Toonaangevende wetenschappers en regeringen zijn het in de samenvattende tekst eens over de manieren waarop de wereld moet reageren op de verwoestende realiteit en de risico’s van de klimaatcrisis waar we voor staan.

Snel de uitstoot verlagen

Het rapport vestigt de aandacht op de snelle emissiereducties die nodig zijn om de tussentijdse klimaatdoelstellingen te halen – vermindering van de uitstoot van broeikasgassen met 43 procent tegen 2030 en 60 procent tegen 2035 om halverwege de eeuw netto nul te bereiken en te voorkomen dat de temperatuur wereldwijd het gevaarlijke omslagpunt van 1,5 graden Celsius overschrijdt.

Het huidige beleid ligt echter niet op koers om deze doelstellingen te halen.

In een reactie dringt het Wereldnatuurfonds (WWF) er bij de regeringen op aan om de waarschuwingen van het rapport ter harte te nemen, snel te handelen om de aanbevelingen van het rapport uit te voeren en de gevolgen van de klimaatcrisis te beperken.

Zeven belangrijke jaren

Ook Climate Action Network (CAN) stelt dat de komende zeven jaar bijzonder belangrijk zullen zijn. “De anderhalve graad is een temperatuurdrempel die we niet mogen overschrijden. Bij 1,1 graden is het al catastrofaal, en alle overige fracties van graden betekenen letterlijk miljoenen levens”, zegt Sven Harmeling, klimaatbeleidsdeskundige bij CAN Europa.

“De wetenschap zegt dat we veel sneller moeten gaan met het terugdringen van emissies en het opbouwen van veerkracht. Die vereiste veranderingen zullen minder radicaal zijn dan de ontwrichting die de wereld zal ondervinden als we falen”, aldus Harmeling. Volgens hem is het IPCC-rapport glashelder: de komende zeven jaar zijn absoluut cruciaal.

Volgens CAN dient Europa daarom absoluut voorrang te geven aan de uitfasering van fossiele brandstoffen en de transitie naar zonne- en windenergie. Wat Europa dus niet moet doen is kijken naar “schijnoplossingen zoals niet-hernieuwbare waterstof of kernenergie, of in de toekomst vertrouwen op technologieën die zich nog niet helemaal hebben bewezen, zoals een aantal benaderingen van geo-engineering”, aldus het netwerk.

Instrumenten

Het IPCC-rapport is het erover eens dat een versnelde afbouw van fossiele brandstoffen de beste manier is om te voorkomen dat de planeet verder opwarmt en een totale klimaatcatastrofe dreigt. Nog volgens de experts hebben we alle instrumenten die nodig zijn om het tij te keren, binnen handbereik. Het ligt dus binnen onze mogelijkheden al is er volgens hen geen verdere tijd meer te verspillen.

WWF zegt onder meer dat het rapport duidelijk benadrukt dat er goedkope oplossingen bestaan voor de noodzakelijke transformatie van de wereldwijde economie en dat de kosten van duurzame energie de afgelopen tien jaar enorm zijn gedaald: zonne-energie en lithium-ionbatterijen (gebruikt voor energieopslag) werd 85 procent goedkoper, de kosten voor windenergie daalden met 55 procent.

Verder verwelkomt de organisatie dat de nieuwe tekst veel belang hecht aan natuur en natuurbehoud – met inbegrip van de noodzaak om 30 tot 50 procent van het land, het zoet water en de oceanen op aarde in stand te houden.

Natuur als bondgenoot

De natuur is inderdaad onze geheime bondgenoot in de strijd tegen klimaatverandering, zo blijkt nog maar eens uit het rapport. Klimaatwetenschappers berekenden dat natuurlijke systemen de afgelopen tien jaar 54 procent van de door de mens veroorzaakte CO2-uitstoot hebben geabsorbeerd, de opwarming van de aarde vertraagd en de mensheid beschermd tegen veel ernstiger risico’s van klimaatverandering.

31 procent van de uitstoot van CO2 wordt verwijderd door terrestrische ecosystemen – planten, dieren en bodems. De overige 23 procent wordt opgenomen door de oceaan.

“De wetenschap is ondubbelzinnig en overdonderend”, zegt Koen Stuyck, beleidsverantwoordelijke klimaat en voetafdruk bij WWF België. “We hebben echter doortastende maatregelen om een klimaatramp af te wenden.”

Volgens het rapport heeft elke sector van de economie oplossingen om de uitstoot tegen 2030 te halveren in overeenstemming met een pad naar 1,5 graden Celsius.

Politici die de wetenschap over klimaatverandering negeren, verzaken dus aan hun verantwoordelijkheid, vindt Stuyck. “Een snelle afbouw van fossiele brandstoffen is essentieel, net als de bescherming en het herstel van natuurlijke ecosystemen.”

“Er is een reden waarom iedereen het over 1,5 graden heeft”, reageert ook Klaus Röhrig, chef klimaat bij CAN Europa. “Het is geen verlangen, geen modewoord, geen verlanglijstje van milieuactivisten… het is een wetenschappelijke doelstelling om te kunnen overleven. We kennen de problemen en we kennen de oplossingen. Wat rest is de politieke wil.”