Verschillende vormen van vervuiling waren in 2019 verantwoordelijk voor meer dan een op de zes overlijdens ter wereld, blijkt uit nieuwe schattingen door de Lancet Commission on Pollution and Health. Dat brengt enorme economische verliezen met zich mee, geschat op 4.000 tot 6.000 miljard dollar. Zowel qua aantal overlijdens als economische verliezen worden arme landen onevenredig hard getroffen.
Nieuwe vormen
Luchtvervuiling blijft met voorsprong de dodelijkste vorm, verantwoordelijk voor 4,5 miljoen overlijdens in 2019. Die tol blijft stijgen, na 2,9 miljoen doden in 2000 en 4,2 miljoen doden in 2015. Watervervuiling komt met 1,36 miljoen vroegtijdige overlijdens op de tweede plaats, gevolgd door lood (900.000 overlijdens) en toxische stoffen op de werkplek (870.000 doden).
Hoewel het totale cijfer in dezelfde lijn ligt met de voorgaande jaren, zien de onderzoekers wel een opvallende verschuiving. Het aantal overlijdens door “traditionele” lucht- en watervervuiling daalde, met name in Afrika, door schonere kookfornuizen en betere watervoorziening en behandelingen.
Maar die vooruitgang wordt teniet gedaan door een stevige toename van het aantal doden door nieuwe varianten, zoals chemische industriële vervuiling en lood. Bovendien wordt de impact van moderne chemische vervuiling waarschijnlijk onderschat, omdat maar een fractie van de moderne chemische stoffen getest is op veiligheid of toxiciteit.
Klimaatpanel achterna
“De gezondheidsimpact van vervuiling blijft enorm, en lage- en middeninkomenslanden lijden daar het sterkste onder”, zegt Richard Fuller, hoofdauteur van he rapport. “Maar ondanks de enorme medische, sociale en economische impact blijft preventie grotendeels genegeerd in de internationale ontwikkelingsagenda.”.
Fuller en zijn collega’s pleiten voor een onafhankelijke wetenschappelijke commissie om het probleem in kaart te brengen, in de stijl van het VN-klimaatpanel (IPCC). Daarnaast moeten internationale organisaties meer rekening houden met de link tussen vervuiling en andere ecologische problemen.
“Vervuiling, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit zijn nauw met elkaar verbonden”, zegt Rachael Kupka, directeur van de Global Alliance on Health and Pollution. “Vervuiling wordt traditioneel gezien als een lokaal probleem dat aangepakt moet worden door lokale of nationale wetgeving, en soms eens met regionaal beleid in rijkere streken. Maar het is duidelijk dat vervuiling een planetaire bedreiging is; dat de oorzaken, verspreiding en gezondheidsimpact geen rekening houden met grenzen en een globale aanpak vereisen.”
