In maart 2022 had het al gedaan kunnen zijn... Zelensky aan het front. Foto: Manhhai/CC BY-SA 2:0
Longread - Roberto Buffagni,

Een tegendraadse maar realistische kijk op één jaar oorlog in Oekraïne

In dit artikel geeft militair expert Roberto Buffagni een beknopt en helder overzicht van het strategische pad en de dynamiek die hebben geleid tot de huidige vierde fase van de oorlog in Oekraïne. Voor hem is het duidelijk dat een Oekraïense overwinning onmogelijk is, maar de Westerse hulp kan het conflict gaande houden. Hij voorspelt dat Rusland de uitputtingsslag nog veel langer zal voortzetten.

maandag 20 februari 2023 11:51
Spread the love

“In elke oorlog wordt iedereen die voorzichtig is, die naar de argumenten van beide partijen luistert alvorens een standpunt te vormen, of die officiële informatie in twijfel trekt, onmiddellijk beschouwd als medeplichtig aan de vijand”, aldus historica Anne Morelli.

Daar doet DeWereldMorgen niet aan mee. Wij veroordelen heel sterk de militaire invasie van Rusland in Oekraïne en alle oorlogsmisdaden die gepleegd worden. Het is een criminele agressie die ingaat tegen het internationaal recht. Maar wij hoeden ons voor zwart-wit versies. De geopolitieke situatie is buitengewoon complex. Wij willen aspecten naar voor brengen die in de mainstream media worden verzwegen of onderbelicht, om alzo het debat meer genuanceerd te kunnen voeren. Geloof niets zomaar, ook onszelf niet. Blijf kritisch denken. (n.v.d.r.)

 

Oorzaak en aard van de oorlog

John Mearsheimer

John Mearsheimer. Foto: Chatham House, Wikimedia Commons / CC-BY-2.0

Wat betreft de oorzaak van de oorlog in Oekraïne deel ik de historische interpretatie van professor John Mearsheimer. Het conflict is het gevolg van de uitbreiding van de NAVO naar het oosten en de wens van de VS om een Westers militair bolwerk aan de Russische grens te creëren door Oekraïne en ook Georgië in de NAVO op te nemen.

Deze strategie was voor Rusland absoluut onaanvaardbaar. In de jaren tussen 2008 en 2022 hebben de VS Oekraïne de facto geleidelijk opgenomen in de NAVO. In 2014 drong de VS aan op de destabilisatie van de pas verkozen regering in Oekraïne en installeerden zij een bevriend regime.

In de daaropvolgende jaren brachten zij de Oekraïense strijdkrachten op het niveau van de NAVO-paraatheid. In 2014 annexeerde Rusland de Krim zonder militair conflict.

Vanaf 2021 kwam er echter een aanzienlijke versnelling van het proces van de feitelijke integratie van Oekraïne in de NAVO: grote wapenleveranties, grote gezamenlijke militaire oefeningen en in november van dat jaar werd een bilaterale overeenkomst tussen de VS en Oekraïne verlengd, waarin het gemeenschappelijke voornemen om Oekraïne in de NAVO te integreren, ditmaal de jure, werd bevestigd.

Volgens deze interpretatie is deze oorlog vanuit Russisch oogpunt een preventieve oorlog ter verdediging van vitale Russische belangen en geen imperialistische annexatie-/veroveringsoorlog. Het is geen voorbode van Russische territoriale expansie in Europa.

Vanuit Russisch oogpunt is dit een preventieve oorlog ter verdediging van vitale Russische belangen en geen imperialistische annexatie-/veroveringsoorlog.

De Westerse interpretatie is helemaal anders: het doel van Rusland was de val van Kiev en het installeren van een pro-Russische marionettenregering.

Dit is een mogelijke interpretatie, maar ze houdt in dat het Kremlin een zwarte strategische fout zou gemaakt hebben. Want het is onmogelijk om met een zo kleine inzet van troepen en een zo geringe intensiteit van het conflict zulke ambitieuze doelstellingen te bereiken.

