“Wij hebben meer Zelzates en Borgerhouten nodig’

Beste kameraden, beste vrienden, dames en heren van de pers,

Laat mij u eerst en vooral het beste wensen voor 2023. Het beste voor jullie familie, het beste voor jullie kinderen, jullie collega’s en jullie vrienden. Het zijn geen gemakkelijke tijden, maar laat ons het beste ervan maken. Daar draait het tenslotte toch om.

Enfin, ik zeg dat de tijden niet gemakkelijk zijn. Maar het hangt er een beetje van af voor wie. Er is een deel van onze samenleving waarvoor de tijden niet alleen gemakkelijk zijn maar zelfs supergemakkelijk. Het geld stroomt er gewoon naartoe: 550 miljard dollar vloeide vorig jaar wereldwijd naar de grote aandeelhouders. Ook in België sneuvelden de records.

Wie het ook gemakkelijk heeft, zijn de grootaandeelhouders van Engie Electrabel. De bedrijfswinst is vorig jaar bijna verdubbeld. Terwijl de gewone mensen zich suf piekeren over hun factuur, wrijven de oorlogsprofiteurs zich in de handen.

Zoals altijd in momenten van crisis – of het nu een economische, financiële, militaire of politieke crisis is – staat onze samenleving op een kruispunt. Ofwel blijven we vasthangen in de oude liberale recepten die ons al 30 jaar lang naar de crisis duwen, ofwel durven we met nieuwe ideeën komen.

Foto: © Stefaan Van Parys

Daarom zijn 2023 en 2024 cruciale jaren voor onze samenleving. Ofwel draaien we naar een koude samenleving, waar de rijken rijken worden en de armen armer, waar het neerwaartse concurrentie troef is.

Kortom: we draaien naar rechts. Ofwel gaan we naar een warme samenleving, een solidaire samenleving, een samenleving waar de wetenschap ten dienste staat van het volk, waar het niet de markt is die alles bepaalt. Kortom: we draaien naar links.

“Wij hebben meer Zelzates en Borgerhouten nodig”

Er is iemand in België die ervan wakker ligt dat onze samenleving onder druk van de PVDA een bocht naar links zou kunnen nemen. Hij slaapt er duidelijk niet van, want regelmatig voelt hij zich verplicht om zijn eindejaarsinterviews te eindigen met grove aanvallen op de PVDA.

Nee, Bart De Wever kan er niet mee lachen dat een echt linkse partij zoals de PVDA groter en groter wordt in de drie delen van het land. Hij slaapt er zo slecht van dat hij geobsedeerd lijkt te worden door een kleine gemeente in Vlaanderen, met name Zelzate.

Je zou kunnen denken: heeft Zelzate iets te maken met de Guldensporenslag of zo? Of wordt daar ook een Boerentoren gebouwd? Maar nee, niets van dat. Waar Bart De Wever nachtmerries van krijgt, is dat er in Zelzate een coalitie is met de PVDA en Vooruit. En dat ze de zaken daar helemaal anders aanpakken dan in zijn Antwerpen.

© Stefaan Van Parys

In zijn stad stuurt hij de factuur van de energiecrisis door naar de Antwerpenaar via duurdere vuilniszakken en duurdere diensten. Hij schrapt subsidies voor jonge kunstenaars, die moeten maar een “echte job” zoeken. Hij bouwt stadsloketten af en schrapt in het budget van de jeugdwerkers. Terwijl hij op mensen bespaart, bakt hij zoete broodjes met projectontwikkelaars en havenbaronnen.

In Zelzate geen kille besparingspolitiek zoals in Antwerpen. In Zelzate geen drang om de zorg te privatiseren zoals in Antwerpen. Nee, in Zelzate wordt er dagelijks getoond dat een ander beleid mogelijk en realistisch is. De grote multinationals dragen er meer bij via de oppervlaktebelasting.

