterende scherpte. Gebouwd op schokkende getuigenissen en verbonden door een filmmaker die ons door het kluwen van misstanden en systematische schendingen van mensenrechten gidst.

Analyse, kritiek en ernst gaan voor Mograbi samen, maar humor is nooit ver weg. Zeker in zijn documentaire komedie Happy Birthday Mr. Mograbi waar hij een regisseur is die door een licht gestoorde producent gevraagd wordt om een film over de viering van de vijftigste verjaardag van Israël te maken. Een gebeuren dat blijkt door te gaan op zijn eigen verjaardag. Mograbi verstrengelt in deze docufictie drie verhaallijnen en mixt dagboekflarden met musical, reportage en sociale kroniek. Zo toont hij de keerzijde van het ‘feest’, de nachtmerrie die de Palestijnen in bezette gebieden dagelijks beleven. Grappige maar grimmige cinema die een land in permanente oorlog een ontluisterende spiegel voorhoudt.

Avenge But One of My Two Eyes van Avi Mograbi

Documentaire als wapen

Een andere markante film van Avi Mograbi, Avenge But One of My Two Eyes, houdt het midden tussen een oude parabel en een actuele reportage (de Westelijke Jordaanoever en het nationale monument van Massada komen in beeld) om een urgente kritische boodschap te brengen. Het geeft aan dat de documentairemaker veelzijdig is en probleemloos genres en tradities mengt. Mograbi laat zich inspireren door ‘direct cinema’ en ‘cinéma vérité’ maar zonder te vervallen in narcistische cinema weigert hij zich weg te cijferen. Een kunstenaar maakt voor hem integraal deel uit van het kunstwerk.

Geen ‘Fly on the wall’, vlieg op de muur, aanpak dus bij Avi Mograbi maar ‘fly in the soup’ zoals hij zelf met een kwinkslag stelt. De regisseur is niet de ster van zijn films (i.t.t. Michael Moore steekt hij ook de draak met zichzelf tijdens zijn optredens), maar wel een personage. Iemand die heel nauw verweven is met de beelden. “Een transparante camera bestaat niet”, vertelde Mograbi ons twee jaar geleden tijdens Film Fest Gent, “ik wil de illusie niet in stand houden dat de camera onzichtbaar kan blijven. Ik ben er en mijn aanwezigheid beïnvloedt de mensen die ik film.”

Happy Birthday Mr. Mograbi van Avi Mograbi

Ook wanneer hij getuigenissen samenbrengt is Mograbi’s invloed voel- en zichtbaar. In The First 54 Years belicht hij via een recht-in-de-camera-blik ook zijn montage en de manier waarop hij een kritische kijk illustreert. Dat zijn zaken die aan bod komen tijdens ‘The filmmaker is present‘, een masterclass opgezet om te bespreken hoe een filmmaker/personage zich tot zijn (beeld)materiaal kan verhouden. Hoe een filmmaker ‘aanwezig’ is in zijn film, waarom Mograbi zelf steeds in zijn werk opduikt en welke technieken hij daarbij gebruikt. Een unieke kans om kennis te maken met een bijzondere filmmaker, met zijn werk en zijn inzichten. Een gelegenheid ook om van gedachte te wisselen met een cineast die niet wil behagen maar bevragen.

The First 54 Years van Avi Mograbi.

 

AVI MOGRABI PROGRAMMA

Filmvoorstellingen:

THE FIRST 54 YEARS: AN ABBREVIATED MANUAL FOR MILITARY OCCUPATION, Avi Mograbi, 2021, 110’

7 mei, 20u30: Cinema Nova, Arenbergstraat 3, 1000 Brussel, info https://www.nova-cinema.org/

10 mei, 20u15: De Cinema, Maarschalk Gérardstraat 4, 2000 Antwerpen, info https://www.destudio.com/

HAPPY BIRTHDAY MR. MOGRABI, Avi Mograbi, 1998, 77’

11 mei, 20u00: Cinema Nova, Arenbergstraat 3, 1000 Brussel, info https://www.nova-cinema.org/

Masterclass met Avi Mograbi:

THE FILMMAKER IS PRESENT

10 mei, 11u00 tot 17u00: Cinema Nova, Arenbergstraat 3, 1000 Brussel, info https://www.nova-cinema.org/

Masterclass in het Engels na vertoning van THE FIRST 54 YEARS: AN ABBREVIATED MANUAL FOR MILITARY OCCUPATION en Z32 van Avi Mograbi. Reservatie: https://soundimageculture@gmail.com

 

Avi Mograbi in Z32

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!