Chomsky is professor emeritus in het department van linguïstiek en filosofie in MIT en laureaat-professor linguïstiek en ‘Agnese Nelms Haury Chair’ in het Programma in Klimaat- en Sociale Rechtvaardigheid in de Universiteit van Arizona.

Chomsky, een van ‘s werelds meest geciteerde geleerden en een publieke intellectueel die door miljoenen mensen als een nationale en international schat beschouwd wordt, heeft meer dan 150 boeken gepubliceerd in linguïstiek, politiek en sociaal denken, politieke economie, media studies, buitenlandse politiek van de V.S. en wereldpolitiek.

Zijn laatste boeken zijn The Secrets of Words (with Andrea Moro; MIT Press, 2022); The Withdrawal: Iraq, Libya, Afghanistan, and the Fragility of U.S. Power (met Vijay Prashad; The New Press, 2022); en The Precipice: Neoliberalism, the Pandemic and the Urgent Need for Social Change (met C.J. Polychroniou; Haymarket Books, 2021).

C.J. Polychroniou: Noam, de oorlog in Oekraïne nadert zijn negende maand en is op weg, niet naar een de-escalatie, maar naar een “ongecontroleerde escalatie”. In feite wordt het een oorlog zonder einde: Rusland nam Oekraïne’s energie-infrastructuur in het vizier tijdens de laatste weken en verhoogde het aantal bombardementen in het oostelijke deel van het land, terwijl de Oekraïners meer en meer wapens van het Westen blijven vragen omdat zij geloven dat ze het potentieel hebben Rusland op het slagveld te verslaan. Zoals de zaken heden staan, kan diplomatie de oorlog beëindigen? Hoe de-escaleer je een conflict terwijl het escalatieniveau zo hoog ligt, en de strijdende zijdes niet in staat lijken te zijn om een overeenkomst te vinden over de onderlinge conflictpunten? Rusland zal bijvoorbeeld nooit aanvaarden om de grenzen terug te rollen naar de positie waarin ze waren voor 24 februari, toen de invasie begon.

Noam Chomsky: “Een voorspelde tragedie. Laten we kort terugkijken naar wat we al maanden bespreken.”

“Voor Poetin’s invasie waren er opties, hoofdzakelijk gebaseerd op de Minsk-akkoorden, die misschien best deze misdaad vermeden hadden. Er is een onopgelost debat over of Oekraïne deze akkoorden aanvaardde. Ten minste verbaal lijkt Rusland dit gedaan te hebben tot niet lang voor de invasie. De V.S. verwierpen hen ten voordele van het integreren van Oekraïne onder het militair bevel van de NAVO (dat wil zeggen, de V.S.), en weigerden elke Russische beveiligingszorgen te overwegen, zoals zelf toegegeven. Deze zetten werden nog versneld onder Biden. Had diplomatie de tragedie kunnen afwenden? Er was maar een manier om het te weten: het proberen. De optie werd genegeerd.”

“Poetin verwierp de inspanningen van de Franse president Macron om, tot bijna de laatste minuut, een werkbaar alternatief te bieden voor agressie. Verwierp deze uiteindelijk met minachting – zichzelf en Rusland in de voet schietend door Europa diep in Washington’s zak te duwen, haar vurigste droom. De misdaad van agressie werd nog verzwaard met de misdaad van domheid, vanuit zijn eigen perspectief.”

“Onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland vonden nog in maart en april plaats onder Turkse begeleiding. Ze faalden. De V.S. en het Verenigd Koninkrijk waren ertegen. Wegens een gebrek aan nieuwsgierigheid, een onderdeel van de algemene kleinering van diplomatie in mainstream kringen, weten we niet in welke mate dat een factor was in het falen.”

“Onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland vonden nog in maart en april plaats onder Turkse begeleiding. Ze faalden. De V.S. en het Verenigd Koninkrijk waren ertegen”

“Washington verwachte initieel dat Rusland Oekraïne in enkele dagen zou veroveren en bereidde een regering in ballingschap voor. Militaire analisten werden verbaasd door de Russische militaire incompetentie, opmerkelijke Oekraïense weerstand, en het feit dat Rusland niet het verwachtte V.S.-V.K. model (ook het model gevolgd door Israël in weerloos Gaza) van oorlogsvoering volgde: direct voor de slagader gaan en conventionele wapens gebruiken om communicatiemiddelen, transport, energie, alles wat een maatschappij doet functioneren, te vernietigen.”