Dat geld wordt teruggegeven aan de middenstand door lagere belastingen, en aan de mensen door de afschaffing van de milieubelasting. De Raad van State heeft die beslissing trouwens goedgekeurd op 22 juni, tegen een klacht van Voka in. Dat was een belangrijke overwinning voor wie wil vechten voor een eerlijke fiscaliteit, die de sterkste schouders meer laat dragen dan het werkvolk. In Zelzate bespaart de politiek op zichzelf en investeert het beleid in armoedebestrijding.

Dat gebeurt trouwens niet alleen in Zelzate maar ook in Borgerhout, het dorpje van Asterix aan de Schelde, in de achtertuin van Bart De Wever. In Borgerhout investeert het progressieve bestuur van PVDA, Vooruit en Groen in lokale verenigingen en inspraak door de buurt.

Het biedt hulp voor elektriciteitsrekeningen van verenigingen, zodat ze hun lidgelden niet moeten verhogen. Ze verhogen projectsubsidies voor jonge kunstenaars met 25%, terwijl De Wever ze in Antwerpen afschaft.

In Zelzate en Borgerhout zijn de Robin Hoods van de Belgische politiek aan het werk. En wat Bart De Wever vreest, is dat die modellen een warm exportproduct worden voor heel het land. Dat in 2024 meer en meer mensen in onze partij en onze warme politiek een alternatief zullen zien voor het koude besparingsmodel van de N-VA.

Wel, beste vrienden en kameraden, Bart De Wever heeft gelijk om dat te vrezen, want we zijn in aantocht! Dag na dag zijn er meer en meer mensen in dit land die bij de PVDA komen, om onze maatschappij te veranderen. Het is niet voor niets dat we in enkele jaren tijd van 8.500 naar 24.000 leden zijn gegroeid.

Natuurlijk kan het: een progressief beleid dat voor begeestering en enthousiasme zorgt. Net dat idee wil De Wever in de kiem smoren wanneer hij allerlei spoken en monsters oproept. Hij weet donders goed: als ik de PVDA van mijn schaakbord kan smijten, moet iedereen bij de N-VA komen aankloppen.

Dat zal in grote mate de inzet worden voor de lokale en bovenlokale verkiezingen van 2024. Het model-De Wever òf het progressieve model van Zelzate en Borgerhout. Daarom blijven wij kalm en vastberaden timmeren aan een eerlijke politiek, waarin gewone werkende mensen centraal staan.

In die zin vind ik het soms moeilijk te begrijpen waarom zogezegd progressieve partijen zoals Vooruit er alles aan doen om hunne caravan aan Bart De Wever zijnen auto te hangen en zo zijn spel mee spelen. Als je links wil afslaan, kijk je toch eerst naar links?

En bij Groen is het de voorbije weken hetzelfde liedje. Iedereen wil blijkbaar mee in het koude bad van de N-VA. Waarom toch? Waarom zou er in 2024 niet meer Zelzate en Borgerhout kunnen komen in het land? Het is toch tijd om te durven breken met dat neoliberale model waar alle traditionele partijen de laatste 30 jaar zo mee gezwaaid hebben.

“We hebben sterke openbare zorginstellingen nodig”

Neem nu de gezondheidszorg. Mensen zijn kapot gewerkt in de sector. Ze hebben minder en minder tijd voor meer en meer patiënten. De Vivaldi-regering wil gezondheidszorg enkel bekijken door de bril van de productiviteit. Cijfers, cijfers, cijfers. Rendement first. Zorginstellingen worden zorgbedrijven.

Ziekenhuizen worden niet gefinancierd in functie van de noden maar van het aantal ingrepen. Productie, productie, productie. We zouden veel beter een financieringsmodel op poten zetten dat rekening houdt met de resultaten op vlak van gezondheid op lokaal niveau en zo ook de eerstelijnszorg terug ademruimte te geven.

We hebben sterke openbare zorginstellingen nodig. Daarom verzetten wij ons tegen het privatiseringsdecreet dat de Vlaamse regering wil opleggen aan de sector. De zorg dient niet om winst te maken maar om mensen te helpen. Daarom mag het Antwerpse model, waar N-VA en Vooruit samen besturen, geen exportproduct worden naar 2024 toe.

