Op 24 november 2021 stelde Sergio Rojas Fernandez in Brussel zijn boek Mémoires de la peur voor. Gabrielle Lefèvre schreef er deze recensie over.

We moeten blijven onthouden dat dictaturen nooit ver weg zijn en dat er nooit zekerheden zijn… Vandaag is Chili terug verdeeld tussen een linkse en een rechtse presidentskandidaat¹.

De keuze van de burgers zal bepalend zijn, maar de wonden van het verleden zijn nog altijd levendig. Ze verdelen een bevolking die getekend is door een lange dictatuur die ondersteund werd door de VS en de Westerse landen, vijandig als die staan tegenover elk loskomen van koloniale en economische voogdij.

Sergio Rojas Fernandez heeft zijn boek Mémoires de la peur voorgesteld in het Brusselse stadhuis, symbool van vrijheid. Hij getuigde over “de beleving van het volk als slachtoffer van het fascisme, dat opnieuw aan de poorten van Chili staat. Dat had ik nooit voorzien”.

In 1973 bij de staatsgreep van generaal Pinochet tegen president Salvador Allende, werd iedereen vervolgd, gevangen genomen, gemarteld, gedood die aanzien werd als linkse militant, syndicalisten, vrije kunstenaars of verdedigers van de mensenrechten.

Een van hen was Sergio Rojas. “In de gevangenis dachten we toen dat dit nooit meer zou gebeuren, want dit is verderfelijk voor de mensheid. Vandaag worden vrouwenrechten echter weer aangevallen. Men wil ze terugsturen naar het gezin waar ze terug onderworpen worden aan het dictaat van de mannen. Ik denk aan de kracht van de jongeren die hun leven hebben gegeven voor een betere samenleving, met respect voor de andere en open zoals Salvador Allende dat wilde. Dank aan die kameraden.“

Sergio Rojas benadrukt dat in zijn boek “alles wat daarin geschreven staat, echt is. In de gevangenis kwamen wij samen in kleine groepen waarin we over de toekomst spraken. Later zijn sommigen onder ons, dank zij internationale druk, vrijgelaten en uit het land gezet. Het boek is ook een manier om dank te zeggen aan België en de solidaire organisaties die ons en onze gezinnen hebben gered.”

Dit boek is ontroerend en indringend. Het beschrijft de vreselijke toestanden in verschillende gevangenissen en concentratiekampen in Chili. Het is ook een hulde aan Sergio Rojas’ echtgenote, een moedige vrouw en een liefhebbende moeder met wie hij in ballingschap in Brussel de sociale, syndicale en politieke actie heeft kunnen voortzetten die hij in Chili had aangevat.

Op dit ogenblik moeten progressieven leren in de toekomende tijd te spreken. “We hebben een Colectivo De La Memoria Del Exilo Chileno (Collectief van het Geheugen van de Chileense Ballingschap) opgericht, want deze herinnering is een burgerplicht. Je mag nooit vergeten wat er is gebeurd. Woorden zijn eeuwig.”

Dit boek dient dus een basis voor het geheugen en de actie van de talrijke burgers die zich erfgenamen voelen van Salvador Allende.

Pierre Galand nam ook het woord tijdens de boekrepresentatie. Hij was destijds in België de voornaamste coördinator van het onthaal van de Chileense vluchtelingen en van de hulp aan het Chileense verzet tegen de dictatuur. Hij herinnerde ons eraan dat Salvador Allende een buitengewoon mens en president was die als eerste weerstand heeft geboden tegen de enorme overmacht van de VS en hun ultra liberaal economisch systeem.

“Salvador Allende werd uitgeschakeld de dag na zijn rede in de VN waarin hij uitlegde hoe het volk zich zijn eigen rijkdom opnieuw moet toe-eigenen. Dat heeft zijn dood en die van de Unidad Popular² bezegeld. 11 september 1973 was een enorme schok voor de democratieën in de wereld. Reeds de volgende dag kwamen in België, dankzij de dagelijkse vlucht van Sabena de eerste vluchtelingen voor de dictatuur aan. Vluchtelingen uit Haïti, Argentinië, Uruguay waren hun land al eerder ontvlucht. De Chilenen volgden.”

Pierre Galand riep op tot een nieuw democratisch front naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van de staatsgreep van 11 september 1973 (binnen twee jaar). Het is immers niet voldoende de strijd van het Chileense volk te herdenken. “De boodschap van Allende moet worden geactualiseerd in onze samenlevingen en in de huidige strijd voor solidariteit.”

Sergio Rojas Fernandez. Mémoires de la peur. Eigen uitgave, Brussel, 2021. U kan het boek bestellen bij de auteur op het nummer 0485 721237 (Frans of Spaans) of via zijn e-mail srf1943@gmail.com. 

Colectivo De La Memoria Del Exilo Chileno

Dit is de vertaling van de recensie Mémoires de la Peur door Gabrielle Lefèvre op de website Entre les Lignes. 

Notes: