“In elke oorlog wordt iedereen die voorzichtig is, die naar de argumenten van beide partijen luistert alvorens een standpunt te vormen, of die officiële informatie in twijfel trekt, onmiddellijk beschouwd als medeplichtig aan de vijand”, aldus historica Anne Morelli.

Daar doet DeWereldMorgen niet aan mee. Wij veroordelen heel sterk de militaire invasie van Rusland in Oekraïne, maar wij hoeden ons voor zwart-wit versies. De geopolitieke situatie is buitengewoon complex. Wij willen aspecten naar voor brengen die in de mainstream media worden verzwegen of onderbelicht, om alzo het debat meer genuanceerd te kunnen voeren. (n.v.d.r.)

Een criminele aanvalsoorlog

Preventieve oorlogen, of ze nu in Irak of Oekraïne worden gelanceerd zijn oorlogsmisdaden. Het maakt niet uit of de oorlog wordt gelanceerd op basis van leugens en verzinsels – zoals dat het geval was in Irak – of vanwege het verbreken van een reeks overeenkomsten met Rusland.

Die verbroken overeenkomsten omvatten onder meer de belofte van Washington om de NAVO niet uit te breiden tot voorbij de grenzen van een verenigd Duitsland; de belofte om geen duizenden NAVO-troepen in Oost-Europa te stationeren; de belofte zich niet te mengen in de binnenlandse aangelegenheden van naties aan de grens van Rusland en de weigering om het vredesakkoord Minsk II uit te voeren.

De invasie van Oekraïne zou nooit hebben plaatsgevonden als Washington zijn beloften was nagekomen.

De invasie van Oekraïne zou, naar ik verwacht, nooit hebben plaatsgevonden als deze beloften waren nagekomen. Rusland heeft het volste recht om zich bedreigd, verraden en boos te voelen. Maar begrijpen is niet vergoelijken. De invasie van Oekraïne is, volgens de post-Neurenberg wetten, een criminele aanvalsoorlog.

Des duivels

Ik ken het oorlogsinstrument. In tegenstelling tot Clausewitz is oorlog geen voortzetting van de politiek met andere middelen. Oorlog is des duivels. Ik heb twee decennia doorgebracht als oorlogscorrespondent in Midden-Amerika, het Midden-Oosten, Afrika en de Balkan waar ik de oorlogen in Bosnië en Kosovo heb verslagen.

Ik draag de geesten van tientallen mensen in mij die door het geweld zijn verzwolgen. Onder hen mijn goede vriend, Reuters-correspondent Kurt Schork, die samen met een andere vriend, Miguel Gil Moreno, gedood werd in een hinderlaag in Sierra Leone.

Ik ken de chaos en de desoriëntatie van de oorlog; de voortdurende onzekerheid en verwarring. In een vuurgevecht ben je je slechts bewust van wat er een paar meter om je heen gebeurt. Je probeert wanhopig en niet altijd met succes, uit te vinden waar het vuur vandaan komt in de hoop dat je niet geraakt wordt.

Ik heb de hulpeloosheid en de verlammende angst gevoeld die mij jaren later nog overvalt als een aanstormende goederentrein midden in de nacht en mij achterlaat in kronkels van angst met een razend hart en een lichaam dat druipt van het zweet.

De invasie van Oekraïne is, volgens de post-Neurenberg wetten, een criminele aanvalsoorlog.

Ik heb het gejammer gehoord van wie door verdriet werden overvallen terwijl ze de lichamen van vrienden en familie, inclusief die van hun kinderen, vastpakten. Ik hoor ze nog steeds. Het maakt niet uit in welke taal. Spaans. Arabisch. Hebreeuws. Dinka. Servo-Kroatisch. Albanees. Oekraïens. Russisch. De dood snijdt door alle taalkundige barrières.

Ik weet hoe wonden eruit zien. Afgerukte benen. Hoofden, geïmplodeerd tot een bloederige, pulpachtige massa. Gapende gaten in magen. Plassen bloed. Kreten van stervenden. Kreten om moeders. En de stank. De geur van de dood. Het ultieme offer waar vliegen en maden zich tegoed aan doen.

