Toespraak - ACOD Onderwijs,

ACOD Onderwijs stemt klimaatmotie: “Hoe durft gij te spreken over onze toekomst wanneer de wereld in brand staat?”

“Op 20 mei hield de socialistische onderwijsvakbond ACOD Onderwijs zijn vierjaarlijkse congres. Op een congres van ACOD Onderwijs is het gebruikelijk dat er ook actualiteitsmoties worden besproken en gestemd. Dit jaar lag er een motie op tafel ter ondersteuning van de klimaatacties (eigenlijk ging het congres in 2020 door, na het jaar van de grote klimaatprotesten, maar toen kwam er een pandemie tussen ...). Deze motie werd met unanimiteit aangenomen op het congres. Hieronder publiceren we de motie en de inleidende toespraak door Wim Benda, leraar en ACOD-afgevaardigde op het Atheneum van Kapellen, en bestuurslid van ACOD Onderwijs.”

vrijdag 3 juni 2022 18:28
Spread the love

 

Als ACOD Onderwijs steunen wij jongeren die zich inzetten tijdens de klimaatacties. Hun acties hebben het thema klimaat een prominente plaats gegeven in de maatschappelijke discussie. Velen willen een grondige systeemverandering, wat wij toejuichen ook al is er geen éénduidige beschrijving van wat die systeemverandering inhoudt. Een kritische discussie en zoektocht naar alternatieven voor de huidige systemische tekortkomingen moet worden gestimuleerd.

De klimaatjongeren gebruiken stakingen en betogingen om hun punt duidelijk te maken. Dat zijn de actiemethodes van de arbeidersbeweging. Jongeren leren zich zo organiseren voor een betere wereld. Als syndicalisten kunnen we dit activisme niet anders dan omarmen. Wij spreken ons dan ook sterk uit tegen een repressieve aanpak van deze klimaatstakers.

De vakbonden dienen te bewaken dat een klimaatbeleid sociaal is. Een klimaatbeleid komt er hoe dan ook. De vraag is: wie gaat dat betalen? Vanaf het begin brachten de jongeren een verhaal van klimaatrechtvaardigheid, waarbij ze verwijzen naar de invloed van klimaatverstoring op de armere lagen van de bevolking wereldwijd. De beweging van de gele hesjes en de opstand in Ecuador (2019) zijn gestart vanwege klimaatmaatregelen die gewone werkende mensen hard raken. Wij wensen geen beleid op maat van multinationals die mens en natuur uitbuiten voor de winsten van een beperkte groep aandeelhouders.

Een groot deel van de klimaatbeweging vraagt collectieve oplossingen via de overheid. Als socialistische vakbond van het overheidspersoneel delen wij dit standpunt. Om de uitdagingen van een grondige transitie aan te kunnen, dient de openbare sector een veel grotere rol te spelen. Dit idee leeft opnieuw ook internationaal in de socialistische beweging.

De onderwijsvakbonden kunnen een belangrijke rol spelen in de bewustmaking over het klimaat, gekoppeld aan de klassieke vakbondsthema’s. In de VS benadrukken stakende onderwijsmensen dat ze met hun strijd evengoed opkomen voor de hele gemeenschap, ‘bargaining for the common good’ noemen zij dat. Opvallend genoeg krijgen de Amerikaanse stakers veel bijval van ouders en scholieren. Leraren zijn dagelijks bezig met zorg voor kinderen en jongeren, vandaar ook ons engagement voor een gezonde en zorgzame wereld.

Als ACOD-ers willen wij ons onder meer inzetten voor:

  • Meer aandacht voor de klimaatverstoring in de onderwijscurricula.
  • Degelijke schoolgebouwen met aandacht voor isolatie en ventilatie. Dat is goed voor een drastische CO2-reductie; voor het welbevinden op school van leerlingen, leerkrachten en ondersteunend personeel; en voor werkgelegenheid in de bouwsector. En nu de COVID-19 pandemie ons treft, wordt het duidelijk dat een degelijke infrastructuur die goede luchtkwaliteit garandeert, onontbeerlijk is voor de gezondheid van leerlingen en personeel.
  • Een sterk uitgebouwd en goedkoop openbaar vervoer in tegenstelling tot de huidige desinvestering en privatisering.
  • Democratisering van de energiesector in publieke handen. De klimaatverstoring toont des te meer dat individueel winstbejag gevaarlijk is voor onze toekomst.

Geconfronteerd met de ecologische en sociale crisis hebben jongeren, leraren en andere werkende mensen een hoopgevende en mobiliserende visie nodig die ons meer greep geeft op de samenleving, de aarde en de toekomst die wij delen. Als ACOD Onderwijs willen wij graag rond concrete eisen samenwerken met vakbonden en andere organisaties om zo’n visie gestalte te geven.

