Op 5 dagen tijd redden de Geo Barents van Artsen Zonder Grenzen (AZG) en de Ocean Viking van SOS Mediterranée in samenwerking met de Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen (IFRC), 16 boten in nood.
De week ervoor redde de Sea-Watch 3 ook vijf boten in nood met in totaal 444 overlevenden. Zonder de aanwezigheid van civiele opsporings- en reddingsmiddelen in het centrale Middellandse Zeegebied, zouden de kinderen, vrouwen en mannen die tijdens deze operaties werden gered, aan hun lot zijn overgelaten in de internationale wateren voor de kust van Libië, op de dodelijkste zee-migratieroute ter wereld sinds 2014.
In de zomer, wanneer de weersomstandigheden het gunstigst zijn om een dergelijke gevaarlijke reis te ondernemen, vertrekken er vaker boten vanuit Libië. Maar de schrijnende afwezigheid van Europese maritieme capaciteit voor opsporings- en reddingsacties in het centrale Middellandse Zeegebied, en de vertragingen bij het toewijzen van een veilige plaats voor ontscheping, ondermijnen de integriteit en capaciteit van het opsporings- en reddingssysteem. Dat kost levens. Ondertussen blijven mensen Libië ontvluchten via de zee en riskeren ze hun leven om veiligheid te zoeken, ondanks het kritieke gebrek aan adequate zoek- en reddingsmiddelen.
Lak aan morele maar ook aan wettelijke verplichtingen
Zoals voorgeschreven door de zeewet, vragen de organisaties systematisch coördinatie voor hun operaties. De Libische maritieme autoriteiten reageren echter bijna nooit en verwaarlozen hun wettelijke verplichting om de hulp te coördineren. En wanneer ze zelf ingrijpen en boten in nood onderscheppen, sturen de Libische maritieme autoriteiten de overlevenden systematisch terug naar Libië, dat volgens de VN niet als een veilige plaats kan worden beschouwd.
“Dat adequate en competente Europese opsporings- en reddingsdiensten in de internationale wateren voor de kust van Libië gewoonweg niet bestaan, is dodelijk en voorkomt gevaarlijke overtochten niet.”
“Maar ook overlevenden dagenlang op zee laten wachten om van boord te gaan in een veilige plaats, is een extra onrecht dat wordt opgelegd aan al extreem kwetsbare mensen. Overlevenden die de afgelopen zes jaar door de Ocean Viking zijn gered, hebben onze teams aangrijpende verhalen over geweld en misbruik verteld. De laatste en enige hoop die ze met zich meedragen, is om Libië, dat ze vaak ‘de hel op aarde’ noemen, via de zee te ontvluchten, ongeacht de risico’s. Dat adequate en competente Europese opsporings- en reddingsdiensten in de internationale wateren voor de kust van Libië gewoonweg niet bestaan, is dodelijk en voorkomt gevaarlijke overtochten niet”, zegt Xavier Lauth, operationeel directeur van SOS Mediterranée.
Sea-Watch 3 kon op 30 juli 438 mensen van boord laten gaan in Taranto, Italië en de Ocean Viking 387 vrouwen, kinderen en mannen tussen 24 en 25 juli in Salerno, Italië. Op 2 augustus wacht de Geo Barents nog steeds op een oplossing voor de overlevenden die tot zeven dagen geleden zijn gered.
“Hoewel de Europese autoriteiten niet bereid zijn hun plicht te vervullen om mensen op zee te redden, vertragen ze ook de ontscheping van geredde mensen door ngo’s. Dit onnodige dagen wachten put de geredde mensen uit: ze hebben de Middellandse Zee overleefd, maar in plaats van veiligheid te vinden, moeten ze dagenlang wachten aan de gesloten poorten van Europa om hun mensenrechten gerespecteerd te zien worden”, zegt Mattea Weihe, woordvoerder van Sea-Watch.