Eerste fase van het conflict: 24 februari tot voorjaar 2022

In december 2022 stelt de Russische Federatie, die in de voorafgaande maanden een groot militair contingent heeft ingezet aan de Oekraïense grens, de VS een diplomatieke oplossing voor.

De belangrijkste eisen van Rusland zijn: een neutraal Oekraïne en de effectieve uitvoering van de Minsk-akkoorden voor de bescherming van de Russischtalige bevolking van de Donbass, waar sinds 2014 een burgeroorlog woedt. De Verenigde Staten wimpelen het voorstel af.

Op 24 februari 2022 valt Rusland Oekraïne binnen. Misschien omdat het Kremlin geloofde dat het Oekraïense leger op het punt stond in te grijpen tegen de milities in de Donbass.

Het Russisch militair contingent is bijna 200.000 man groot. Dat is een minderheid van 3 tegen 1 tegen het Oekraïense leger, hoewel militaire handleidingen minstens de omgekeerde verhouding voorschrijven: 3 tegen 1 in het voordeel van de aanvaller.

Invasie vanaf 24 februari 2022. Kaart: Viewsridge, Wikimedia Commons / CC0 1.0

De Russen ontwikkelen aanvallen op vijf lijnen in zowel Zuidoost- als Noordwest-Oekraïne. De aanvallen in het noordwesten zijn secundaire aanvallen. Het is een groot afleidingsmanoeuvre die erop gericht is om Oekraïense troepen in te zetten voor de verdediging van Kiev waardoor ze troepen weghalen uit het zuidoosten, in de Donbass, waar de belangrijkste aanvallen van Rusland op gericht zijn.

Het afleidingsmanoeuvre slaagt en eind maart trekken de Russische troepen zich in het noordwesten terug en concentreren ze zich voor het grootste deel op de Donbass.

Het Oekraïense leger leidt in die beginfase zware verliezen, vooral materieel, dankzij een duidelijke superioriteit in artillerie en raketvuurkracht.

Het Russisch leger vermijdt zoveel mogelijk de betrokkenheid van burgers en raakt geen civiele en militaire infrastructuur. Met gematigde militaire druk proberen ze op dat moment de doelstellingen te bereiken die ze met diplomatieke druk alleen niet hebben kunnen bereiken.

Tot eind maart 2022 lijkt het erop dat deze ‘gewapende diplomatie’ kan slagen. In de eerste maand van de invasie vinden er zeven diplomatieke ontmoetingen plaats tussen Rusland en Oekraïne. Eind maart verklaart president Zelenski dat hij bereid is te onderhandelen over de neutraliteit van Oekraïne en een oplossing voor het probleem van de Russisch sprekende bevolking van Donbass.

Eerste Westerse politieke escalatie

Maar het Westen wil daar niet van weten. Onder andere Boris Johnson maakt met zijn bezoek op 7 april duidelijk dat er geen plaats is voor vredesonderhandelingen.

Tot eind maart 2022 lijkt het erop dat deze ‘gewapende diplomatie’ kan slagen. Maar het Westen wil van geen vredesonderhandelingen weten.

In het Westen kristalliseert de opvatting dat het mogelijk is Rusland een beslissende militaire nederlaag toe te brengen. Rusland kan zijn statuut als grootmacht verliezen door middel van militaire druk, economische sancties en de activering van centrifugale krachten in het land. Het uiteindelijke doel is de vestiging van een pro-Westerse regering en zo mogelijk de politieke versplintering van de Russische Federatie.

