De teerlingen zijn geworpen. Na de tweede ronde van de Franse parlementaire verkiezingen blijft de coalitie van rechtse en centrumrechtse partijen en persoonlijkheden rond president Macron weliswaar de grootste parlementaire fractie in de Assemblée.
Voor een absolute meerderheid is de helft van de 577 zetels plus één nodig, dat zijn 289 zetels. De lijst Ensemble achter president Macron behoudt 245 zetels, 44 te weinig voor een meerderheid. De lijst NUPES1 van Mélenchon wordt de tweede grootste fractie met 131 zetels, gevolgd door de Rassemblement National (RN) van Marine Le Pen met 89 zetels. Les Républicains (LR), de traditionele conservatieve machtspartij (in haar huidige benaming) behoudt 61 zetels.
Tabel: melenchon.fr
Verder zetelen de komende vijf jaar ook nog 22 andere linkse parlementsleden, 10 regionalisten, 10 rechtse politici zonder banden met de RN of LR, 4 onafhankelijke centrumpolitici, 3 leden van de kleine Union des Démocrates et des Indépendants, één Droite Souverainiste en één parlementslid met een onduidelijk politiek profiel, waarschijnlijk een politicus die alleen in zijn kiesdistrict zeer bekend is.
16.000 stemmen
Een morele opdoffer voor Macron is bovendien dat drie van zijn ministers in de huidige regering niet werden verkozen/herverkozen in de kiesdistricten waar ze kandideerden.
Mélenchon heeft ondertussen reeds zijn berekening gemaakt. Met amper 16.000 stemmen meer, verdeeld over enkele tientallen kiesdistricten, waar NUPES zeer nipt de strijd verloor tegen kandidaten van Ensemble of het RN, zou niet Ensemble maar NUPES de grootste fractie zijn geworden (niet met een absolute meerderheid).
Plenaire zaal van de Assemblée. Foto: Richard Ying/Tangui Morlier/CC BY-SA 3:0
Dat zou het derde scenario zijn volgens Sophie Rauszer, vertegenwoordigster van La France Insoumise, de partij van Mélenchon, in Brussel (zie Jean-Luc Mélenchon schrijft nu reeds geschiedenis). Daarin legt ze uit dat de grootste parlementaire fractie in de Assemblée ook zonder absolute meerderheid zeer grote inspraak heeft over de opstelling van de agenda en over de samenstelling van de parlementaire commissies.
Niet volgens de Franse media
De Franse media doen er alles aan om die enorme stap voorwaarts van links te minimaliseren. Rechtse mediacommentatoren, daarin bijgesprongen door leden van de regering, stelden reeds dat niet NUPES maar het RN van Le Pen de grootste oppositiefractie zou zijn, met het argument dat NUPES geen echte fractie is maar een samengaan van meerdere partijen.
Daarbij vergeten ze te vermelden dat Ensemble – de naam alleen al – dat eveneens is, een los samengaan van diverse partijen en politieke persoonlijkheden. Ook hier excelleerden de media in een copy-paste van die voorstelling van zaken:
Vandaag op het programma: hoe maken we het succes van de linkse eenheidslijst in Frankrijk onzichtbaar? (NUPES haalt 142 zetels, RN 89, Ensemble 246) Hoezo, Macron en Le Pen? Waar zit Melenchon? A: op het einde van het artikel, waar zijn resultaat "niet zo formidabel" heet.) pic.twitter.com/Deri5RfT6D
— Gie Goris (@GieGoris) June 20, 2022
Volgens de VRT is een al bij al nog zeer gematigd sociaaldemocratisch programma zoals dat van NUPES ‘uiterst links’ (niet ‘extreemlinks’, nuance?). Het toont nog maar eens hoe het zogenaamde ‘centrum’ de voorbije tientallen jaren naar rechts is opgeschoven.
NUPES komt in het artikel alleen in de allerlaatste zin aan bod. Volgens de openbare zender is binnen de coalitie van NUPES ‘de verdeeldheid toch zeer sterk’. Zoals hierboven al vermeld, de openbare zender vergeet er bij te vermelden dat Ensemble ook alleen samenhangt met de lijm van machtsuitoefening.