 

Inleidende toespraak door Wim Benda:

(leraar en ACOD-afgevaardigde op het Atheneum van Kapellen, en bestuurslid van ACOD Onderwijs)

“Hoe durft gij te spreken over onze toekomst wanneer de wereld in brand staat?”

Mensen worden vaak geleid door de waan van de dag: het proces tussen Johny Depp en Amber Heard, of een partijvoorzitter die ontslag neemt, of een tijd geleden heftige debatten over een partijvoorzitter in konijnenpak.

Tussen al het nieuws dat ons dagelijks overspoelt, zien we ook de weerkerende berichten over de verontrustende evolutie van het klimaat. Dat is een constante.

90 jaar geleden schetste Aldous Huxley in zijn beroemde roman Brave New World een toekomstige maatschappij waarin datgene wat er echt toe doet, verdrinkt in een zee van trivialiteiten. Bij momenten is dat een pijnlijke beschrijving van de huidige staat der dingen.

Toch is dat niet altijd het geval. In 2018 begreep een schoolmeisje die waanzin. Terwijl de wereld in lichterlaaie staat, laten mensen zich leiden door de waan van de dag, alsof ze alle tijd van de wereld hebben om de vlammen te doven. En als daad van verzet, deed ze iets dat wij als syndicalisten maar al te goed kennen: ze ging in staking. Die daad van een moedige enkeling zorgde, als een druppel die valt in het water, voor een rimpeleffect onder jongeren. Over heel de wereld volgden protesten en met grote fierheid kunnen wij zeggen dat de Belgische jongeren, onze leerlingen, bij de eerste grote golf waren.

Wat toen in België gebeurde, is zonder meer historisch. Gedurende maanden staakten en betoogden scholieren en later ook studenten. In golven nam ze steeds meer mensen op: vanuit Brussel naar andere steden en vervolgens tot in vele gemeenten. En aan de leiding van die beweging stonden jongeren, scholieren, meestal meisjes, ook dat is historisch. Dit is een generatie waarvan tot voor kort werd gezegd dat ze alleen geïnteresseerd zijn in hun smartphone. Veel zuurpruimen zouden dat maar al te graag zien: jongeren die enkel hun digitale gal spuwen. Maar deze jongeren dachten daar anders over. Zij trokken in bonte stoeten de straat op.

Als leerkrachten vragen wij hen om kritische burgers te zijn. Wanneer ze dat echter doen, roept het establishment: “Stop! Gij hoort op de schoolbanken. Dat is belangrijk voor uw toekomst.” Maar de klimaatjongeren antwoordden: “Hoe durft gij te spreken over onze toekomst wanneer de wereld in brand staat?” Daarmee hebben ze onze maatschappij een spiegel voorgehouden. Dat was een geschenk voor ons land en bij uitbreiding voor de wereld. Want die spiegel zet ons aan tot een kritische reflectie over hoe wij willen leven in deze wereld. Niet om er alleen over te reflecteren en te praten, zoals vanuit onze zetel bij praatprogramma’s, of aan de toog of in het parlement. Deze jongeren zeggen luid en duidelijk: genoeg gepraat, wij willen de wereld veranderen.

Klimaatwetenschappers dankten hen daarvoor.

De afgelopen zeven jaar waren de warmste sinds het begin van de metingen. Al in maart, aan het begin van de lente, kreunden India en Pakistan onder een hittegolf tot 43 graden. Dit weekend wordt het 45 graden in Zuid-Spanje. De onderste doelstelling van het Klimaatakkoord van Parijs is 1,5 graad warmer dan voor het industriële tijdperk. Vorige week waarschuwde de Wereld Meteorologische Organisatie dat de kans dat we die eerste drempel overschrijden in de komende vier jaar is gestegen tot 48 procent. In 2015 was ze nog bijna nul, en tussen 2017 en 2021 was ze maar een tien procent. Nu bijna 50. Hoe warmer het op aarde wordt, hoe meer hittedoden, hoe meer bosbranden, hoe meer koraalriffen verdwijnen, hoe meer de voedselzekerheid onder druk komt te staan, hoe meer conflicten, hoe meer mensen op de vlucht enzovoort.

Intussen blazen de leiders van ons land warm en koud, maar op een begeesterende langetermijnvisie werden zij spijtig genoeg nog niet betrapt. Afgelopen maandag gebruikte Bart De Wever in De Morgen de klimaatstrijd nog eens in zijn cultuuroorlog tegen links. Samengevat: het klimaat wordt te veel verbonden met doemdenken en schuldgevoelens (tot daar kan ik hem nog volgen), we moeten opletten voor links klimaatterrorisme (in realiteit horen we vooral van rechts terrorisme), de huidige opwarming is de schuld van China want Europa doet het goed (nochtans stoot Europa nu terug meer CO2 uit dan voor de coronapandemie) en bedrijven zullen ons redden met technologie (hij vernoemt expliciet de multinationals Ineos en BASF die juist mee verantwoordelijk zijn voor de huidige toestand!). Zoals Dirk Holemans terecht antwoordt in DS: “En dus hoeven we het vooral niet te hebben over ons economisch model en zijn machtsverhoudingen.”