Ontmoeting van president Zelensky (midden) met de minister van Buitenlandse Zaken Anthony Blinken (rechts) en de minister van Defensie Lloyd Austin (links) van de VS. Foto: regering van Oekraïne, Wikimedia Commons / CC BY 4.0

Deze maximalistische doelstellingen worden op 24 april officieel opgeëist door de ministers van Buitenlandse Zaken en van Defensie van de VS. Europese en NAVO-landen, met uitzondering van Turkije en Hongarije, scharen zich daar volledig achter. Ze gaan voor harde economische sancties tegen Rusland en wapenleveranties aan Oekraïne. Zweden en Finland kondigen hun voornemen aan om lid te worden van de NAVO.

Tweede fase: lente tot het midden van de zomer 2022

De Russen zetten de verovering van de Donbass met succes voort, met zeer gewelddadige, huis aan huis gevechten in Marioepol en elders. De strijdkrachten aan Russische zijde die in contact staan met de vijand zijn hoofdzakelijk Donbass-milities, Tsjetsjeense vrijwilligersformaties en de huurlingen van de Wagner-groep.

Russische reguliere legerformaties treden voornamelijk ondersteunend op, met artillerie, raketten en operationeel commando. Op dat moment is de Russische militaire actie niet gericht tegen de civiele en militaire infrastructuur van Oekraïne.

Het Oekraïens verzet is moedig en vastberaden. Voor een groot deel van de bevolking is het conflict met Rusland verworden tot een oorlog van nationale bevrijding. Maar er is een tweede reden voor dat fel verzet.

De economische sancties hebben serieuze gevolgen voor Europese landen, die uitgesloten worden van de laaggeprijsde Russische energievoorziening. Daarom worden de Oekraïners gedwongen resultaten op de grond, compromisloos verzet en voortdurende agressie te ‘verkopen’.

Het vooruitzicht op een toekomstige Oekraïense militaire overwinning is de garantie om de onmisbare Westerse steun te blijven behouden.

Het vooruitzicht op een toekomstige Oekraïense militaire overwinning op Rusland is de garantie om de onmisbare Westerse steun te blijven behouden. Het Oekraïense leger moet dus scoren en daarom ook lijdt het zware verliezen, die nog versterkt worden door de superieure Russische vuurkracht.

De voorwaarde voor een Oekraïense militaire overwinning

Maar voor Kiev is een militaire overwinning geen evidentie. Zelfs met aanzienlijke Westerse hulp zijn de strategische middelen van Oekraïne – bevolking, latente economische macht, manifeste militaire macht, gemobiliseerde en mobiliseerbare troepen en strategische diepte – nog steeds veel kleiner dan de strategische middelen waar Rusland over beschikt.

Oorlogsschade in Marioepol. Foto: Ministerie Bin. Zaken Oekraïne, Wikemedia Commons / CC BY 4.0

Om te kunnen ‘overwinnen’ moet het zwakkere Oekraïne ervoor zorgen dat deze oorlog een onaanvaardbare hoge kost veroorzaakt voor het sterkere Rusland. Dit is hoe Vietnam en Afghanistan de VS versloegen en ook hoe de Afghanen de Sovjet-Unie versloegen.

Maar vandaag zijn de officiële strategische doelstellingen van de regering van de VS en de bondgenoten binnen de NAVO en Europa maximalistisch geworden: een permanente verzwakking van de economische en militaire macht van Rusland, de destabilisering van de regering en een versplintering van de Russische Federatie.

De doelstellingen van het Westen vormen daarom een existentiële bedreiging voor Rusland. De Russische leiders zijn er van overtuigd dat er in deze oorlog absolute belangen op het spel staan en daarom zijn zij letterlijk bereid om alles te doen om die oorlog te winnen. Zij zijn bereid en zien zichzelf verplicht om alle beschikbare middelen in te zetten om de oorlog te winnen tot het bittere einde.

De enige natie in het Westerse kamp die alles riskeert is Oekraïne.

Dit elimineert de voorwaarde van de mogelijkheid van een toekomstige Oekraïense overwinning. En tegelijkertijd sluiten de Verenigde Staten en hun Westerse bondgenoten met die maximalistische doelstellingen de diplomatieke speelruimte af en verhogen ze de politieke inzet voor hun heersende klassen, die door een nederlaag dreigen te worden weggevaagd.

