President Lula (Brazilië) en president Fernández (Argentinië). Foto: María Eugenia Cerruti, Wikimedia Commons / CC BY 2.5 AR
and

Gemeenschappelijke munt Brazilië-Argentinië: volgende stap in onttroning dollar

President Lula Da Silva (Brazilië) en president Alberto Fernández (Argentinië) willen het plan voor een gemeenschappelijke munt nieuw leven inblazen en uitbreiden tot heel Zuid-Amerika. De ambitie om los te komen van de dollar leeft al lang, maar krijgt nu een nieuw elan in een wereld die veel meer multipolair is geworden.

donderdag 9 maart 2023 17:41
Spread the love

 

In de Argentijnse krant Perfil verklaren de twee presidenten: “We hebben besloten de besprekingen over een gemeenschappelijke Zuid-Amerikaanse munt die zowel voor financiële als commerciële geldstromen kan worden gebruikt, vooruit te helpen. De meer rechtvaardige en meer verenigde wereld die wij nastreven is alleen haalbaar als wij de moed hebben om samen onze toekomst vorm te geven.”

Latijns-Amerika

Natuurlijk is het project niet nieuw. Twintig jaar geleden, bij zijn eerste verkiezing in 2003, was Lula Da Silva al de belangrijkste verdediger van dit project.

Dat heeft nooit het daglicht gezien, maar het huidige Argentijns-Braziliaanse project speelt zich af in een sterk veranderde wereld, waarin veel landen hun eisen inzake multilateralisme laten gelden. Een wereld die de bittere ervaring heeft ondergaan van economische sancties tegen landen die de westerse hegemonie afwijzen en waarin de dollar als internationale munt een geducht wapen is.

Het Argentijns-Braziliaanse project is slechts een van de vele uitingen van de wens om niet meer afhankelijk te zijn van de dollar

In 2010 hebben Venezuela, Cuba, Nicaragua en Ecuador landen – alle vier lid van de Alba, de Bolivariaanse Associatie voor Amerika – een virtuele referentievaluta aangenomen: het SUCRE, wat staat voor “Single Regional Compensation System for Payments”.

Het Argentijns-Braziliaanse project is een van de vele uitingen van de wens om niet meer afhankelijk te zijn van de dollar

Het SUCRE, waar Uruguay zich in 2013 bij heeft aangesloten, is nog geen gemeenschappelijke munt, maar een reken- en waarde-eenheid, dat wil zeggen een eerste belangrijke stap in de richting van een gemeenschappelijke munt.

In de slotverklaring van de Top van Caracas van 2008 worden de doelstellingen van de SUCRE als volgt uitgelegd: “Het internationale financiële systeem heeft het vrije verkeer van kapitaal en de overheersing van financiële speculatie bevorderd ten nadele van de bevrediging van de behoeften van de mensen. Het doel van SUCRE is de handel tussen onze landen te versterken, de buitenlandse import te verminderen en onze staten minder afhankelijk te maken van de dollar”.

Veelzeggend is dat de naam van deze virtuele munt is gekozen ter ere van generaal Antonio José de Sucre, de historische held van de strijd tegen het Spaanse imperialisme.

Rusland

Het tweede voorbeeld van de voortschrijdende de-dollarisering vond plaats in 2019 op het Euro-Aziatisch Economisch Forum in Verona, Italië, waar het Russische staatsbedrijf Rosneft, een van de grote Russische energiereuzen, aankondigde dat alle exportcontracten, dat wil zeggen 120 miljoen ton per jaar, voortaan in euro’s en niet meer in dollars zouden worden berekend.

In dezelfde geest kondigde de Russische minister van Financiën Anton Siluanov op het Internationaal Economisch Forum van Sint-Petersburg in juni 2021 aan dat hij had besloten volledig af te zien van de dollar ten voordele van de euro en goud.

De dollar daalde in 2021 voor het eerst onder de 50 procent bij financiering Russische export, dat is 38 procent minder dan in 2013

Er wordt gestreefd naar de volgende verdeling: dollar 0 procent, euro 40 procent, yuan 30 procent, pond sterling 5 procent en yen 5 procent. Deze beslissing bekrachtigde een praktijk die al sinds 2013 aan de gang was. Zo is de dollar in juni 2021 voor het eerst onder de 50 procent gedaald bij de financiering van de Russische export, een daling van 13 procent ten opzichte van 2019 en 38 procent ten opzichte van 2013.