In Antwerpen wil het bestuur het publieke Zorgbedrijf privatiseren, tegen de wil van het personeel en de vakbonden van de sector in. Maar links gaat niet sterker worden door rechts achterna te lopen. Als er één les is die links moet trekken uit de jaren ‘80 en ‘90, is het dat wel.

© Stefaan Van Parys

Er wordt ons ook altijd gezegd dat er geen volk meer is dat nog in de sector wil werken, waardoor ziekenhuizen geen aanwervingen kunnen doen. Maar waaraan ligt dat, beste regering? Waaraan ligt dat, beste minister Vandenbroucke? Ga luisteren naar de mensen in de sector! Wat zeggen ze?

Dat ze het niet zien zitten om tot 67 jaar te werken. Dat ze niet genoeg betaald worden om van 6 tot 2, van 2 tot 10 en met de nacht te werken. Ze zeggen dat ze niets voelen van de beloftes die de Vivaldi-regering tijdens de coronacrisis maakte, namelijk dat zij als helden behandeld zouden worden. Ze zijn het beu.

Daarom komen ze op 31 januari op straat. Daarom staat onze partij, de PVDA, aan hun kant, om samen te zeggen: wij eisen respect voor het personeel en de patiënten van alle ziekenhuizen van het land, van alle zorgcentra, van alle rusthuizen, van elke kinderopvang. Wij willen een maatschappij op maat van de non-profit, niet op maat van de profit voor een klein deel van de bevolking!

“Elke dag zijn de ministers aan het reageren op de voorstellen van de PVDA”

We gaan overwinningen halen met de zorgsector. Daarvoor is er een sterke oppositiepartij nodig, die overwinningen boekt in samenwerking met de sociale beweging. Samen met het middenveld. Samen met de vakbonden. Samen met het volk.

Dat is wat wij al jaren doen. Welke oppositiepartij kan zeggen dat ze zoveel heeft binnengehaald als de PVDA? Elke dag moeten de Vivaldi-ministers reageren op de voorstellen van de PVDA en moeten ze met ons rekening houden.

Kijk naar de laatste jaren.

Welke partij heeft het zorgfonds naar voren geschoven en bereikt? De PVDA. Een miljard euro is een eerste stap, nu moeten er nog stappen komen.

Welke partij heeft de eis van het minimumpensioen naar voren geschoven? De PVDA. Met 170.000 handtekeningen hebben we die eis politiek op de agenda gezet en deels ook binnengehaald.

Welke partij heeft de Turteltaks van tafel geveegd heeft, omdat het onrechtvaardig was dat alle Vlamingen zouden betalen voor de zonnepanelen van Fernand Huts en co? Het is de PVDA en haar formidabele mobilisatiekracht. En we doen verder …

Welke partij heeft als eerste gezegd dat energie geen luxeproduct is en dat daar geen 21% btw op mag geheven worden? Het is dankzij de PVDA, die al sinds 2007 actie voert voor 6% btw op energie, en de meer dan 300.000 mensen die ons steunden met een handtekening, dat de btw vandaag verlaagd is.

Weet je nog, toen de liberalen zeiden dat dat boerenbedrog was? Toen Paul Magnette en de groenen zeiden dat het een slecht idee was? Toen gingen we met de PVDA door en behaalden we deze overwinning. Vandaag zit de regering er nog altijd mee verveeld: ze heeft aangekondigd dat ze het geld wil terugvorderen via een verhoging van de accijnzen.

Maar ze durven daar niet echt aan te beginnen. Dus wordt er gemorreld en geknoeid. Het kostte een staatssecretaris van Begroting haar baan. Maar we zeggen het hier luid en duidelijk: wij zullen niet toestaan dat ze ons de prijsverlaging die we hebben afgedwongen stiekem weer afpakken. Wij zullen niet toestaan dat de Vivaldi-regering de accijnzen verhoogt.