De enige natie in het Westerse kamp die alles riskeert is Oekraïne, dat alleen maar verschrikkelijke rampen kan verwachten met de voortzetting van de oorlog en een waarschijnlijke nederlaag.

Derde fase: nazomer – herfst 2022

De Russische troepen zijn gestationeerd in de Donbass. Ze bezetten bijna 20 procent van het gehele Oekraïense grondgebied en zijn ingezet aan een front van ongeveer 1.500 km.

Het Oekraïense leger reorganiseert zich. De mobilisatie wordt uitgebreid door reservisten op te roepen en door de dienstplicht te verlengen tot de leeftijd van 60 jaar. Kiev schaft nieuw Westers wapentuig aan (grotendeels ex-Sovjet) ter vervanging van wat in de vorige fasen van het conflict werd vernietigd.

Er komt een grotere betrokkenheid van de NAVO-commandostaf en een betere coördinatie van de militaire operaties. In september 2022 lanceert Oekraïne een tegenoffensief, voornamelijk in de richting van Charkov.

Het Oekraïense tegenoffensief slaagt. De Russen moeten zich langs het hele front terugtrekken.

Russische escalatie

Door Rusland geannexeerde gebieden. Kaart: SyntaxTerror, Wikimedia Commons / Public Domain

In oktober worden vier Donbass regio’s na een door de Russische bezettingsautoriteiten georganiseerde volksraadpleging geannexeerd. Hiermee kondigt Moskou zijn vastberadenheid aan om alle strategische middelen tot het bittere einde in te zetten om de overwinning op Oekraïne en zijn bondgenoten te behalen.

De militaire industrie van Rusland steekt een tandje bij en draait drie ploegen van acht uur. Het Kremlin herconfigureert ook het militaire apparaat rond de commando-eenheid en consolideert het front.

Er komt een mobilisatie van 300.000 reservisten, maar dat gaat niet zonder slag of stoot: duizenden Russen steken de grenzen over om de dienstplicht te ontlopen.

Commandant generaal Surovikin besluit tot militaire escalatie. Voor het eerst worden civiele en militaire doelen voor tweeërlei gebruik, met name het elektriciteitsnet, spoorwegen, fabrieken, depots voor militaire en civiele uitrusting, enz. getroffen door een niet aflatende reeks raketbeschietingen.

Rusland richt zich niet op burgers, maar door op infrastructuur te richten veroorzaakt het wel ernstige overlast voor de bevolking, brengt het de normale gang van zaken in het dagelijks leven in gevaar en veroorzaakt het uiteraard ‘collateral damage’, burgerslachtoffers die per ongeluk door raketten en Oekraïens luchtafweergeschut worden getroffen.

Voor het eerst worden civiele en militaire doelen voor tweeërlei gebruik getroffen door een niet aflatende reeks raketbeschietingen.

Om geen troepen te verspillen neemt generaal Surovikin de politiek moeilijke en impopulaire maar correcte beslissing om Kherson, een belangrijk centrum dat formeel bij het Russische nationale grondgebied is gevoegd, te verlaten. Deze beslissing zal leiden tot concrete gunstige resultaten op het slagveld.

Uitputtingsoorlog

De eerste twee fasen van de oorlog werden gekenmerkt door een combinatie van ‘manoeuvre’ en ‘uitputting’.[1] In deze fase stabiliseert de oorlog zich in de vorm van een ‘uitputtingsoorlog’. Dat is het type conflict waarbij het verschil in strategische middelen en het vermogen om op duurzame wijze menselijke en materiële krachten te genereren het belangrijkst is voor de overwinning. Hier heeft Rusland het grootste relatieve voordeel ten opzichte van Oekraïne.

