Precies een jaar geleden, in de zomer van ’21, vonden in Cuba demonstraties plaats van ontevreden inwoners.  President Biden was er als de kippen bij om te verklaren dat de Verenigde Staten de vrijheid van meningsuiting en van vereniging in Cuba steunen, en dat ze elke vorm van geweld tegenover vreedzame demonstranten veroordelen. 

Wat president Biden er gemakshalve vergeet bij te vertellen: de diepere oorzaak van de sociale onrust in Cuba. De blokkade die de Verenigde Staten 60 jaar geleden oplegden aan Cuba zorgt ervoor dat het eiland in een economische wurggreep wordt gehouden die net als doelstelling heeft sociale onrust aan te wakkeren. In feite is het vrij eenvoudig: president Biden heeft de sleutel van de oplossing zelf in handen: de blokkade opheffen. Yes, you can, Joe!

De Amerikaanse kleurrijke bolides uit de jaren ’50 domineren het straatbeeld en de toeristische kiekjes, maar achter dat romantisch beeld schuilt 60 jaar economische blokkade.

Cuba, dat is salsa, sigaren, rum … en veelkleurige oldtimers. De Amerikaanse kleurrijke bolides uit de jaren ’50 zijn typerend voor het charmante Cuba. Ze domineren het straatbeeld en de toeristische kiekjes, maar achter dat romantisch beeld schuilt 60 jaar economische blokkade.

Want de oldtimers zijn vooral het rollende bewijs van een economische blokkade die de VS in 1962 tegen Cuba instelde. Op 3 februari tekende president Kennedy het besluit waarmee de economische en financiële blokkade tegen Cuba officieel werd vastgelegd. Sinds die dag houdt de VS Cuba in een economische wurggreep.

Momenteel maken de Cubanen één van de grootste economische crisissen door. Jaarlijks kost de VS-blokkade Cuba 5,5 miljard dollar aan gemiste inkomsten en meeruitgaven. En door de coronapandemie vielen bovendien alle inkomsten uit toerisme volledig weg.

Het land kampt hierdoor met een tekort aan deviezen en een hoge inflatie. Het gevolg is schaarste aan levensmiddelen en geneesmiddelen en lange wachtrijen aan de winkels. De blokkade kost ook mensenlevens. Om covid-vaccins te produceren moet Cuba de bestanddelen aankopen via allerlei constructies die heel veel tijd in beslag nemen, dit om de blokkade en dreigende sancties te omzeilen.

De VS-blokkade liet niet toe dat Cuba haar bevolking kon beschermen. Dat is naast schrijnend, vooral crapuleus.

Ondertussen geraakten dagelijks duizenden mensen extra besmet en liep het vaccinatieprogramma vertraging op.  Dit kostte mensenlevens die vermeden hadden kunnen worden. De VS-blokkade liet niet toe dat Cuba haar bevolking kon beschermen. Dat is naast schrijnend, vooral crapuleus. Je vraagt je af hoe het kan dat zo’n onmenselijk beleid 6 decennia lang kan duren en of er wel een draagvlak voor is?  

En of Cuba nog meer rampspoed kon overkomen?! Op 5 augustus trof een blikseminslag een olieopslagplaats in Matanzas waardoor verschillende olietanks vuur vatten. De balans is dramatisch; zowel op menselijk als op economisch vlak. Deze brand verzwaart de energiecrisis waaronder Cuba ook lijdt nog extra.

De Cubaanse overheid richtte vragen tot hulp aan de buitenwereld. Ook in België sloegen organisaties de handen in elkaar om noodhulp te bieden (op basis van het ECHO-mechanisme dat de Europese Unie in werking zette). Maar ook hier gooit de VS-blokkade roet in het eten.

Bepaalde financiële steun werd geblokkeerd omdat banken onder druk worden gezet om transacties met Cuba te verbieden. Wraakroepend als je ziet welk menselijk leed deze brand met zich mee brengt.   

Wereldwijd groot draagvlak voor opheffing, maar …

Er is veel protest tegen de blokkade, en wereldwijd bestaat een groot draagvlak voor de opheffing van de VS-blokkade tegen Cuba. Dat blijkt duidelijk bij de stemmingen over de blokkade in de Verenigde Naties. Telkens opnieuw stemmen (quasi) alle landen van de VN tegen de blokkade. Alleen de VS stemmen voor, in haar kielzog gevolgd door trouwe gezant Israël.

De ietwat aarzelende, prille diplomatieke dooi tussen de VS en Cuba onder President Obama lijkt een eeuwigheid geleden. De ‘roll back’-machine van gewezen VS-president Trump tegen het beleid van zijn voorganger kende ook zijn weerslag op Cuba.

Met Donald Trump ging het terug naar af: weg toenadering, weg versoepelingen, temperatuur opnieuw onder het vriespunt.  Huidig president Biden laat zich ook niet van zijn strafste kant zien als het aankomt op het opheffen of terugdraaien van de sancties. Het blijft oorverdovend stil.

