Foto: Ophelia Noor, Flickr / CC BY-NC-SA 2.0
and

Kantelende wereldverhoudingen: naar een federatie tussen drie Afrikaanse landen?

In het Afrika van vandaag onderscheiden zich twee wegen: die van het neokolonialisme en de afhankelijkheid van het Westen enerzijds of die van zelfbeschikking en echte onafhankelijkheid anderzijds. Die tegenstelling is recent naar boven gekomen naar aanleiding van de wens van Mali, Burkina Faso en Guinee om nauwer te gaan samenwerken en zich te onttrekken aan de invloed van Frankrijk.

donderdag 2 maart 2023 16:52
Spread the love

 

Nadat van Frankrijk was geëist dat het zijn Franse troepen uit Mali en Burkina Faso zou terugtrekken, was de top van de ministers van Buitenlandse Zaken van Mali, Burkina Faso en Guinee van 9 en 10 februari een nieuwe klap in het gezicht van Françafrique.[1]

De deelnemende landen tastten er mogelijkheden af om meer te gaan samenwerken op alle gebieden, met inbegrip van militaire en veiligheidskwesties. Er was zelfs sprake van een federatie van de drie landen. De besluiten van de top verwijzen naar het panafrikanisme en naar de grondleggers van het panafrikanisme in deze drie lande: Modibo Keita, Ahmed Sekou Touré en Thomas Sankara.

De Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (ECOWAS) was duidelijk niet opgezet met deze concrete stap naar toenadering, ook al is die helemaal in overeenstemming met de statuten van de Afrikaanse Unie (AU), waarin het vooruitzicht van een Verenigde Staten van Afrika is vastgelegd.

De ECOWAS noemde het zelfs een poging om verdeeldheid te zaaien. Op 10 februari verklaarde de tweede vicevoorzitter van ECOWAS, Sani Malam Chaibou uit Niger al: “Wij laten dit niet toe. We zijn met 15 en we blijven met 15”.

Verschillende andere verklaringen ondersteunden deze kritiek. Ze komen allemaal neer op de beschuldiging dat deze drie landen de regionale organisatie in de kiem willen smoren door de voorkeur te geven aan een drielandenfederatie. De gezamenlijke verklaring van de top van Ouagadougou riep echter uitdrukkelijk op tot herintegratie van hun drie landen in de ECOWAS en tot opheffing van de sancties die de organisatie hun landen oplegt.

Het was de eerste minister van Burkina Faso, Appolinaire Kyelem de Tembela, die op 11 februari op de kritiek reageerde:

“Ik weet niet wat ECOWAS heeft gedaan om Mali te helpen in de strijd tegen de onveiligheid en het terrorisme, maar ik weet wat het niet heeft gedaan in Burkina. We vechten op eigen kracht. Elke dag sneuvelen er Burkinezen en wordt er infrastructuur opgeblazen.

We hebben geen hulp gekregen van ECOWAS. Ze moet zich dan ook afzijdig houden, terwijl wij oplossingen zoeken voor onze problemen, en ons onze weg laten vervolgen. Wij willen leven met ECOWAS, maar als zij ons wil verhinderen onze doelen te bereiken, gaan wij onze eigen weg. (…) Als ECOWAS blijft zoals ze nu is, zelfs voor de volgende 1000 jaar, zal het zich niet ontwikkelen.”

De vijandigheid van ECOWAS tegenover de samenwerking tussen Mali, Burkina en Guinee stopt niet bij deze verklaringen, maar krijgt concrete vorm in haar besluiten, die gezien de veiligheidssituatie ronduit schandalig zijn. Tijdens een buitengewone top van staatshoofden van de ECOWAS in de marge van de 36e gewone zitting van de Afrikaanse Unie op 18 februari 2023 besliste ECOWAS namelijk alle sancties tegen Mali, Burkina en Guinee te handhaven.

De slotverklaring van deze buitengewone top zegt onder meer:

“De Vergadering van staatshoofden en regeringsleiders is in kennis gesteld van het verzoek van de ministers van Buitenlandse Zaken van Burkina Faso, Guinee en Mali om de sancties die hun naar aanleiding van hun respectieve staatsgrepen zijn opgelegd, op te heffen.

De Vergadering van staatshoofden en regeringsleiders besluit de bestaande sancties tegen de drie landen te handhaven en een reisverbod in te stellen voor leden van de regering en andere hoge ambtenaren van de drie landen. De Vergadering van staatshoofden en regeringsleiders keurt de unilaterale maatregelen van de overgangsautoriteiten in Guinee met betrekking tot uitvoering van het stappenplan voor de overgang volledig af.

De Vergadering wijst nogmaals op de noodzaak de politieke ruimte open te stellen voor alle actoren in de drie landen en te zorgen voor een inclusieve politieke dialoog.”

Deze schandelijke besluiten werden genomen ondanks de oproep van de voorzitter van de Commissie van de Afrikaanse Unie, Moussa Faki Mahamat, om de sancties op te heffen: “Deze sancties lijken niet de verwachte resultaten op te leveren. Integendeel, ze creëren wantrouwen tussen de betrokken staten en sanctioneren de bevolking nog meer”.

Deze besluiten weerspiegelen de veelzijdige strijd in Afrika tussen twee wegen: die van het neokolonialisme en de afhankelijkheid van Parijs, Brussel en Washington en die van een onafhankelijk soeverein Afrika en haar zelfbeschikking.

 

Dit is de vertaling door Frans De Maegd van het eerste deel van een videoboodschap in de reeks ‘De wereld van onderuit’ op Investig’action.

Note:

[1] Françafrique verwijst naar de neokoloniale invloedssfeer van Frankrijk in de Franse en Belgische ex-kolonies in Afrika. Sommigen zien er de woordspeling ‘France à fric’ in. Fric is informeel Frans voor centen of poen. (nvdr)

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!