Het Russische voordeel wordt versterkt door een essentieel politiek feit: Oekraïne is volledig afhankelijk van Westerse steun, en de Westerse leiders moeten de toenemende politieke en economische kosten van deze steun rechtvaardigen tegenover het publiek en hun kiezers.

Zo worden de Oekraïners om politieke redenen gedwongen voortdurend troepen, zelfs onvoldoende of onvoorbereid, naar de contactlijn met de Russen te sturen, waardoor het conflict levend wordt gehouden, de bewondering in het Westen voor hun veerkracht wordt vernieuwd en de overtuiging wordt gevoed dat de uiteindelijke overwinning van Oekraïne mogelijk is.

Om politieke redenen worden Oekraïners gedwongen voortdurend troepen, zelfs onvoldoende of onvoorbereid, naar de contactlijn met de Russen te sturen.

Vanuit militair oogpunt zouden de Oekraïners eigenlijk een pauze moeten nemen, hun reserves moeten reorganiseren, versterken en trainen, en manschappen en materieel sparen voor toekomstige tegenoffensieven.

Operatie Barbarossa (1941). Kaart: Wikimedia Commons / CC BY-SA 3.0

Tijdens Operatie Barbarossa (codenaam voor de aanval van nazi-Duitsland tegen de SU in 1941) hield het Duitse opperbevel indertijd geen rekening met zowel de strategische middelen van de Sovjet-Unie als met haar vermogen om nieuwe strijdkrachten te genereren gedurende de tijd die nodig is om de oorlog tot een goed einde te brengen.

Het is dezelfde soort fout die de Westerse hoge leiding in dit Oekraïense conflict heeft gemaakt. Zij hebben de huidige middelen van Rusland schromelijk onderschat.

Verder was er de onjuiste inschatting van de gevolgen van de economische sancties voor Rusland en de ernstige onderschatting van de politieke en sociale samenhang van de Russische structuur, haar wil om te vechten en te mobiliseren.

Vierde, transformatieve fase: late herfst – winter 2022/23

Ik beschouw de huidige fase van de oorlog als transformatief, omdat pas in deze fase de aard ervan als een dubbele strategische val aan het licht komt. In de vierde fase van de oorlog vinden drie belangrijke gebeurtenissen plaats.

1.   Sabotage van Nordstream I en II

In november 2022 maakt sabotage onder water Nordstream I en II onbruikbaar. Het onderzoek stokt onmiddellijk, omdat het politiek onmogelijk is de daders aan te wijzen: de logica suggereert namelijk dat de VS uiteindelijk verantwoordelijk zijn voor de aanslag. (Ondertussen zijn er heel duidelijk aanwijzingen dat de VS er wel degelijk achter zit, nvdr.)

De sabotage van de pijpleiding is een echte oorlogsdaad tegen Duitsland, bedoeld om het te intimideren zodat het zich zonder aarzelen aansluit bij de strategie van frontale oppositie tegen Rusland waartoe de Verenigde Staten hebben besloten.

De sabotage van de pijpleiding is een echte oorlogsdaad tegen Duitsland.

De intimidatie slaagt. Duitsland is geïntimideerd. De enige Europese staat die niet de lijn van de VS volgt is het kleine Hongarije. Binnen de NAVO is de enige staat met een hoge mate van politieke autonomie Turkije.

2.   Tegenstellingen binnen de leiding van de VS

In november en opnieuw in december 2022 legt generaal Mark Milley, hoofd van de Amerikaanse Joint Chiefs of Staff, publieke verklaringen af, waarin hij oproept tot het openen van diplomatieke onderhandelingen met Rusland en verklaart dat er “niet meer van de Oekraïners kan worden gevraagd”.

Zij zijn een duidelijke aanwijzing dat in de besluitvormingscentra van de VS twee grote facties met elkaar in conflict zijn: de ene, gecentreerd in het tweepartijdige establishment voor buitenlands beleid, is voorstander van voortzetting van de oorlog in Oekraïne tot het einde. De andere, geuit in het Pentagon, is voorstander van de-escalatie van het conflict.