Dat kapitalistische model draait om het maken van winsten die een kleine groep verrijken. Kosten willen ze zoveel mogelijk externaliseren, zo ook de kosten voor het klimaat. Laat gewone mensen bijvoorbeeld maar taksen betalen. Het is daar dat de gele hesjes in Frankrijk tegen revolteerden. Klimaatmaatregelen komen er hoe dan ook, de kwestie is: wie gaat dat betalen? Jammer genoeg zijn heel wat mensen klimaat gaan associëren met taksen. Dat de groene beweging te veel de nadruk legt op anders gaan leven, is daarbij een deel van het probleem. Het individu moet voor hen consuminderen, en voor een begoede middenklasser is dat heel schoon, maar voor werknemers klinkt consuminderen toch ook wat als besparingen. Een middenklasser kan denken aan ecologische investeringen in zijn huis, die ineens de energierekening doen dalen. Maar voor veel werkende mensen is dat niet weggelegd omdat ze niet genoeg geld op hun spaarrekening hebben of omdat ze huren. Die culpabiliserende nadruk op het individu drijft nogal wat werkende mensen in de handen van demagogen zoals De Wever. Het is daar dat wij als vakbond een verschil kunnen maken. Wij vertegenwoordigen de werkende mensen. Wij hebben nood aan een eigen visie op sociaal-rechtvaardige klimaatmaatregelen, die wij uitdragen naar onze achterban. Geen individuele schuldgevoelens maar collectieve dadendrang, geen doemdenken maar hoop omdat we samen de maatschappij veranderen.

En dat brengt mij terug bij de boodschap van de klimaatjongeren: “System change, not climate change.” Zij vragen een grondige systeemverandering. Zij vragen collectieve oplossingen via de overheid. Als vakbond van het overheidspersoneel verwelkomen wij dit standpunt. Om de uitdagingen van een grondige transitie aan te kunnen, dient de openbare sector inderdaad een veel grotere rol te spelen.

En binnen de overheid hebben wij een specifieke rol. Wij zijn leerkrachten en andere ondersteuners van leerlingen. Zorg voor kinderen en jongeren is onze levensmissie. Wij zijn toch de eersten om aan hun kant te gaan staan als het over hun toekomst gaat?

Om greep te krijgen op die toekomst willen wij ons onder meer inzetten voor:

  • Meer aandacht voor de klimaatverstoring in de onderwijscurricula.
  • Degelijke schoolgebouwen met aandacht voor isolatie en ventilatie. Dat is goed voor een drastische CO2-reductie; voor het welbevinden op school van leerlingen, leerkrachten en ondersteunend personeel; en voor werkgelegenheid in de bouwsector. En sinds de coronapandemie weten we des te meer dat een degelijke infrastructuur die goede luchtkwaliteit garandeert, onontbeerlijk is voor de gezondheid van leerlingen en personeel.
  • Een sterk uitgebouwd en goedkoop openbaar vervoer, in tegenstelling tot de huidige desinvestering en privatisering.
  • En last but not least, democratisering van de energiesector in publieke handen. Dat is een klassieke socialistische eis. Die is nu des te relevanter want individueel winstbejag in de energiesector is gevaarlijk voor onze toekomst. Met de huidige schandalige prijsstijgingen zegt ook premier De Croo dat de markt irrationeel is. Zelfs een liberaal moet dit toegeven! Kapitalistische winsten gaan ten koste van mensen en natuur.

Wij worden geconfronteerd met een ecologische en sociale crisis. Jongeren, leraren en andere werkende mensen hebben een hoopgevende en mobiliserende visie nodig. Deze motie stelt voor dat ACOD Onderwijs samenwerkt met vakbonden en andere organisaties rond concrete eisen om zo’n visie gestalte te geven. De socialistische beweging is groot geworden doordat we grootse ideeën durfden formuleren, ideeën die mensen deden dromen van een andere wereld, een socialistische wereld. Syndicalisten en socialisten hebben die ideeën omgezet in concrete eisen, mensen rondom hen verzameld en daarvoor gestreden. Het is zo dat wij een massa-aanhang hebben verworven, het is zo dat wij in de 20e eeuw de samenleving een stuk socialer konden maken, en het is zo dat wij ons in de 21e eeuw een leefbare toekomst kunnen verzekeren. Groot durven dromen, grote eisen durven stellen, mensen daarrond organiseren en teruggrijpen naar onze socialistische roots om een sociale en ecologische samenleving te bekomen.

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!