De uitspraken van Pelleriaux komen hard aan bij leerkrachten, die er hun vakbonden op aanspreken. “Een kaakslag” noemt Nancy Libert het. “Leerkrachten zijn verontwaardigd en geschoffeerd”, vult Koen Van Kerkhoven aan. “Opnieuw het bewijs dat de onderwijstop steeds meer vervreemdt van de realiteit van het beroep.”

Hoe voelt het als leraar om te horen dat je te weinig ambitie hebt, en dat je maar eens naar de privésector moet kijken om te zien hoe het hoort?

Nancy Libert: “Tja, ik dacht dat respect een van de waarden van het GO! was, maar blijkbaar gelden de basiswaarden niet voor meneer Pelleriaux.  Die uitspraak heeft veel mensen gekwetst. Mensen die in deze zomerdagen bezig zijn in de klassen, boekjes aan het kaften, de bibliotheek in orde aan het zetten zijn, of thuis het schooljaar aan het voorbereiden zijn. Wat bedoelt Pelleriaux dan met ambitie? Wij hebben ambitie om een verschil te maken in het leven van jongeren. Om op het einde van het schooljaar te zien hoe een leerling zich heeft kunnen verbeteren. Maar voor Koen Pelleriaux is dat blijkbaar niet genoeg.”

Koen Van Kerkhoven: “Meneer Pelleriaux klaagt nu dat het profiel van de leraar teveel een zorgprofiel is, en te weinig rond vakexpertise draait. Wij vinden dat ook, dat er te veel zorgtaken naar leraars doorgeschoven worden. Maar het is toch de omgekeerde wereld om dat aan de leraars te verwijten? Die hebben daar helemaal niet om gevraagd. Integendeel, zij willen vooral vakexpert zijn.”

Libert: “Nu goed, als hij wil dat de leerkrachten ambitieuzer zijn en meer loon vragen, dat willen wij ook natuurlijk (lacht).”

Twee uur extra

Als elke leerkracht twee uur extra geeft, is het lerarentekort opgelost, zo klinkt het ook. In ruil hoeven de leerkrachten zich niet meer bezig te houden met het opstellen en verbeteren van examens.

Van Kerkhoven: “Kijk, het is duidelijk dat de koepels het lerarentekort willen oplossen op kap van de leraars, en zonder er extra in te investeren.”

Libert: “Wie zoiets zegt, heeft weinig kaas gegeten van onderwijs. Lesgeven is voorbereiden, voor de klas staan en evalueren. Daar vind je als leerkracht ook je voldoening in. Hoe kan je nu iemand anders je toetsen en examens laten verbeteren? Als leraar moet je ook het achteraf aan de ouders uitleggen, en de leerling remediëren.”

Nancy Libert, foto: ACOD Onderwijs

Van Kerkhoven: “Leerlingen evalueren hoort bij de kerntaken van de leraar. De leraar heeft het recht, ik zou zelfs zeggen de plicht, om de examens zelf op te stellen en te verbeteren. Ik wil ook waarschuwen voor nog meer juridisering. Besteed de examens uit aan anderen, en het aantal rechtszaken van ouders tegen de eindbeslissing neemt toe. Want sluit het examen wel aan bij de manier waarop de leraar het in de lessen heeft uitgelegd? Of is de verbetering wel correct gebeurd?”

Libert: “Leerkrachten in de derde graad werken vandaag al gemiddeld 48 uur per week. Wij zeggen al lang dat de werkdruk lager moet. Nu begint Pelleriaux te puzzelen met uren die naar verbetering van examens gaan. En zo kan hij dan lesuren toevoegen.”

Een band ontwikkelen met de leerlingen

Een ander voorstel van Koen Pelleriaux is om de theorie in grote groepen te onderwijzen, en de oefeningen in kleine groepjes te geven, zoals in het hoger onderwijs.

Van Kerkhoven: “Het leerplichtonderwijs is nog wel wat anders dan het hoger onderwijs. In het secundair onderwijs voer je onderwijsleergesprekken, dan gaat de leerkracht met de leerlingen in dialoog om de leerstof samen te ontdekken. Dat kan enkel in een kleine groep.”