Het Pentagon is in de minderheid en de botsing tussen beide standpunten is zeer bitter.

In dezelfde lijn beveelt een recente studie van de RAND Corporation, een de-escalatie aan van de oorlog en het voorzichtig opstarten van een diplomatiek proces om te komen tot de beëindiging van het conflict. Rand Corporation is een belangrijke en prestigieuze denktank die voornamelijk projecten uitvoert voor het Pentagon.

3.   Hervorming Russische strijdkrachten

In januari 2023 herconfigureert de Russische regering het militaire commando van de operaties in Oekraïne en kondigt ze een algemene structurele hervorming van de strijdkrachten aan. Zij kondigt ook aan dat zij tegen 2026 de omvang van haar permanente militaire middelen zal vergroten tot 1,5 miljoen man.

In de VS zijn twee grote facties met elkaar in conflict: zij die de oorlog willen voortzetten en zij die een de-escalatie willen.

De hoogste Russische leiders beginnen publiekelijk te verklaren dat de huidige oorlog in Oekraïne in feite een oorlog is tussen Rusland en de NAVO. Los van de binnenlandse propagandistische waarde suggereren deze verklaringen dat Russische beleidsmakers zich voorbereiden op het ergste scenario, namelijk een directe interventie van Westerse troepen in het Oekraïense conflict.

De uitputtingsslag gaat door

Ondertussen gaat de uitputtingsslag op Oekraïens grondgebied door. De raketaanvallen op de civiele en militaire infrastructuur van Oekraïne voor tweeërlei gebruik worden onverminderd verdergezet. Het Russische militaire apparaat consolideert de verdedigingsposities die het na de terugtrekking heeft ingenomen en versterkt.

Straat in het centrum van Charkov verwoest door Russisch bombardement. Foto: Ministerie van Binnenlandse Zaken van Oekraïne, Wikimedia Commons / CC BY 4.0

De Russische afdelingen voeren in toenemende mate aanvallen uit op de Oekraïense verdedigingslinies, met een verminderd gebruik van troepen en een zeer grote en langdurige opbouw van artillerie, om hun verliezen zoveel mogelijk te beperken.

De Oekraïners blijven gevangen door de politieke noodzaak om zo snel mogelijk aan te vallen om Westerse steun te rechtvaardigen,

Het is onmogelijk om voor de duur van de oorlog over betrouwbare gegevens over verliezen te beschikken. Westerse bronnen zoals Strategic Forecasting, een toonaangevend inlichtingenbureau dat vaak samenwerkt met de CIA, spreekt van meer dan 300.000 gedode Oekraïners en onherstelbare verliezen van zo’n 400.000 man.

Het is zeer waarschijnlijk dat de verhouding tussen de Oekraïense verliezen en de Russische verliezen 10:1 bedraagt.

De meest recente onofficiële Westerse schattingen van de Russische onherstelbare verliezen zijn 20.000 doden en 30.000 zwaargewonden. Zelfs met alle noodzakelijke voorzorgsmaatregelen is het zeer waarschijnlijk dat de verhouding tussen de Oekraïense verliezen en de Russische verliezen 10:1 bedraagt.[2]

Hoe moet het verder?

Het Oekraïense leger lijkt niet in staat om in de nabije toekomst een grootschalig tegenoffensief voor te bereiden: vanwege het hoge aantal slachtoffers, vooral onder hoge officieren en onderofficieren; vanwege een tekort aan oorlogsmaterieel, ondanks hernieuwde Westerse wapentransporten.

En verder vanwege de toenemende desorganisatie van de militaire commandostructuren en de toenemende en geleidelijke verslechtering van de economische en sociale omstandigheden in heel Oekraïne.

Het Russische militaire apparaat lijkt de voorwaarden te hebben bereikt of staat op het punt die te bereiken, om het conflict in de gewenste richting te sturen. Het kan de uitputtingsslag verderzetten of op grote schaal in het offensief te gaan.