Hoe kan het dat de VS na 60 jaar nog steeds zo’n vijandigheid kent t.a.v. Cuba? Dit terwijl we zien dat de houding van de VS tegenover China, Vietnam … toch normaliseerde. Het antwoord moet niet vér worden gezocht. In Florida woont een gemeenschap van meer dan 1 miljoen Cubanen.

Zij of hun ouders waren zakenlui, grootgrondbezitters, gefortuneerden die na de revolutie van 1959 vluchtten naar Miami. Ze dragen nog steeds die sterke aversie tegenover het Cubaans regime met zich mee. Bij de laatste presidentsverkiezingen bleek hoe electoraal belangrijk Florida is en hoe belangrijk de economische positie van Florida is voor de VS. Hiermee is Cuba voorwerp van de binnenlandse VS-politiek geworden en dit verklaart mee de hardnekkige houding anti-Cuba.

Het zag er op 17 december 2014 nochtans veelbelovend uit. Toenmalig VS-president Obama en Cubaans president Raul Castro legden gelijktijdig een verklaring af voor de camera’s. Er was een duidelijke toenadering tussen de VS en Cuba, de diplomatieke betrekkingen werden kort daarna hersteld, ambassades heropend en de Cuban Five werden vrijgelaten. Het einde van de Cubaanse blokkade leek in zicht. Niks was minder waar. De wetten van de blokkade blijven van kracht. En dat met desastreuze gevolgen voor het land. 

Een blokkade die op geen enkele manier te verdedigen valt

Stel je even voor, de EU-lidstaten kondigen een economische blokkade af tegen België omdat in ons land een ander politiek beleid wordt gevoerd. Geen invoer meer van groenten en fruit, staal, geneesmiddelen, energie, enz…

Schade aan de Cubaanse economie en de Cubaanse bevolking is het kind van de rekening.

Daarbovenop een totaal verbod op handel met bedrijven uit de rest van de Europese Unie. Enig idee welke vernietigende impact dit zou hebben op onze economie en ons dagelijks leven? Pure Fictie? Neen hoor, al 60 jaar realiteit in Cuba. Het economisch kostenplaatje van de blokkade is aanzienlijk: schade aan de Cubaanse economie en de Cubaanse bevolking is het kind van de rekening.

En de rest van de wereld? Die staat er bij en kijkt er naar! Eigenlijk is het simpel: je kan het eens zijn met het politieke beleid in Cuba of je kan het volstrekt oneens zijn. Maar de economische wurggreep waar de VS Cuba en de Cubaanse bevolking al 60 jaar in vasthoudt, is ronduit wraakroepend en een flagrante schending van het internationaal recht.

De VS-blokkade is ondemocratisch, onrechtvaardig en belemmert de vrije toegang van Cuba op de internationale markten.

De blokkade is op geen enkele manier te verdedigen. Ze is ondemocratisch, onrechtvaardig en belemmert de vrije toegang van Cuba op de internationale markten. Berekeningen tonen aan dat het Cubaans bnp zonder de blokkade liefst 75 procent hoger zou liggen. De VS maakt Cuba arm! 

We kunnen opnieuw een stemming in de VN over het opheffen van de blokkade op de agenda plaatsen. De zoveelste stemming op rij. Het resultaat staat in de sterren geschreven: heel de wereld tegen de Cubaanse blokkade, behalve de VS. En zo houdt het grote Amerika, het kleine Cuba al 60 jaar onder embargo!

Internationale en politieke druk is de enige manier om het onrecht dat de Cubaanse blokkade aanricht uit de wereld te helpen. Misschien een mooie opdracht voor de nieuwbakken Minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) om mee aan de kar te trekken en de stoere taal van de VS tegenover Cuba te counteren. 

Een blokkadebeleid dat 60 jaar niet gewerkt heeft, zal ook in de toekomst niet werken!

Want alleen als Cuba al zijn economische en financiële mogelijkheden kan benutten -zonder het juk van de blokkade- kan het land het welzijn van zijn inwoners garanderen. Een blokkadebeleid dat 60 jaar niet gewerkt heeft, zal ook in de toekomst niet werken! Hoog tijd om het geweer van schouder te wisselen en Cuba en de Cubanen te geven waar ze recht op hebben: een leven zonder blokkade.

Kurt De Loor is Vlaams volksvertegenwoordiger en Senator voor Vooruit.

Voor de geïnteresseerden: vrijdagavond 26 augustus houdt DeWereldMorgen.be samen met Cubanismo deze info-avond over de huidige turbulente tijden op Cuba. Katrien Demuynck en Marc Vandepitte verbleven er onlangs een maand, buiten het toeristisch circuit, en hadden gesprekken met experts, beleidsmakers en vooral ook veel gewone mensen. Zij zetten de belangrijkste evoluties op een rij.