Nieuwe strategie

Terwijl Libië meer dan ooit in een eindeloze chaos is gedompeld, besluit Emmanuel Macron in Parijs een delegatie van 11 politici uit de Libische regio Fezzan te ontvangen, die voorstellen om Libië om te vormen tot een federatie van drie, Tripolitanië, Cyrenaica en Fezzan.

De delegatie wordt geleid door twee figuren. Vooreerst Ali Zidane. Hij was premier van 2012 tot 2014 en staat naar verluidt dicht bij de Franse belangen in Libië. De tweede is Mansour Seif Al Nasr, de voormalig ambassadeur in Parijs.

Eerst heeft Frankrijk het land uiteen gereten door de oorlog van 2011. Daarin speelde Sarkozy, de toenmalige Franse president, een overheersende rol. Nadien hebben de Fransen generaal Aftar gesteund in zijn militaire offensief om de macht te grijpen en de ‘regering van nationale unie’ (GUN) omver te werpen. Deze regering werd nochtans officieel erkend door de VN én de Franse regering.

Na deze twee mislukte pogingen schuift Parijs nu een nieuwe pion naar voor: de federalisering van het land. De verandering in de Franse strategie houdt verband met het militaire machtsevenwicht. Generaal Aftar namelijk kan onmogelijk een militaire overwinning behalen en het aantal mogendheden dat betrokken is bij deze oorlog is zo groot dat een duurzame militaire oplossing ondenkbaar is.

Frankrijk heeft het land uiteen gereten door de oorlog van 2011. Daarin speelde Sarkozy een overheersende rol.

De Verenigde Arabische Emiraten, Egypte, Rusland, Frankrijk, Qatar, Turkije, Italië, de Europese Unie en de Verenigde Naties zijn openlijk betrokken bij de voortdurende militaire confrontaties, hetzij ter ondersteuning van Aftar, hetzij ter ondersteuning van de regering van nationale eenheid.

Aangezien de militaire oplossing op korte termijn niet meer mogelijk is en de door de VN voorgestelde oplossing via nationale verkiezingen steeds weer wordt belemmerd, ziet Parijs zich genoodzaakt zijn strategie te wijzigen door terug te keren naar zijn oude ‘liefde’ voor de regio Fezzan.

Kaart: Via de Gaspari, Wikimedia Commons / CC BY-SA 3.0

De econome Asma Said beschrijft het strategisch belang van de regio als volgt: “Wanneer over de oorlog in Libië wordt gesproken, gaat de aandacht vooral uit naar Cyrenaica in het oosten, dat in handen is van de regering-Tabruk, en Tripolitanië in het westen, dat in handen is van de regering van nationale eenheid (GNA). In het zuiden van het land wordt de regio Fezzan vergeten, hoewel het een zeer strategisch gebied is, waarvan de steun aan de ene of de andere strijdende partij doorslaggevend zou kunnen zijn voor de overwinning van een van de kampen.”

It’s the oil stupid!

De strijd tussen de grootmachten om de controle over deze regio is al lang aan de gang. Fezzan werd in 1943 door het Franse leger bezet, waardoor het Franse kolonialisme Algerije kon verbinden met vier van zijn koloniën in equatoriaal Afrika: Gabon, Congo, Tsjaad en Centraal-Afrika.

De ontdekking van aardolie in de regio bracht de Franse regering er toe zich militair terug te trekken uit de regio in ruil voor bepaalde garanties, die Asma Said als volgt samenvat:

“Het was de ontdekking in 1956 van grote aardolievelden in de buurt van Edjeleh die de Fransen ertoe bracht hun strategisch belang in Fezzan opnieuw te evalueren en ermee in te stemmen zich terug te trekken. Tot dan toe hadden de Franse autoriteiten zich tijdens de onderhandelingen geconcentreerd op de kwestie van hun voortdurende aanwezigheid in de regio om politiek-militaire redenen.

Met de ontdekking van deze olievelden versoepelden zij hun positie en onderhandelden ze over hun terugtrekking in ruil voor concessies waardoor zij konden profiteren van de wegen en bepaalde infrastructuurvoorzieningen. Fezzan werd beschouwd als een essentiële doorvoerzone voor Algerijnse olie naar de metropool, juist op het moment dat de nationalisatie van de Suezkanaalmaatschappij op 26 juli 1956 de bevoorrading in gevaar bracht.”

Libië heeft de grootste petroleumreserves in Afrika en voert 80 procent van zijn olieproductie uit naar Europa.