Naar mijn mening is het in het voordeel van Rusland om een versnelling van het conflict te vermijden, zowel vanwege de risico’s van mislukking als vanwege de menselijke kosten – die altijd gepaard gaan met grootschalige offensieve acties.

Dus als ik een voorspelling moet wagen, denk ik dat Rusland de uitputtingsslag nog veel langer zal voortzetten.

Westerse interventie?

Een jaar na het begin van de oorlog is het duidelijk dat een beslissende Oekraïense militaire overwinning op Rusland materieel onmogelijk is, maar toch kan de Westerse bijstand in zijn huidige vorm worden voortgezet of zelfs uitgebreid.

De situatie kan alleen veranderen door directe betrokkenheid van Westerse troepen. Profiterend van een emotionele schok, zou de ‘oorlogspartij’ in de VS kunnen besluiten tot formele betrokkenheid van Westerse troepen op het slagveld.

De situatie kan alleen veranderen door directe betrokkenheid van Westerse troepen.

Oud generaal en voormalig directeur van de CIA David Petraeus. Foto: Medill DC, Flickr / CC BY 2.0

Dat zou bijvoorbeeld een actie kunnen zijn van een “coalitie van bereidwilligen” zoals in november 2022 gepensioneerd generaal David Petraeus heeft voorgesteld. Dat wil zeggen, met Poolse, Roemeense en Baltische troepen, die onder hun eigen vlag, maar niet als NAVO-leden, zouden ingrijpen na een verzoek om militaire bijstand van de Oekraïense regering.

Bij de Westerse militaire en politieke leiders is echter twijfel gerezen of een directe betrokkenheid van Westerse troepen bij de oorlog wel voldoende is om een beslissende overwinning op Rusland te garanderen. Vooral de militairen twijfelen: daarom zit de VS factie voor de-escalatie in het Pentagon.

De reden is dat de huidige militaire structuur van de NAVO, met inbegrip van de Verenigde Staten, niet ontworpen is en voorbereid is op intensieve conventionele oorlogsvoering tegen een vijand die daartoe in staat is, zoals Rusland.

NAVO-landen in Europa (in het blauw). Kandidaat leden Georgië en Oekraïne in het paars. Kaart: Starfire25, Wikimedia Commons / CC BY 4.0

Sinds het einde van de Koude Oorlog hebben alle NAVO-landen hun strijdkrachten drastisch verminderd, veel van hun logistieke faciliteiten ontmanteld en de opbouw en opleiding van hun strijdkrachten en de productie van hun militaire industrie gericht op conflicten van korte duur tegen duidelijk inferieure vijanden.

Rusland van zijn kant heeft zijn strijdkrachten en militaire industrie ingericht op een defensieve oorlog tegen de NAVO, een historische traditie voor een land dat altijd grote invallen op zijn grondgebied heeft moeten trotseren en afslaan.

Het heeft ook een relatieve superioriteit over de VS verworven op cruciale gebieden zoals raketten en luchtverdediging. Het zal jaren duren om het nadeel te compenseren.

De huidige militaire structuur van de NAVO is niet ontworpen en voorbereid op intensieve conventionele oorlogsvoering.

Een Westerse herbewapening is zeer moeilijk, de uitkomst is onzeker en het zal veel tijd in beslag nemen.

Er mag ook niet uit het oog worden verloren dat de afschaffing van de dienstplicht door de NAVO-landen heeft geleid tot het verlies van enorme opgeleide reserves die in geval van nood kunnen worden aangesproken.

Het is bovendien duidelijk dat rechtstreekse Westerse betrokkenheid bij de oorlog de Verenigde Staten ervan zou weerhouden zich te concentreren op het in bedwang houden van China.

Zo’n rechtstreekse betrokkenheid zou het bondgenootschap van China met Rusland versterken, de Verenigde Staten blootstellen aan een mogelijke tweefrontenoorlog tegen twee grote kernmachten en het risico doen toenemen dat atoomwapens in het conflict zouden opduiken.