Vijf jaar geleden zou het met deze man anders worden. Zelfs Belgische groene en rode politici zagen in de auteur van de Loi Travail iets dat er nooit geweest is. Foto: Laurie Shaull/CC BY-SA 2:0
Voor een buitenstaander lijkt het evident dat Ensemble nu een coalitie zal aangaan met traditioneel rechts van LR. Zij staan immers voor hetzelfde neoliberale economische programma. Zo eenvoudig is het echter niet. Bij LR is men immers niet vergeten dat Emmanuel Macron hen in 2018 met zijn toenmalige lijst En Marche volledig genegeerd had.
Macron kon vijf jaar regeren als een machtig monarch, dankzij een volgzame fractie in de Assemblée, waar voor het merendeel onbekende en onervaren politici zetelden die hun verkiezing volledig te danken hadden aan het electoraal succes van Macron.
Macron wordt nu verplicht voor zijn projecten ad hoc steun te zoeken. De LR-fractie gaat hem die samenwerking niet zomaar cadeau geven.
Interne verdeeldheid? Geen unicum van NUPES
In eender welke coalitie van Ensemble met een andere partij zullen een aantal huidige ministers hun post moeten afstaan aan collega’s van de coalitiepartner, die zijn vel duur zal verkopen met hoge eisen qua aantallen en qua bevoegdheden.
In de helft van alle kiesdistricten waar een extreemrechts kandidaat van de RN het haalde op de tegenkandidaat van NUPES blijkt dat die de overwinning te danken heeft aan meer dan driekwart van de kiezers die daar in de eerste ronde voor Ensemble van Macron hadden gestemd en nu voor de RN van Le Pen kozen. Macrons minister van justitie Eric Dupond-Moretti heeft op tv al verklaard om “samen met het RN in de Assemblée vooruit te gaan”.
Mélenchon in het Europees Parlement in Brussel (2016). Foto: The Left/CC BY-SA 2:0
Mélenchon heeft de verkozenen van de PS, de groenen van EELV en de communisten van de PCF aangeboden om vanaf nu als één fractie te werken. Wat hij voorstelt is geen fusie. Hij eist al evenmin het leiderschap van de fractie op. Elke partij kan binnen NUPES verder blijven bestaan en eigen prioriteiten nastreven.
Of hij de nieuwe parlementsleden daarvan kan overtuigen is niet zozeer de vraag. Alle betrokken parlementsleden hebben er baat bij, omdat de toewijzing van plaatsen in de Commissies en van de Voorzitters van die Commissies gebeurt volgens verdeelsleutels, waarbij de fracties volgens de grootteorde hun keuzes kunnen maken. Wat Mélenchon voorstelt is wat nu reeds gebeurt in de parlementaire fracties van het Europees Parlement.
De Grondwet zegt er niets over
Door te doen alsof niet NUPES maar het RN de grootste oppositiefractie zou zijn, wil Macron zoveel mogelijk verhinderen dat parlementaire functies naar NUPES-politici zouden gaan. Minister van Landbouw Marc Fresneau verklaarde daarover: “Het RN aan het hoofd van de Commissie Financiën? Natuurlijk zou dat me choqueren, maar de Grondwet legt me dat op.”
Geen enkele Franse journalist weerlegde zijn bewering door erop te wijzen dat de Grondwet niets zegt over de samenstelling van de parlementaire commissies.
Nieuw is deze tactiek niet. Voor de parlementsverkiezingen poogde de regering via de verkiezingscommissie te verhinderen dat de eenheidslijst NUPES als dusdanig kandidaten kon indienen. Dat is mislukt, maar deze pogingen tonen een duidelijke tendens. Voor het Ensemble van Macron is NUPES van Mélenchon de echte vijand, niet het RN van Le Pen.
Na wat Mélenchon en NUPES hebben gepresteerd wordt de politieke strijd in Frankrijk onvoorspelbaar, voor Mélenchon en voor Macron.
Mélenchon mag de mogelijke interne wedijver binnen NUPES niet onderschatten. Zeker bij de PS zitten nog heel wat nostalgische politici voor wie deelname aan een regering belangrijker is dan het nastreven van politieke idealen.
De toekomst is onvoorspelbaar (en dat hoort zo), maar over Mélenchon is het laatste woord nog niet gezegd, tot spijt van wie het benijdt.
Een eerlijke verslaggeving in de Franse media hoeft hij niet te verwachten, maar zijn succesvol traject heeft al voldoende aangetoond dat het ook zonder hen kan.
Note:
1 Nouvelle Union Populaire écologique et sociale – Nieuwe Ecologische en Sociale Volksunie).