“Naarmate het conflict is geëscaleerd zijn de mogelijkheden voor diplomatie verslechterd. Op zijn allerminst zou de V.S. haar aandrang kunnen intrekken om de oorlog voort te zetten om Rusland te verzwakken, zo de weg naar diplomatie blokkerend.”

“De V.S. maakte daarop een cruciale beslissing: de oorlog voortzetten om Rusland ernstig te verzwakken, zo onderhandelingen vermijdend en een gruwelijke gok makend: dat Poetin na een nederlaag zijn zakken zal pakken en in het niets zal wegvluchten, of erger, en geen gebruik zal maken van de conventionele wapens die, daar is men akkoord over, hij heeft, om Oekraïne te vernietigen.”

“Als Oekraïners die gok willen nemen is dat hun zaak. De rol van de V.S. is onze zaak.”

“Nu heeft Poetin de stap gezet naar de geanticipeerde escalatie”

“Nu heeft Poetin de stap gezet naar de geanticipeerde escalatie. Hij nam Oekraïne’s energie-infrastructuur in het vizier tijdens de laatste weken en verhoogde het aantal bombardementen in het oostelijke deel van het land.  Poetin’s escalatie tot het V.S.-V.K.-Israël model werd terecht veroordeeld voor haar brutaliteit — veroordeeld door diegenen die het origineel aanvaarden met nauwelijks tot geen tegenwerpingen, en wiens gruwelijke gok de basis legde voor de escalatie, precies zoals tevoren doorlopend gewaarschuwd werd. Er zal hier geen verantwoording voor  worden afgelegd, hoewel misschien enkele lessen geleerd werden.”

“Terwijl zeer milde progressieven roepen om een diplomatische optie te overwegen, met gelijktijdige volle steun voor Oekraïne, ter stond onderworpen worden aan een vloedgolf van demonisering, en soms weer snel uit angst ingetrokken worden, worden stemmen die om diplomatie roepen vanuit het mainstream establishment deze behandeling bespaart, inclusief stemmen van het grote establishment blad Foreign Affairs. Het zou kunnen dat zulke zorgen over een destructieve oorlog, met immer meer onheilspellende gevolgen, ook de ‘neocon’ oorlogshavikken bereiken die Biden’s buitenlandse politiek lijken te leiden. Die indicatie is er in sommige van hun recente verklaringen.”

“Terwijl V.S. energie- en militaire bedrijven zich een breuk lachen op weg naar de bank, wordt Europa hard geraakt door het afsluiten van Russische grondstoffen en de V.S.-geleide sancties”

“Het is zeer goed mogelijk dat ze ook andere stemmen horen. Terwijl V.S. energie- en militaire bedrijven zich een breuk lachen op weg naar de bank, wordt Europa hard geraakt door het afsluiten van Russische grondstoffen en de V.S.-geleide sancties. Dat is in het bijzonder waar voor het Duits industrieel complex dat aan de basis ligt van de Europese economie. Het blijft een open vraag of Europese leiders bereid zullen zijn om te presideren over Europa’s economische achteruitgang en groeiende subordinatie aan de V.S., en of hun bevolkingen deze uitkomsten van de V.S. haar eisen te volgen zullen tolereren.”

“De meest dramatische klap voor de Europese economie is het verlies van goedkoop Russisch gas, nu gedeeltelijk vervangen door veel duurdere Amerikaanse toevoer (met ook veel meer vervuiling in transport en distributie). Dat is echter niet alles. Russische toevoer van mineralen spelen een essentiële rol in Europa’s industriële economie, inclusief pogingen om naar hernieuwbare energie over te stappen. ”

“De toekomst van gastoevoer aan Europa werd ernstig ondermijnd, mogelijk permanent, met de sabotage van de Nord Stream pijpleidingen”

“De toekomst van gastoevoer aan Europa werd ernstig ondermijnd, mogelijk permanent, met de sabotage van de Nord Stream pijpleidingen die Rusland en Duitsland via de Baltische Zee verbinden. Dit is een grote klap voor beide landen. Ze werd enthousiast onthaald door de V.S., die jaren geprobeerd had dit project te verhinderen. Secretary of State [Antony] Blinken beschreef de vernietiging van de pijpleidingen als “een geweldige kans om voor eens en voor altijd de afhankelijkheid van Russische energie te verwijderen en zo van Vladimir Poetin de mogelijkheid te ontnemen om energie te instrumentaliseren als een manier om zijn imperiale ontwerpen voort te zetten.”

