Aan de studie, door het Duitse onderzoekscentrum voor Geowetenschappen (GFZ), werkten wereldwijd bijna honderd experten mee. Ze onderzochten 45 regio’s die tweemaal te maken kregen met overstromingen of droogte, en keken hoe de schade is geëvolueerd tussen beide gebeurtenissen.

Daaruit blijkt dat de maatregelen om de effecten van bijvoorbeeld overstromingen te verzachten wel degelijk helpen, maar dat de impact vrijwel altijd groter is als de tweede episode intenser is dan de eerste.

Uit de studie blijken maar twee succesverhalen: in Barcelona en in Centraal-Europa. In beide gevallen was het gevaar van de tweede gebeurtenis groter dan die van de eerste, maar bleek de geregistreerde schade lager.

Dure investeringen

In het geval van Barcelona bouwde de stad na de overstromingen van 1996 vijftien waterbekkens en werd het hele systeem voor preventie en overstromingsbeheer verbeterd.

“Die verbeteringen in de afgelopen twintig jaar zijn doorslaggevend geweest bij het verminderen van de gevolgen van overstromingen in de stad”, zegt María del Carmen Llasat, hoogleraar Atmosferische Fysica aan de the Universiteit van Barcelona. “Hoewel er in het grootstedelijk gebied van Barcelona sinds 1981 een lichte toename van overstromingen is geweest, is deze trend negatief in Barcelona. Maar dat is niet genoeg.”

Net als in veel andere steden moet Barcelona de verharding in de stad sterk terugdringen. “De doorlatendheid van de bodem moet beter, met bestrating die regen doorlaat, er moeten meer groenstroken en straten komen en de riolering moet schoon worden gehouden”, zegt Llasat.

Ook in Duitsland en Oostenrijk zagen de onderzoekers een succesverhaal, met dezelfde factoren als in Barcelona: verbetering van het risicobeheer, zoals betere integratie van systemen voor noodbeheer en vroegtijdige waarschuwing, en dure, structurele maatregelen zoals waterreservoirs en dijken.

Natuurlijke oplossingen

Maar dergelijke grote investeringen zijn niet overal mogelijk, benadrukken de onderzoekers. “En eigenlijk zijn ze ook niet echt wenselijk”, zegt Llasat. “Uit recent onderzoek blijkt dat ze een vals gevoel van veiligheid kunnen veroorzaken.”

De onderzoekers benadrukken dat een beter beheer, natuurlijke oplossingen en burgerparticipatie de sleutel zijn.
“Voorlichting op de scholen, informatie over overstromingsrisico’s en verbeterde waarschuwingssystemen en richtlijnen voor de preventie van en reactie op overstromingen zijn belangrijke punten”, besluit Llasat.