De nieuwe maatregelen zijn een reactie op de verontrustende situatie aan de grens met Wit-Rusland. Daar zitten momenteel duizenden mensen vast zonder degelijke opvangcapaciteiten of vooruitzichten. Als gevolg van deze gevaarlijke omstandigheden lieten reeds 12 mensen het leven. De spanningen tussen de EU en de Wit-Russische regering lopen al vijf weken op omdat die laatste misbruik maakt van kwetsbare mensen als gevolg van Europese sancties tegen het land.

De maatregelen voorzien dat Polen, Letland en Litouwen kunnen ontsnappen aan verplichtingen uit verschillende Europese verdragen. Die landen gingen de voorbije weken serieus in tegen de Europese verplichtingen, door gewelddadige pushbacks in te voeren. Concreet betekenen deze maatregelen dat deze landen de registratie van een asielaanvraag kunnen rekken tot vier weken in plaats van de huidige drie tot zes dagen. Vervolgens kunnen ze mensen tot vier maanden vasthouden in grensprocedures, een voorstel dat de facto neerkomt op detentie op grote schaal.

Bovendien zou het voor de drie landen eenvoudiger worden om sneller mensen op de vlucht terug te sturen, zonder te voldoen aan de Europese terugkeerrichtlijn. “Deze voorgestelde maatregelen zouden initieel gelden voor zes maanden, maar het voorstel van de Commissie voorziet nu al een verlenging indien nodig. Daarnaast kondigde de Europese Commissie een verdriedubbeling aan van de budgetten voor grensbewaking in Polen, Letland en Litouwen.”

Voor 11.11.11 gaan de voorgestelde maatregelen veel te ver. “In plaats van op te treden tegen ernstige schendingen van de mensenrechten, die we de laatste weken zagen aan de buitengrenzen, plooit de Commissie onder druk van Polen, Letland en Litouwen”, zegt directeur Els Hertogen. 11.11.11 benadrukt dat het gaat over mensen die bescherming zoeken uit landen als Syrië, Afghanistan, Jemen of Irak en die geen enkel alternatief hebben bij gebrek aan legale toegangswegen en kwaliteitsvolle bescherming in de buurlanden.

Het is nu aan de Europese Raad en het Parlement om zich uit te spreken. 11.11.11 vraagt de Belgische regering en Europese parlementsleden om de huidige voorstellen af te wijzen en te pleiten voor de onmiddellijke:

• Toegang tot asiel aan de buitengrenzen en een stopzetting van de pushbacks
• Toegang tot het grensgebied voor hulpverlening van humanitaire organisaties
• Intrekking van alle wetgeving die ingaat tegen het fundamentele recht op asiel
• Stopzetting van de repressie tegen het middenveld, media en juridische hulpverleners