“Het voelt haast onwerkelijk aan om War Pony hier voor te stellen”, zei Gina Gammell toen ze in september tijdens het filmfestival van Deauville haar met (Elvis Presleys kleindochter) Riley Keough co-geregisseerde, in Cannes met de Caméra d’Or bekroonde, film aan het publiek voorstelde, “het was zeven jaar hard werken om hem gemaakt te krijgen. Soms dachten we dat het nooit zou lukken.”

Achteraf vroegen we de onafhankelijke Amerikaanse filmmaker om toelichting. “Het was ontzettend moeilijk om de film gefinancierd te krijgen,” preciseerde Gammell, “aan het einde van elke week belden we financiers om geld te vinden om toch maar de volgende week te kunnen draaien. Het is in de VS erg moeilijk om financiering te vinden zonder bekende acteurs, zeker wanneer je geen wit personage centraal stelt. We moesten constant puzzelen om alles rond te krijgen. Op de eerste opnamedag konden we niet geloven dat we ècht aan het filmen waren.”

War Pony van Gina Gammell & Riley Keough

Belgische inbreng

Dat danken de filmmakers ook aan Bert Hamelinck en Caviar, het Belgisch productiehuis dat onder meer betrokken was bij arthouse parels als Sound of Metal, Nymphomaniac en Rebel. Een producent die, gesterkt door de internationale bijval voor Chloé Zhao’s eveneens in Pine Ridge gefilmde The Rider, geloofde in een film die Native Americans een stem geeft en hen, in tegenstelling tot de televisiereeks Yellowstone, niet op het achterplan houdt.

Een producent bereid om filmmakers te steunen die geen outsider blijven of toeristische kiekjes schieten maar zich letterlijk inleven in hun onderwerp. Om zo de kijker die empathische blik te doen delen. Nomadland-regisseur Chloé Zhao verbleef vier jaar in de wereld van de Oglála, een subgroep van de Lakota-Sioux indianen, voor ze Songs My Brothers Taught Me en The Rider maakte.

The Rider van Chloé Zhao.

Gina Gammell en Riley Keough (als actrice bekend van onder meer Mad Max: Fury Road, Logan Lucky en American Honey) integreerden zich jarenlang in de Indiaanse gemeenschap en gaven met Bill Reddy en Franklin Sioux Bob twee jonge Native Americans een voortrekkersrol in de ontwikkeling van het scenario. War Pony werd, zoals een begintekst aangeeft, “gefilmd op de traditionele grondgebieden van de Oceti Sakowin en Tongva” en is opgedragen aan “hen die naar het geestenrijk zijn gegaan tijdens het maken van deze film en onze dierbaren in detentie die ons inspireerden.”

Bijzondere indianenverhalen

Inheemse identiteit. Culturele toe-eigening. Native American cultuur. Tribale soevereiniteit. Historiek van discriminatie. De termen en begrippen die in de ‘Press Notes’ worden toegelicht verschillen van de traditionele promo-teksten in persdossiers over acteur carrières, filmprijzen, literaire adaptaties of de intenties van filmmakers. War Pony is dan ook geen doorsnee Hollywood-productie maar een integere, moderne western. Een kleine, onafhankelijk geproduceerde, film met respect voor zijn protagonisten en hun (in sommige gevallen coming of age) verhalen.

Centraal staan twee Oglála-jongens die opgroeien in het Pine Ridge-reservaat in South-Dakota. De impulsieve twaalfjarige Matho (Ladainian Crazy Thunder) probeert erkenning te krijgen van zijn vader maar werkt zich in de nesten door diens drugsvoorraad te verhandelen. De 23-jarige Bill (Jojo Bapteise Whiting) worstelt met relatieproblemen en moeilijke economische omstandigheden maar blijft de Amerikaanse droom koesteren. Ook al blijkt het fokken van poedels niet meteen een shortcut naar succes.

War Pony van Gina Gammell & Riley Keough

Thema’s als verwaarlozing, werkloosheid, criminaliteit, verslaving, verlies, familie en identiteit passeren de revue, maar War Pony blijft een speelse, warme en vooral empathische parel. Een western die bijzondere indianenverhalen vertelt. Een roadmovie gedrenkt in de verbondenheid van mensen en de verankering van een gemeenschap in cultuur, traditie en grond. Een realistisch portret van jongeren op weg naar volwassenheid maar tegelijk ook een poëtisch visueel gedicht dat opent met een gebedscène en sluit met een droomachtig beeld van een bizon en kalkoen die treintje spelen.

Inclusiviteit

Culturele toe-eigening neemt verschillende vormen aan, lezen we in het persdossier, “it is the misappropriation of the cultural traditions of one specific tribe to another, it is the casting of a non-Native actor as a Native character, and it is also the use of Native culture without the consent or inclusion of Native peoples. Stories that center Native peoples, should be rooted in place, culture, and experience.”

Dat principe zetten de filmmakers om in de praktijk. “Het verhaal van War Pony is eigenlijk opgebouwd met de verhalen van Bill Reddy en Franklin Sioux Bob, twee jonge Native Americans van de Oglala Lakota-stam die opgroeiden en leven in het Pine Ridge Indianen Reservaat”, aldus Gina Gammell in Deauville, “mijn vriendin Riley Keough ontmoette hen toen ze in South Dakota meewerkten als extra’s aan een film waar zij in acteerde, Andrea Arnolds American Honey.”