Welke oppositiepartij kan zo’n resultaten voorleggen? Geen enkele buiten de PVDA. En we gaan niet stoppen. Wat nu op de dagorde moet komen, is een echte blokkering van de prijzen. Dat kan, dat moet. Dat zal er komen.

“Tijd om een echte prijsblokkering door te voeren”

Hoe kunnen we uitleggen dat een bedrijf als Engie in België elektriciteit produceert tegen een kostprijs van 35 euro per megawattuur, maar die aan ons verkoopt voor 200 euro per megawattuur? Dat is onbegrijpelijk.

Tot de jaren tachtig werd deze hele sector gereguleerd door de staat. Toen kwamen de neoliberale wegbereiders en probeerden ons wijs te maken dat de liberalisering van de sector de prijzen zou doen dalen. Dat de onzichtbare hand van Adam Smith zou werken en een betere dienstverlening tegen een lagere prijs zou garanderen.

Allee, ik zeg neoliberale wegbereiders. Maar het waren niet alleen de Georges-Louis Bouchez’s van de 20ste eeuw die daarvoor stonden te springen, hé. Vooruit, PS, Ecolo, cdH, CD&V, Groen, Open Vld … zelfs het Vlaams Belang … Ze waren allemaal voor de liberalisering van de sector. Alleen de PVDA was tegen.

En kijk wat er gebeurd is. De liberalisering heeft maar tot één ding geleid: de grote bedrijven hebben de kleine opgegeten en na meer dan 250 fusies blijven er nog maar zeven grote multinationals over die de hele energiesector in Europa in handen hebben. Zeven! Nooit eerder in onze geschiedenis was er zo’n concentratie van economische en politieke macht. Nog nooit.

Nu is het tijd om een echte prijsblokkering door te voeren, aan de bron. Dat noemen we de kost+-methode. De staat berekent de kostprijs van de productie van elektriciteit in verschillende vormen, voegt daar een winstmarge voor de producent aan toe en legt die prijs op aan de producent.

Het is perfect mogelijk – we zien het bijvoorbeeld in Frankrijk, waar de prijzen twee tot drie keer lager zijn dan hier. Dat is een kwestie van politieke keuzes van de regeringspartijen. Wij hebben daarover een duidelijk voorstel en zijn een petitie gestart. Op een paar maanden tijd hebben we al bijna 50.000 handtekeningen opgehaald.

We blijven gaan om er tegen juni 100.000 te hebben. Wij reiken alle politieke en sociale krachten de hand om deze strijd te winnen. We haalden de afschaffing van de Turteltaks, we legden de btw vast op 6% en we zullen nu ook de blokkering van de energieprijzen winnen.

Maar daarvoor moeten we tegen de eisen van Engie-Electrabel in durven gaan, lieve partijen van Vivaldi. Maar wat staat er in jullie deal met Engie? Het is altijd hetzelfde liedje. Als je gewone mensen wil doen betalen, geldt het principe dat de vervuiler betaalt. Maar als het om Engie gaat, niks daarvan, dan is het niet langer de vervuiler betaalt maar de vervuiler betaalt niet.

De Belgische bevolking betaalt al jaren te veel voor elektriciteit, om de kerncentrales te kunnen betalen. Maar het probleem met kernenergie is dat niemand enig idee heeft hoeveel het kost om het afval te verwerken. Dat weten we niet. Dus Engie zit daarmee verveeld, want nu het de hoge factuur moet betalen, wil Engie van de risico’s af.

En wat stelt de regering dus voor? Dat de risico’s voor ons zijn, voor de belastingbetalers. Erger nog, er liggen zelfs voorstellen op tafel om ons rechtstreeks voor deze overinvesteringen te laten betalen, via een nieuwe speciale belasting. Nog maar eens een belasting! Daarom moet ik lachen als Georges-Louis Bouchez ons vertelt dat zijn partij de anti-belastingpartij is.