“De sterke inspanningen van de V.S. om Nord Stream te blokkeren antedateren ver de Oekraïnecrisis en de huidige koortsachtige constructies rond Poetin’s imperiale ontwerpen op de lange termijn. Ze gaan terug naar de dagen dat Bush II nog in Poetin’s ogen keek en zag dat zijn ziel goed was.”

“President Biden informeerde Duitsland dat als Rusland Oekraïne zou binnenvallen ‘er dan geen Nord Stream 2 meer zal zijn. We zullen er een eind aan brengen.'”

“Het was een van de belangrijkste evenementen van de laatste tijd, maar de sabotage werd snel naar de obscuriteit verwezen. Duitsland, Denemarken en Zweden hebben onderzoeken uitgevoerd van de sabotage in hun nabije wateren, maar blijven stil over de resultaten. Er is een land dat zeker de capaciteiten en het motief had om de pijpleidingen te vernietigen. Dat is onuitspreekbaar in beleefd gezelschap. We kunnen het daarbij laten.”

“Naarmate het conflict is geëscaleerd zijn de mogelijkheden voor diplomatie afgenomen”

“Is er nog een kans voor het soort diplomatieke inspanningen waar mainstream establishment stemmen om roepen? We kunnen niet zeker zijn. Naarmate het conflict is geëscaleerd zijn de mogelijkheden voor diplomatie afgenomen. Op zijn minst zou de V.S. haar aandrang kunnen intrekken om de oorlog gaande te houden om Rusland te verzwakken, waarmee ze de weg naar diplomatie blokkeert. Een sterkere positie is diegene van de geciteerde establishment stemmen die roepen om diplomatieke opties te verkennen voor de gruwelen nog erger worden, niet enkel voor Oekraïne maar ook ver daarbuiten.”

Oekraïense functionarissen beweren dat ze een strategie hebben om de Krim terug te nemen omdat dit gebied illegaal geannexeerd werd door Moskou in 2014. Gelijkaardige verklaringen werden gemaakt zelfs voor Rusland’s invasie van Oekraïne. Gezien geen enkele militaire strateeg gelooft dat Oekraïne in staat is om de Krim te heroveren, is dit niet meer bewijs dat er geen eind in zicht is voor de Russisch-Oekraïense oorlog? Is dit niet nog een reden temeer waarom de langeafstand ATACMS wapens waarvan Oekraïne zegt dat zij ze nodig heeft niet aan hen geleverd zouden moeten worden?

“De regering-Biden en het Pentagon zijn voorzichtig geweest in het beperken van de massale wapenstroom tot die wapens die waarschijnlijk niet tot een NAVO-Russische oorlog zouden leiden, wat natuurlijk voor iedereen terminaal zou zijn. Of deze delicate materie onder controle gehouden kan worden, kan niemand met zekerheid zeggen. Temeer reden om de gruwelen zo snel mogelijk ten einde te brengen.”

China heeft Rusland gewaarschuwd tegen bedreigingen om kernwapens te gebruiken in de oorlog met Oekraïne. Is dit een teken dat Beijing erover denkt om zich te distantiëren van Poetin’s militaire avonturen in Oekraïne? Het duidt er in elk geval op dat er limieten zijn aan de vriendschap tussen China en Rusland, niet?

“Er is, naar mijn weten, weinig bewijs dat China zich van Rusland distantieert. Het lijkt er eerder op dat hun relaties dichter worden in gemeenschappelijke oppositie tegen de versterking van een V.S.-geleidde unipolaire wereld, een gevoel dat door het meeste van de wereld gedeeld wordt. China is zeker tegen het gebruik van kernwapens, zoals iedereen met nog een greintje verstand. En zoals bijna de hele wereld wilt het een snelle resolutie van het conflict.”

“Het zou ons grote zorgen moeten baren dat de mogelijkheid van een kernoorlog zo nonchalant wordt geopperd als een te overwegen mogelijkheid.”

