Tegelijk heeft de politiek minder aandacht voor armoedebestrijding en worden er middelen weggetrokken, stelt Decenniumdoelen – een koepelorganisatie van vakbonden, ziekenfondsen en armoedeorganisaties . Ze monitort armoede in België, en neemt jaarlijks het beleid onder de loep in de Armoedebarometer.

Non-beleid

“Vandaag zwijgt de Vlaamse regering over armoede”, zegt Anne Van Lancker, voorzitter van Decenniumdoelen. Het probleem komt nauwelijks aan bod in de Vlaamse regeer- en beleidsverklaringen, legt ze uit, en de armoededoelstellingen zijn “geruisloos” verdwenen Daardoor handelt de Vlaamse regering niet langer op basis van meetbare objectieven.

“Dit non-beleid resulteert in het opwerpen van belemmeringen en hindernissen voor zowel mensen als organisaties, en in het culpabiliseren van mensen in moeilijkheden”, aldus Van Lancker. Federale maatregelen zoals de verhoging van de minimumuitkeringen en de minimumlonen juicht ze toe, “maar ook daar is nog veel werk aan de winkel”.

Armoedecijfers

Zo’n 10 procent van de Vlaamse bevolking leeft onder de armoedegrens, sinds 2007 kwam daar amper verandering in. De kinderarmoede daarentegen is wel gestegen sinds 2009, volgens Kind & Gezin.

Er zijn wel andere cijfers die iets vertellen over de armoede in Vlaanderen. Sinds 2015 is het aantal leefloners gestaag aan het stijgen tot de huidige piek van ongeveer 60.000 in Vlaanderen en 210.000 leefloongerechtigden in heel België.

Het aantal mensen dat aanklopt bij de Voedselbanken is ook al jaren aanhoudend aan het stijgen, van iets meer dan 100.000 in 2005 tot meer dan 175.000 in 2020, de meest recente cijfers.

Die aanhoudende stijging van het aantal leefloners en de cijfers van de Voedselbanken wijzen volgens het rapport op “een gebrek aan doortastend en degelijk beleid”.

Andere verontrustende indicatoren zijn de stijging van het aantal gezinnen waar niemand werkt en de langdurige werkloosheid. Ook de wachtlijst voor sociale woningen is in een jaar tijd aangegroeid met 15.000 kandidaat-huurders.

Corona

Volgens het rapport heeft de coronapandemie mensen in moeilijkheden dieper in de armoede geduwd. Wie in een precair statuut werkte, verloor in veel gevallen elke vorm van inkomen terwijl de midden- en hoge inkomens meer geld overhielden dan vóór de pandemie. Aangezien de cijfers op 2020 slaan, verwachten de onderzoekers dat dit effect zich zal doorzetten in 2021.

“De steunmaatregelen zijn vooral terechtgekomen bij werkende mensen en bedrijven”, zegt Van Lancker. “Die steun was natuurlijk terecht, want als we dat niet hadden gedaan zat heel ons sociaal-economisch weefsel op zijn gat. Maar de mensen aan de onderkant, die het ook moeilijk hadden, zijn veel te weinig geholpen.”

De voorzitter hekelt het feit dat de Vlaamse regering er al jaren niet in slaagt om een coherent plan op tafel te leggen om armoede in Vlaanderen duurzaam aan te pakken. De voorbije jaren worden er zelfs maatregelen genomen die het moeilijker maken voor arme mensen. Zo besliste Vlaanderen in oktober om de kinderbijslag de komende jaren niet met 2 maar met 1 procent te indexeren, waardoor ze de komende jaren minder snel stijgt.

Ook de recente voorstellen omtrent sociale huisvesting getuigen volgens Van Lancker van “onkunde en onwil”. Viceminister-president Bart Somers (Open Vld) liet onlangs een ballonnetje op om mensen die werken na negen jaar uit de sociale woning te zetten. Bevoegd Matthias Diependaele wou een half miljard overheidsgeld doorsluizen naar de private huurmarkt voor de bouw van sociale woningen.

“Er is een Vlaanderen waar het goed gaat, en een Vlaanderen dat probeert te overleven”, zegt Van Lancker. Achter de cijfers van de Armoedebarometer gaan volgens haar honderdduizenden mensen schuil die het moeilijk hebben om rond te komen. “Vlaanderen kan niet meer zwijgen over armoede: concrete doelen en bijhorende budgetten zijn nodig. Want meer mensen en kinderen uit armoede halen is haalbaar en betaalbaar.”