Ik werd geslagen door de Iraakse en Saoedische geheime politie. Ik werd gevangen genomen door de Contra’s in Nicaragua die via de radio aan hun basis in Honduras vroegen of ze me moesten doden. Het overkwam me opnieuw in Basra na de eerste Golfoorlog in Irak toen ik, nooit wetend of ik zou worden geëxecuteerd, onder voortdurende bewaking en vaak zonder eten moest drinken uit modderplassen.

Verbruiksgoederen

De belangrijkste les van oorlog is dat wij er als afzonderlijke individuen niet toe doen. We worden nummers. Veevoer. Objecten. Het leven, eens kostbaar en heilig, wordt betekenisloos opgeofferd aan de onverzadigbare honger van Mars. Niemand is vrijgesteld in oorlogstijd.

‘We waren verbruiksgoederen,’ schreef Eugene Sledge over zijn ervaringen als marinier in de Stille Zuidzee tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Dat was moeilijk te accepteren. Wij komen uit een natie en een cultuur die waarde hecht aan het leven en het individu. Als je je plots in een situatie bevindt waar je leven van weinig waarde blijkt, bereik je het toppunt van eenzaamheid. Het is een vernederende ervaring.’

De belangrijkste les van oorlog is dat wij er als afzonderlijke individuen niet toe doen. We worden nummers. Veevoer. Objecten.

Het landschap van oorlog is hallucinogeen. Het tart elk bevattingsvermogen. Tijdens een vuurgevecht heb je geen besef van tijd. Een paar minuten? Enkele uren? Oorlog vernietigt in een oogwenk huizen en gemeenschappen; alles wat ooit vertrouwd was. Oorlog laat smeulende ruïnes achter en een trauma dat je voor de rest van je leven meedraagt.

Je kunt niet bevatten wat je ziet. Ik heb genoeg van oorlog geproefd, genoeg van mijn eigen angst. Ik heb mijn lichaam tot gelatine voelen smelten om te weten dat oorlog altijd slecht is. Oorlog is de zuiverste uitdrukking van de dood, verpakt in patriottische praatjes over vrijheid en democratie en aan naïevelingen verkocht als een eenrichtingsticket naar glorie, eer en heldendom. Het is een giftig en verleidelijk elixir. Zij die overleven, zoals Kurt Vonnegut schreef, worstelen nadien om zichzelf en hun universum – zal het ooit nog zin hebben? – opnieuw uit te vinden.

Het landschap van oorlog is hallucinogeen. Het tart elk bevattingsvermogen.

Oorlog vernietigt alle familiale, economische, culturele, politieke, ecologische en sociale systemen die het leven in stand houden. Als de oorlog eenmaal begint, kan niemand, zelfs degenen die nominaal de leiding heeft over de strijd, nog raden wat er zal gebeuren en hoe de oorlog zich zal ontwikkelen.

Als de oorlog eenmaal begint, lijkt niemand nog te weten hoe legers en naties in de richting van die suïcidale dwaasheid werden gedreven. Er zijn geen goede oorlogen. Geen enkele. Dit geldt ook voor de Tweede Wereldoorlog, die is gezuiverd en gemythologiseerd om op leugenachtige wijze de Amerikaanse heldhaftigheid, zuiverheid en goedheid te vieren.

Als de waarheid het eerste slachtoffer is in een oorlog, dan is dubbelzinnigheid het tweede. De oorlogszuchtige retoriek die door de Amerikaanse pers wordt omarmd en versterkt, waarbij Vladimir Poetin wordt gedemoniseerd en de Oekraïners tot halfgoden worden verheven; waarbij een krachtiger militaire interventie wordt geëist samen met verlammende sancties, bedoeld om de regering van Vladimir Poetin ten val te brengen, is infantiel en gevaarlijk. Het Russische mediaverhaal is net zo simplistisch als het onze.

Sarajevo

In de kelders van Sarajevo werd niet over pacifisme gediscussieerd toen we dagelijks met honderden Servische granaten werden bestookt en constant onder sluipschuttersvuur lagen. Het was zinvol om de stad te verdedigen. Het was er logisch om te doden of gedood te worden.

Oorlog is de zuiverste uitdrukking van de dood, verpakt in patriottische praatjes over vrijheid en democratie.