Koen Van Kerkhoven (COC)

Libert: “Pelleriaux zou eens een boek moeten lezen over de ontwikkeling van het kind. Een jongere is niet hetzelfde als een jongvolwassene. De leerkracht moet ook een band kunnen ontwikkelen met de leerlingen. De klas moet een veilige haven zijn. Dat kan niet in een groep van 60 leerlingen.”

Van Kerkhoven: “Ik ben trouwens wel benieuwd waar meneer Pelleriaux het geld vandaan gaat halen. Er is nog geen geld om de ramen te vervangen, hoe gaat hij dan aula’s bouwen? Of moet het in de refter gebeuren?”

“De klas moet een veilige haven zijn. Dat kan niet in een groep van 60 leerlingen.” (Nancy Libert)

Hij spreekt zich ook uit voor centrale toetsen.

Van Kerkhoven: “Wij zijn daar principieel niet tegen kwaliteitsbewaking, als het een meetinstrument is voor de onderwijskwaliteit van een school, zoals de huidige peilingstoetsen. Scholen moeten uitgedaagd worden om naar hun eigen resultaten te kijken. We waarschuwen wel voor pedagogische eenheidsworst.

In andere landen zie je hoe scholen enkel nog de leerstof van het centraal examen geven, en de rest verwaarlozen. ‘Teaching-to-the-test’ noemen ze dat. Je ziet dan ook dat bekend gemaakt wordt welke scholen het beste scoren. Minister Ben Weyts zegt dat dat met de nieuwe Vlaamse Toetsen niet zal gebeuren, maar wij vrezen dat het vroeg of laat toch zo ver zal komen.”

Libert: “Wij vinden dat eerlijk gezegd overbodig, die centrale toetsen. De scholen weten goed genoeg welke leerlingen de eindtermen bereiken en welke niet. Om de kwaliteit van het onderwijs te testen heeft het Katholiek onderwijs de Interdiocesane proeven, het stedelijk en Gemeenschapsonderwijs gebruikt de OVSG-toetsen daarvoor. Je moet niet blijven examineren, daar verbeteren de resultaten niet mee.”

Luister naar de basis

Pelleriaux is geen minister, maar als baas van het Gemeenschapsonderwijs heeft hij toch veel mogelijkheden. Wat kan hij vanuit zijn positie doen om het onderwijs aantrekkelijker te maken voor leerkrachten?

Van Kerkhoven: “’Alles begint bij luisteren’, zeggen ze bij Radio 1. Ook Koen Pelleriaux zou eens moeten luisteren naar zijn basis. Hij moet niet de kerntaken, zoals evalueren, van de leraar afnemen. Hij moet juist de niet-kerntaken terugdringen. Toezichten, eindeloos vergaderen, administratie, allerlei projecten die tijd van de leerkracht vragen.

Als baas van zijn net kan hij de directeurs vragen om kritisch naar hun eigen werking te kijken, en de administratieve rompslomp voor de leerkrachten te beperken.”

“Pelleriaux moet de kerntaken, zoals evalueren, niet van de leraar afnemen. Hij moet juist de niet-kerntaken terugdringen.” (Koen Van Kerkhoven)

Libert: “Laat de leerkrachten gewoon voorbereiden, lesgeven en evalueren. Een oudercontact hoort er ook bij natuurlijk, maar bespaar op al die bijkomende vergaderingen en taakjes buiten de uren.”

“Zorg ook eens voor doenbare uurroosters. Als een leerkracht een volledige voormiddag les geeft, dan hoeft die dezelfde middag toch geen toezicht doen? Of zorg ervoor dat leerkrachten die met de trein komen niet het ochtendtoezicht moeten doen.

En geef niet alle moeilijke klassen aan de beginnende leerkrachten, maar verdeel het eerlijk onder de meer ervaren medewerkers. Een menselijk human resourcesbeleid, dat kan al een groot verschil maken voor de leerkrachten.”