“Het zou ons grote zorgen moeten baren dat de mogelijkheid van een kernoorlog zo nonchalant wordt geopperd als een te overwegen mogelijkheid”

“Het spreken over kernwapens gebeurde vooral in het Westen. Rusland heeft de universele positie van kernmachten herbevestigd: dat ze tot toevlucht tot kernwapens kunnen nemen in het geval van een levensgevaarlijke bedreiging. Die houding werd gevaarlijker toen Poetin delen van Oekraïne annexeerde, dit universeel aangenomen doctrine uitbreidend naar een groter gebied.”

“Het is niet helemaal waar dat deze doctrine universeel is. De V.S. heeft een veel extremere positie, uitgewerkt voor de invasie van Oekraïne maar slechts recent aangekondigd: een nieuwe nucleaire strategie dat de ‘Arms Control Association’ beschreef als ‘een significante uitbreiding van het oorspronkelijk doel van deze wapens, namelijk existentiële bedreigingen tegen de Verenigde Staten voorkomen.'”

“Deze significante uitbreiding wordt uitgesproken door admiraal Charles Richard, hoofd van het V.S. Strategisch Commando (STRATCOM). Onder de nieuw aangekondigde ‘Nuclear Posture Review’, bieden kernwapens de ‘manoeuvreerruimte’ noodzakelijk voor de V.S. ‘om conventionele militaire macht strategisch te projecteren’. De dreiging van kernwapens is dus een dekmantel voor conventionele militaire operaties rond de aardbol, anderen af te schrikken van bemoeienissen met conventionele militaire operaties van de V.S.  Bijgevolg dienen kernwapens ‘om alle landen, altijd af te schrikken’ van zich te bemoeien met acties van de V.S., vervolgde admiraal Richard.”

“Stephen Young, een hooggeplaatste vertegenwoordiger van Washington bij de ‘Union of Concerned Scientists”'(Unie van Bezorgde Wetenschappers), beschreef de nieuwe ‘Nuclear Posture Review’ als ‘een onrustwekkend document [dat] niet enkel de wereld op het pad van groeiend nucleair risico houdt, maar op vele manieren dat risico vergroot,’ nu al ontoelaatbaar groot. Een eerlijke beschrijving.”

“Kernwapens worden constant gebruikt, net zoals een geweer gebruikt wordt bij een overval zelfs als er niet meer gevuurd wordt”

“De pers heeft nauwelijks bericht over de Nuclear Posture Review, beschreven deze als geen grote verandering. Ze hebben daarin gelijk, maar voor redenen waar ze duidelijk niet bewust van zijn. Zoals STRATCOM-commandant Richard hen ongetwijfeld zou kunnen informeren, is dit de V.S.-politiek sinds 1995, toen deze uiteengezet werd een STRATCOM document getiteld “Essentials of Post-Cold War Deterrence” (fundamenten van post-Koude Oorlog afschrikking). Onder Clinton moesten kernwapens constant beschikbaar zijn omdat ze “een schaduw werpen” over het conventioneel gebruik van geweld, anderen afschrikkend van bemoeienissen. Zoals Daniel Ellsberg het zei, kernwapens worden constant gebruikt, net zoals een geweer gebruikt wordt bij een overval zelfs als er niet meer gevuurd wordt.”

“Het 1995 STRATCOM document gaat verder door te roepen voor de V.S. om een ‘nationaal persona’ te projecteren van ‘irrationaliteit en wraakzucht’ met enkele elementen “’iet onder controle’. Dat zal zij die denken over zich te bemoeien afschrikken. Het is de ‘madman doctrine’ die aan Nixon geattribueerd werd op basis van magere bewijzen, maar nu in een officieel document.”

“Dit alles is binnen het kader van een overkoepelend Clinton doctrine dat de V.S. klaar moet zijn om geweld te gebruiken, multilateraal als het kan, unilateraal als het moet, om een ‘ongehinderde toegang tot sleutelmarkten, energiebevoorrading en strategische grondstoffen’ te verzekeren.”

“Het is, dus waar dat de nieuwe doctrine niet erg nieuw is, hoewel Amerikanen zich onbewust zijn van de feiten — niet vanwege censuur. De documenten zijn al decennia openbaar en worden geciteerd in kritische literatuur die in de marge gehouden wordt.”

Dit artikel verscheen op Truthout.