De Bosnisch-Servische soldaten in de Drina-vallei, Vukovar en Srebrenica hebben ruimschoots bewezen dat zij in staat waren tot moorddadige rampen, waarbij honderden soldaten en burgers werden neergeschoten en vrouwen en meisjes op grote schaal werden verkracht. Maar dit heeft geen van de verdedigers in Sarajevo kunnen behoeden voor het gif van geweld, voor de afstompende kracht die oorlog is.

Ik kende een Bosnische soldaat die een geluid hoorde achter een deur toen hij op patrouille was in de buitenwijken van Sarajevo. Hij vuurde een salvo van zijn AK-47 door de deur. Een vertraging van een paar seconden in de strijd kan immers de dood betekenen. Toen hij de deur opende, vond hij de bloederige resten van een 12-jarig meisje. Zijn dochter was 12. Hij is er nooit meer bovenop gekomen.

Permanente oorlogseconomie

Alleen autocraten en politici die dromen van een imperium en wereldwijde hegemonie profiteren van oorlog. Alleen wie de goddelijke macht bezit van legers, oorlogsvliegtuigen en vloten kan – samen met de handelaren des doods die landen met wapens overspoelen – profiteren van oorlog.

Het Russische mediaverhaal is net zo simplistisch als het onze.

De uitbreiding van de NAVO naar Oost-Europa heeft Lockheed Martin, Raytheon, General Dynamics, Boeing, Northrop Grumman, Analytic Services, Huntington Ingalls, Humana, BAE Systems, en L3Harris miljardenwinsten opgeleverd. Het aanwakkeren van het conflict in Oekraïne zal hen nog eens miljarden opleveren.

De Europese Unie heeft honderden miljoenen euro’s uitgetrokken voor de aankoop van wapens voor Oekraïne. Duitsland zal zijn eigen defensiebudget voor 2022 bijna verdrievoudigen. De regering-Biden heeft het Congres om 6,4 miljard dollar steun voor Oekraïne gevraagd als aanvulling op de 650 miljoen dollar aan militaire steun die Oekraïne het afgelopen jaar al kreeg.

Alleen autocraten en politici die dromen van een imperium en wereldwijde hegemonie profiteren van oorlog.

De permanente oorlogseconomie functioneert buiten de wetten van vraag en aanbod om. Het is de oorzaak van het twee decennia durende moeras in het Midden-Oosten. Het is de wortel van het conflict met Moskou. De handelaars des doods zijn satanisch. Hoe meer lijken ze produceren, hoe meer hun bankrekeningen aanvetten. Zij zullen munt slaan uit dit conflict dat nu flirt met de nucleaire holocaust die een einde zou kunnen maken aan het leven op aarde zoals wij dat kennen.

De gevaarlijke en helaas voorspelbare provocatie van Rusland – waarvan het nucleaire arsenaal als een zwaard van Damocles boven ons hoofd hangt – door de uitbreiding van de NAVO werd destijds al begrepen door al wie in 1989 vanuit Oost-Europa verslag uitbracht tijdens de revoluties en et uiteenvallen van de Sovjet-Unie.

Deze provocatie, met inbegrip van de oprichting van een NAVO-raketbasis op 160 kilometer van de grens met Rusland was dwaas en hoogst onverantwoord. Het heeft geopolitiek gezien nooit zin gehad.

De handelaars des doods zijn satanisch. Hoe meer lijken ze produceren, hoe meer hun bankrekeningen aanvetten.

Dit is echter geen excuus voor de invasie van Oekraïne. Ja, de Russen werden uitgelokt. Maar ze reageerden door de trekker over te halen. Dat is een misdaad. Hun misdaad.

Laten we bidden voor een staakt-het-vuren. Laten we werken aan een terugkeer naar diplomatie en gezond verstand, aan een moratorium op wapentransporten naar Oekraïne en aan de terugtrekking van Russische troepen uit het land. Laten we hopen op een einde aan de oorlog voordat we in een nucleaire holocaust terechtkomen die ons allen verslindt.

Chris Hedges is een Pulitzer Prize-winnende journalist die vijftien jaar lang buitenlandcorrespondent was voor The New York Times, waar hij bureauchef was voor het Midden-Oosten en de Balkan. Daarvoor werkte hij in het buitenland voor The Dallas Morning News, The Christian Science Monitor en NPR. Hij is de gastheer van het Emmy Award-genomineerde RT America-programma On Contact.

Bron: The Greatest Evil Is War

Vertaling: Jan Reyniers.