China

Het derde voorbeeld betreft China, dat het aantal bilaterale overeenkomsten met een andere munteenheid dan de dollar met veel landen, met name Afrikaanse landen, verveelvoudigt.

Zo was 90 procent van de Chinese transacties met het buitenland in 2015 nog in dollars, tegen 51 procent in 2019 en 46 procent in 2020. Deze overeenkomsten betreffen landen als Zimbabwe, Zuid-Afrika, Ghana, Nigeria, Kenia en Algerije.

BRICS

Een laatste voorbeeld is het BRICS-project om een nieuwe reservemunt te creëren die wordt ondersteund door een korf van valuta’s van de lidstaten. BRICS is het samenwerkingsverband tussen Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. (Lees hierover: Heropstanding BRICS: economische reuzen nemen het op tegen het Westen.)

BRICS

Informele bijeenkomst van de BRICS-landen in 2019. Foto: Alan Santos/PR, Wikimedia Commons / CC-BY-2.0

Wat staat er op het spel?

Om te begrijpen wat er op het spel staat in het huidige de-dollariseringsproces, moeten we de historische context bekijken.

President Franklin D. Roosevelt in gesprek met koning Ibn Saud in 1945. Foto: Dr Ghulam Nabi Kazi, Flickr

Het begon allemaal in 1945, toen Franklin Roosevelt met Ibn Saud van Saoedi-Arabië overeenkwam dat olietransacties uitsluitend in dollars zouden worden vastgelegd in ruil voor militaire en politieke bescherming. Omwille van de omvang van de oliemarkt in die tijd was het gevolg enorm. Alle landen die toegang tot olie wilden, accepteerden de afhankelijkheid van de dollar.

In 1945 werd de VS de enige uitgever van de wereldmunt.

De VS werd de enige uitgever van de wereldmunt. Landen die toegang tot olie wilden, werden gedwongen dollarreserves aan te leggen bij Amerikaanse banken. Deze activa konden en werden vaak bevroren of geconfisqueerd tijdens politieke geschillen.

De VS had de onbeperkte mogelijkheid om haar overheidstekorten te betalen door geld te drukken zonder enig verband met de gecreëerde waarde van de dollar. Vandaar het enorme feitelijke tekort van de VS.

Tot 1971 werd deze logica echter beperkt door de overeenkomst van Bretton Woods op basis van de goudstandaard. Volgens deze afspraken moesten de VS hun goudvoorraad vergroten om schulden te kunnen maken.

Dit akkoord werd eenzijdig opgeheven in 1971. Vanaf dan was er geen absolute limiet meer op de VS-schuld, die vervolgens steeg van 450 miljard dollar in 1971 tot 30.000 miljard dollar in 2022.

Het zijn al deze buitensporige voordelen die nu ter discussie worden gesteld door het proces van de-dollarisering. Een rapport van het Internationaal Monetair Fonds uit 2021 over de de-dollarisering benadrukt:

Na het opzeggen van de akkoorden van Bretton Woods steeg de VS-schuld in 30 jaar van 450 naar 30.000 miljard dollar

“Het aandeel van de Amerikaanse dollar in de reserves van de centrale banken is in 25 jaar gedaald van 70 procent naar 59 procent ten gunste van andere valuta’s zoals de euro, de roebel, de yuan en zelfs goud”.

Je moet wel heel naïef zijn om te denken dat deze de-dollarisering niets te maken heeft met de oorlogen die zich over de hele wereld uitbreiden en die allemaal één ding gemeen hebben: de Verenigde Staten zijn systematisch de oorlogszuchtige partij.

 

Dit is de vertaling door Frans De Maegd van het tweede deel van een videoboodschap in de reeks ‘De wereld van onderuit’ op Investig’action.

 

Om meer te weten:

School of Economic Warfare, La dédollarisation des économies, fin de l’ère de puissance des Etats-Unis ?

Maria Cerdan, Le petroyuan et l’influence de la Chine dans le Golfe.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!