Wie heeft in 2014 de btw op energie verhoogd van 6 naar 21%? De liberalen van de MR. En wie wil er nu een speciale belasting toevoegen om de verlenging van de kerncentrales en het kernafval te betalen? De liberalen van de MR.

Nee, beste vrienden, beste kameraden. Wij zullen dat niet laten gebeuren. Want de situatie wordt onhoudbaar voor een groot deel van de werkende klasse. En ik denk in het bijzonder aan onze jeugd. Jonge mensen zitten steeds meer in flexibele banen.

Ze kunnen geen huis meer kopen, omdat ze geen vast contract hebben. Ze moeten dikwijls werken voor lage lonen, waardoor ze moeilijk kunnen rondkomen. Nochtans zijn onze jongeren de toekomst van onze werkende klasse. Zij hebben de energie en de hoop om te vechten voor een nieuwe wereld, want zij gaan die bouwen.

“De jeugd is de toekomst”

De jeugd, daar gaat het om. De jeugd ziet vandaag af van de gevolgen van de crisis. Daarom moeten wij de partij van de hoop zijn. Hoop doet leven. Hoop doet strijden. Tant qu’il a de la lutte il y a de l’espoir. De jongeren hebben gelijk om de maatschappij niet te aanvaarden zoals ze vandaag is. De jeugd voelt dat er iets niet klopt in onze maatschappij die alleen maar aan de winst denkt.

Eerst de mensen, niet de winst wordt breed gedragen in de harten van de jongeren in België en in de wereld. Eerst de planeet, niet de winst, hoe vaak hebben we dat niet gehoord op de tientallen betogingen voor het klimaat?

De jeugd, die het niet aanvaardt dat migranten zo in de steek worden gelaten in ons land, aan hun lot overgelaten in kraakpanden. Terwijl al die mensen slachtoffer zijn van de oorlogen en de miserie waar ze niet verantwoordelijk voor zijn.

De jeugd, die altijd op de voorgrond staat in de strijd voor vrede op de planeet. Wereldvrede die vandaag in gevaar komt door de oorlog in Oekraïne, maar ook in vele andere delen van de wereld. Oorlog voor het geld, voor het uitbreiden van de invloedssferen van imperialistische machten.

De jeugd die het niet meer duldt dat racisme en de verdeel-en-heers-politiek van rechtse krachten onze samenleving kapot maken.

De jeugd is de toekomst. En dat willen we ook in de praktijk omzetten met onze partij. Het is een van de belangrijkste doelen van ons Eenheidscongres. We willen resoluut de jeugd haar plaats geven in onze partij.

Het is trouwens met veel fierheid dat onze jongste volksvertegenwoordiger Onno Vandewalle deze week de eed heeft afgelegd in het Vlaams parlement. Onno is een van de drijvende krachten van onze jongerenorganisatie RedFox. Onno, je gaat dat goed doen. Laat u zeker niet wijs maken door al die ministers dat er niets kan veranderen. Integendeel, laat u niet doen. Feel free om erin te vliegen. Op 45 jaar heb ik het ook nog nooit afgeleerd.

Aan alle jongeren die er vandaag zijn wil ik resoluut zeggen: neem uw plaats in in onze partij. Nodig ons uit waar en wanneer je wilt. Bon, maar niet te laat hé. Ik heb thuis wel zoontjes van 3 en 6 en die hebben blijkbaar het verschil tussen dag en nacht nog niet echt onder de knie ;-).

Beste vrienden, beste kameraden. 2023 wordt een belangrijk jaar. Veel mensen kijken naar ons met de hoop dat we een linkse, warme en sociale draai kunnen geven aan onze samenleving. We gaan er alles aan doen om aan hun hoop en verwachting te voldoen.

Bedankt iedereen! On lâche rien!

Je vindt hier de nieuwjaarstoespraak van Groen-voorzitters Nadia Naji en Jeremie Vaneeckhout en van Vooruit-voorzitter Conner Rousseau.