Het geostrategische belang van Fezzan wordt nog versterkt door de economische dimensie. Libië heeft de grootste petroleumreserves in Afrika en voert 80 procent van zijn olieproductie uit naar Europa. De aardolie die op dit moment wordt geëxploiteerd bevindt zich weliswaar hoofdzakelijk in Cyrenaica, maar het grootste aardolieveld situeert zich in Fezzan nabij de stad El Sharara in de Mourzouk-woestijn.

De huidige oorlog en chaos staan de oliewinning niet in de weg. Zij maken het wel noodzakelijk de plaatsen en de transportroutes te beveiligen, die tegen betaling worden uitbesteed aan plaatselijke gewapende groepen. Deze lucratieve markt is een van de bronnen van conflicten die bijdragen tot het verdiepen van de Libische chaos.

Twee etnische groepen, de Toubous en de Touaregs, strijden al enkele jaren om de controle over de twee belangrijkste olievelden in de regio. Maar zoveel is duidelijk, achter de etnische verschijning van deze conflicten gaan concrete economische belangen schuil die ontaarden in oorlog en vernietiging van de Libische staat door het Westen.

Een ‘storende’ kandidaat

De nieuwe Franse strategie ontvouwt zich nu de presidentsverkiezingen die oorspronkelijk gepland waren voor 24 december 2021 en vervolgens twee dagen voor de verkiezing door de Hoge Kiescommissie werden uitgesteld tot 24 januari 2022, door het parlement opnieuw zijn uitgesteld, ditmaal tot een onbepaalde datum.

Saif Kadhafi. Foto: AL24news, Wikimedia Commons / CC BY 3.0

Een van de redenen voor deze afzegging is de verschijning van een ongeplande storende kandidaat: Saif Kadhafi, de zoon van de kolonel die door de oorlog ten val werd gebracht en vervolgens op brute wijze werd vermoord. Tegen alle verwachtingen van de Westerse regeringen tonen opiniepeilingen een score van meer dan 50 procent voor Kadhafi.

Een groeiend aantal Libiërs beschouwt de periode vóór de oorlog als een periode van welvaart, veiligheid en stabiliteit.

In een context van veralgemeende conflicten en confrontaties komt hij voor veel Libiërs over als de terugkeer naar nationale eenheid, net zoals de periode vóór de oorlog door een groeiend aantal Libiërs als een periode van welvaart, veiligheid en stabiliteit wordt beschouwd.

Het uitstel en de afgelasting van de presidentsverkiezingen leidden tot een nieuwe politieke crisis en nieuwe gewapende conflicten. Het parlement heeft de regering in maart jongstleden toevertrouwd aan Fathi Bahchagha, maar de voormalige regeringsleider Abdelhamid Dbeibah weigerde te vertrekken.

De gewapende schermutselingen enerzijds en een stakingsbeweging anderzijds hebben geleid tot een scherpe daling van de olieproductie met bijna 40 procent. De Libische vakbonden zijn van plan de staking aan te grijpen om zich te verzetten tegen het gebruik van de Libische olie-inkomsten om de oorlog tussen de twee facties te voeden.

Het Westen schiet in eigen voet

In de context van stijgende olieprijzen in verband met de oorlog in Oekraïne baart een dergelijke situatie de Westerse mogendheden ernstige zorgen.

De VS ambassadeur in Tripoli uitte zijn bezorgdheid als volgt: “De Verenigde Staten maken zich ernstig zorgen over het feit dat de Libiërs door de voortdurende sluiting aanzienlijke inkomsten mislopen en bijdragen tot prijsstijgingen, met als gevolg stroomonderbrekingen, problemen met de watervoorziening en brandstoftekorten”.

Het is een feit dat deze kwesties duidelijk maken dat imperialistische interventies nooit een oplossing zijn voor de volkeren.

De Westerse impasse in Libië en de gevolgen daarvan, alsmede de nieuwe strategie van Parijs, zijn uiteraard door de meeste Franse mainstream media niet als nieuwswaardig beschouwd. Het is een feit dat deze twee kwesties duidelijk maken dat imperialistische interventies nooit een oplossing zijn voor de volkeren.

Dit is de reden waarom onze media zo weinig praten over de situatie in landen waar Westerse staten oorlogen hebben gevoerd. 

Dit is de vertaling door Frans De Maegd van het tweede deel van een nog te verschijnen videoboodschap in de reeks ‘De wereld van onderuit’ op Investig’action.

Om meer te weten:

Asma Said, Libië. Le Fezzan, une région en lutte contre sa marginalisation.
Avec la guerre en Ukraine, personne pour se soucier de la Libye, Mondafrique.