De teerlingen zijn geworpen. Voor de tweede keer op rij zal Macron het in de tweede ronde opnemen tegen Marine Le Pen. Door de oorlog in Oekraïne heeft Marcron de wind in de zeilen. Desondanks is de dreiging dat extreemrechts het Elysée overneemt deze keer bijzonder groot. Een recente peiling schat de kansen dat Le Pen het in de tweede rond haalt op 49 procent. Bij een andere peiling haalt ze zelfs 50,5 procent.

Wat er ook van zij, nog nooit was extreemrechts in Frankrijk zo sterk en zo dicht bij de macht als vandaag.

Hoe is het zover kunnen komen?

Verschillende factoren verklaren de sterke positie van Marine Le Pen. Vooreerst draagt president Macron hier een verpletterende verantwoordelijkheid. Hij heeft zich ontpopt als de president van de rijken, met minachting voor het gewone volk.

Nog nooit was extreemrechts in Frankrijk zo sterk en zo dicht bij de macht.

Hij voerde een hele reeks antisociale maatregelen in, zoals de verhoging van de pensioenleeftijd en flexibeler arbeidscontracten. Het protest van de gele hesjes pakte hij brutaal aan. Terzelfdertijd legde hij de rijken en de patroons in de watten. Hij schafte de solidariteitsbelasting af en verlaagde de vennootschapsbelasting.

Terwijl de gewone bevolking kreunt onder de stijgende energieprijzen en levensduurte hebben de 40 grootste bedrijven het afgelopen jaar historische winsten geboekt. Een peiling gaf aan dat 36 procent van de arbeiders in de eerste ronde voor Le Pen zou stemmen tegenover 20 procent voor Macron.

Éric Zemmour, is de tweede reden voor Le Pens sterke positie. Met zijn eigen charismatische en intellectuele stijl verruimt hij het bestaand extreemrechts electoraat met meer geschoolde mensen. Door zijn heel sterke focus op migratie kon Le Pen zich profileren als een ‘sociale’ kandidate, en als de enige sociale kandidate van extreemrechts.

De derde factor is de verdeeldheid van links. De strijd tussen de linkse kandidaat Mélenchon en Le Pen was nek aan nek, iets dat door de media zo goed als verzwegen wordt. De linkse kandidaat haalt amper 1,2 procent minder dan Le Pen. Indien de andere linksen kandidaten – geen enkele haalt 5 procent – zich achter Mélenchon geschaard hadden, dan hadden we nu een heel andere tweede ronde gekregen.

President Macron draagt een verpletterende verantwoordelijkheid voor de sterke positie van Marine Le Pen.

Niet alleen was het risico op een extreemrechtse president geweken, de strijd van de tweede ronde zou dan gaan rond links vs. rechts in plaats van een opbod van (extreem)rechtse thema’s waar we ons nu mogen aan verwachten.

Een laatste factor is bedenkelijke rol van de media tijdens deze verkiezingscampagne. Aan de ene kant wordt de berichtgeving overheerst door extreemrechts gedachtengoed. De wansmakelijke en excessieve opvattingen van mensen als Le Pen en Zemmour worden daarbij gebanaliseerd en gelegitimeerd.

Aan de andere kant werd Mélenchon, de enige linkse kandidaat met kans om door te gaan naar de tweede ronde, snoeihard aangepakt door diezelfde media.

Mogelijke gevolgen

Als Marine Le Pen het haalt in de tweede ronde dan zijn de gevolgen niet min.

De sociale opstelling van Marine Le Pen tijdens de verkiezingscampagne is pure façade. Eens ze aan de macht is zal ze net zoals Trump een ultra liberaal en antisociaal beleid voeren.

Op binnenlands vlak komt er jacht op de mensen van vreemde origine. Haar eerste maatregel zal een ‘referendum tegen de immigratie’ zijn. Daarmee wil ze de grondwet aanpassen en de ‘immigranten’ benadelen op het gebied van huisvesting, werkgelegenheid en sociale zekerheid.

Eens Le Pen aan de macht is zal ze net zoals Trump een ultra liberaal en antisociaal beleid voeren.

Op buitenlands vlak kunnen de gevolgen minstens zo ingrijpend zijn. De as Frankrijk-Duitsland zou kunnen ontmanteld worden en de eenheid van Europa zal wellicht een flinke knauw krijgen. De positie van Frankrijk t.a.v. de oorlog in Oekraïne kan helemaal wijzigen en het is geweten dat Le Pen Frankrijk wil loskoppelen van de bevelsstructuren van de NAVO.

*  *  *

Na de tweede wereldoorlog kreeg het extreemrechtse gedachtengoed de status van paria. Het bleef lang een marginaal fenomeen, maar als gevolg van het neoliberaal offensief kreeg het weer een prominente plek op het politiek toneel. Met figuren als Trump, Johnson, Kurz (Oostenrijk) en Orban wist het zelfs de macht te veroveren. In Vlaanderen dreigt een zelfde scenario in 2024.

De verkiezingen in Frankrijk zijn een wake up call voor ons allen.