War Pony van Gina Gammell & Riley Keough

Doordat iedereen in hetzelfde motel logeerde en er veel tijd was tussen de opnamen “geraakten ze aan de praat en zo groeide er een vriendschap. Hun larger than life-verhalen fascineerden Riley en ze introduceerde me bij hen. Het klikte meteen en we besloten Bill en Frank in Pine Ridge te bezoeken. Zo maakten we kennis met verschillende leden van de gemeenschap en versterkte onze vriendschapsband nog verder. We besloten samen te werken aan een filmproject en daarbij te vertrekken van herinneringen, verhalen en anekdotes die de twee verzamelden.”

Authentieke verhalen

“De authenticiteit van War Pony is mede een gevolg van de casting. De juiste acteurs vinden voor de rollen was belangrijk en we hebben daar veel tijd in gestoken”, stelt Gammell, “want vergis je niet, ondanks de documentaire-look is dit een heel ‘geschreven’ film. Alles lag vast in het scenario. Inclusief de dialogen. Alleen hebben we met alle acteurs de scènes overlopen en aanpassingen doorgevoerd zodat ze zich er mee konden vereenzelvigen.”

Dat leverde een nieuwe scenarioversie op “die scrupuleus werd gevolgd bij de opnamen. Het was voor ons wel belangrijk dat het hun stem was die weerklonk. We betrokken ook de gemeenschap in het project waardoor het hun spirit ging weerspiegelen. Door het herwerken van scènes en via maandenlange repetities ontwikkelden onze ‘niet-professionele’ acteurs mee hun personages. Het is hun verdienste wanneer de film echt aanvoelt.”

War Pony van Gina Gammell & Riley Keough

“Alle acteurs speelden voor het eerst in een film en zijn Native Americans die in het reservaat leven. Sommigen, zoals de twee jongeren, ontdekten we op straat toen we rondreden, anderen vonden we via vrienden. Het personage van Bill, uiteindelijk vertolkt door Jojo Bapteise Whiting, was het moeilijkst om te casten.”

Liefde voor het reservaat

“Het slot van War Pony is een magisch, open en metaforisch einde (n.v.d.a. de wraakneming op een witte kalkoenenkweker heeft een hoog Robin Hood-gehalte) maar al de rest is geïnspireerd door ware gebeurtenissen”, benadrukt Gammell, “er zijn aanpassingen gebeurd maar het zijn dingen die mensen van de gemeenschap beleefd hebben. Voor Bill en Frank was het gemeenschapsgevoel trouwens belangrijk, behoren tot een familie of een familie vinden vormde voor hen de rode draad door de verhalen.”

Heel opvallend is de alomtegenwoordigheid van dieren in het universum van de inheemse jongeren. “De bizon heeft natuurlijk een sterke symbolische betekenis”, geeft Gammell aan, “verder zijn dieren als honden, herten, paarden en ezels alomtegenwoordig in het gebied. De jongeren hebben een natuurlijke band met het land en deze dieren maken daar deel van uit. Ze zijn verbonden met de gemeenschap en de cultuur.”

War Pony van Gina Gammell & Riley Keough

Native American Cinema

De bizon verwijst ook naar de schandelijke manier waarop de Verenigde Staten Native Americans behandeld heeft (en blijft behandelen). Maar alhoewel de trauma’s nauwelijks onder de oppervlakte verscholen liggen, is het opzet van de filmmakers niet enkel kritiek leveren. “Bill en Frank wilden de verhalen van hun vrienden en verwanten vertellen, maar ook de schoonheid van Pine Ridge weergeven”, aldus Gammell, “daarom besteden we ook veel aandacht aan de compositie en de camera bewegingen.”

War Pony is een heerlijke ode aan die schoonheid en aan de kracht en vitaliteit van de Native Americans. De film breekt, net als Songs My Brothers Taught Me en The Rider, een lans voor Native American Cinema. Gammell omschrijft War Pony als een “once in a lifetime experience. Ik zie ons niet meteen terugkeren voor een soortgelijk project. Maar ik hoop wel dat de mensen die er aan meewerkten hun filmdromen zullen kunnen realiseren.” Want er zijn (meer) authentieke, persoonlijke indianenverhalen te vertellen.

Quotes Q&A Deauville, 5 september 2022

War Pony van Gina Gammell & Riley Keough

WAR PONY van Gina Gammell & Riley Keough. USA, 2022, 114’. Met Jojo Bapteise, Whiting Ladainian, Crazy Thunder, Jesse Schmockel, Wilma Colhoff, Iona Red Bear. Scenario Franklin Sioux Bob, Bill Reddy, Riley Keough & Gina Gammel. Fotografie David Gallego, A.D.F.C. Montage Affonso Gonçalves, ACE & Eduardo Serrano. Muziek Christopher Stracey & Mato Wayuh. Producenten Willi White, Bert Hamelinck, Ryan Zacarias, Sacha Ben Harroche, Riley Keough, Gina Gammell. Distributie Cherry Pickers. Release 10 mei 2023.

Vertoningen voordien tijdens MOOOV Filmfestival in Brugge (22 april) en Turnhout (22, 23 en 28 april). Info. www.mooov.be

War Pony van Gina Gammell & Riley Keough