Duidelijk is dat in een rechtstreeks conflict tussen Westerse troepen en Rusland de Westerse slachtoffers in de tienduizenden zouden lopen, een menselijke prijs die politiek moeilijk te rechtvaardigen is.

Een strategische dubbele val

Door de uitbreiding van de NAVO naar het oosten en door aan te dringen op de opname van Oekraïne, hebben de Verenigde Staten een strategische val opgezet voor Rusland, die het land dwingt te kiezen tussen twee alternatieven, die beide op middellange tot lange termijn zeer gevaarlijk zijn.

Ofwel het verlies aan een invloedssfeer en het aanvaarden van een dreigende aanwezigheid van een Westers militair bolwerk op de drempel van Europees Rusland. Ofwel militair ingrijpen, waarbij het ernstige risico van een conflict met de NAVO wordt genomen en de eigen politieke en economische betrekkingen met Europa in gevaar worden gebracht.

Dit is strategische val waar Rusland met open ogen in is gestapt na veertien jaar te hebben geprobeerd die te ontwijken.

De VS heeft echter de militaire, economische, politieke en sociale weerbaarheid en het reactievermogen van Rusland ernstig onderschat, en heeft ook zowel de afschrikwekkende geloofwaardigheid van hun troepenmacht als hun feitelijke militaire en economische vermogen en potentieel overschat.

De VS heeft de militaire, economische, politieke en sociale weerbaarheid en het reactievermogen van Rusland ernstig onderschat.

De VS wordt dus gedwongen te kiezen tussen twee alternatieven, die ook beide zeer gevaarlijk zijn op middellange tot lange termijn.

Een NAVO oefening in het zuiden van Duitsland. Foto: Defence Imagery, Flickr / CC BY 2.0

Het eerste alternatief is schadebeperking, een de-escalatie van het Oekraïense conflict, die zich vertaalt in een duidelijke politiek-diplomatieke nederlaag met militair gezichtsverlies en mogelijke conflicten in het bondgenootschap.

Het tweede alternatief is de vlucht vooruit: een volledige escalatie van het conflict, met de mogelijke – ja waarschijnlijke, want noodzakelijke – directe betrokkenheid van Westerse troepen, het risico van een zeer intense conventionele oorlog waarop de VS en de NAVO niet zijn voorbereid en een mogelijke nucleaire ontaarding van het conflict.

Dit is de tweede strategische val die zich nu aandient aan de VS strategen die de eerste val hadden opgezet: zij liepen er met gesloten ogen in en beginnen het nu pas te zien.

“Athos, de godin die de aanvoerders verblindt, verleidt hen eerst met vriendelijke gebaren, maar sleept hen vervolgens in netten waar geen hoop op ontsnapping voor hen is.” (Aeschylus, De Perzen, 96-100).

 

 

Dit is ingekorte vertaling van een artikel dat verscheen op observatoriocrisis.com.

 

Notes:

[1] Elke oorlog combineert, in verschillende verhoudingen, manoeuvre en uitputting. De uitputtingsslag heeft tot doel de gevechtscapaciteiten van de vijand geleidelijk af te bouwen door de aanhoudende en constante toepassing van superieure kracht; de manoeuvreoorlog heeft tot doel de gevechtscapaciteiten van de vijand snel te vernietigen door het creëren en vakkundig uitbuiten van een vitale maar zwak verdedigd punt van de vijandelijke formatie, waartegen een snelle en beslissende aanval wordt gelanceerd.

[2] Volgens BBC News Russian zijn in de oorlog meer dan 13.000 geïdentificeerde soldaten aan Russische zijde omgekomen. Het hoofd van de Noorse strijdkrachten schat het aantal Oekraïense militaire slachtoffers op 100.000 en burgerslachtoffers op 30.000. (nvdr)

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!