Kenneth Stern, een van de IHRA-opstellers, waarschuwt tegen het misbruik van de definitie van antisemitisme om de vrije meningsuiting aan banden te leggen en verwijst naar het onzalige McCarthyisme in de VS. Foto: australianjewishnews.com
Opinie - Johan Depoortere,

Wat is antisemitisme?

Het aantal antisemitische incidenten neemt toe in de EU en België. Zionistische medestanders van Israël zaaien doelbewust verwarring, door het voor te stellen alsof solidariteit met het Palestijnse verzet tegen bezetting, blokkade en apartheid ook onder de noemer 'antisemitisme' zou vallen. 'Wie opkomt voor universele mensenrechten kan niet de ogen sluiten voor de schendingen door een staat die beweert een veilige haven te zijn voor de slachtoffers van antisemitisme en racisme', stelt Johan Depoortere.

dinsdag 30 november 2021 11:28
Spread the love

In De Standaard van 16 november ziet Luckas Vander Taelen een verontrustende toename van het antisemitisme in Europa en meer bepaald in België waar het aantal antisemitische incidenten volgens Unia in één jaar tijd met 45,5 procent zou zijn toegenomen.

Antisemitisme is een taaie kanker die net als andere vormen van racisme op alle manieren bestreden moet worden, daar is ieder weldenkend mens hopelijk van overtuigd. Toch moeten we ons de vraag stellen wat antisemitisme nu precies is, want daarover wordt – in veel gevallen bewust – veel verwarring gezaaid.

Eén van de voornaamste bronnen van die verwarring is de zogenaamde “werkdefinitie van antisemitisme” die in 2016 werd opgesteld door de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA), een intergouvernementele organisatie waarin ook België vertegenwoordigd is.

Antisemitisme wordt daarin gedefinieerd als een bepaalde perceptie van Joden die tot uiting kan komen als een gevoel van haat jegens Joden. Retorische en fysieke uitingen van antisemitisme zijn gericht tegen Joodse of niet-Joodse personen en/of hun eigendom en tegen instellingen en religieuze voorzieningen van de Joodse gemeenschap.

Ook al is deze “definitie” onnodig wollig en vaag (wat is “een gevoel van haat?”) er is inhoudelijk weinig tegen in te brengen en minstens 29 landen en tientallen openbare instellingen hebben de IHRA-definitie als beleidsinstrument aangenomen.

7 op 11 voorbeelden gaan niet over antisemitisme

Daar zou niets mis mee zijn was het niet dat aan de definitie 11 voorbeelden zijn gehecht die duidelijk moeten maken welke gedaante het antisemitisme tegenwoordig aanneemt in de openbare ruimte, in de media, op scholen op het werk en in religieuze context. En daar wringt duidelijk het schoentje, want 7 van de elf voorbeelden gaan niet over gevoelens van haat jegens Joden, maar over kritiek op Israël en de zionistische ideologie.

Zo kun je bijvoorbeeld van antisemitisme worden beschuldigd door te beweren dat het bestaan van Israël is ingegeven door racistische overwegingen of door met twee maten (te) meten, in die zin dat van de Staat Israël een bepaald gedrag wordt geëist dat niet van andere democratische naties wordt verwacht of verlangd.

Wat de gevolgen zijn hebben we in het Verenigd Koninkrijk kunnen merken in de niet aflatende demoniseringscampagne tegen Jeremy Corbyn die ondanks of net wegens zijn levenslange inzet voor de mensenrechten van onder andere de Palestijnen uit de Labourpartij werd gezet.

Het hoeft niet te verbazen dat pro-Israëlische lobbygroepen enthousiaste voorstanders zijn van de IHRA-definitie. Ook in eigen land willen uitgesproken pro-zionistische politici – denk aan Jean-Jacques De Gucht – de definitie tot wettekst verheven zien.

Wat de gevolgen zijn hebben we in het Verenigd Koninkrijk kunnen merken in de niet aflatende demoniseringscampagne tegen Jeremy Corbyn die ondanks of net wegens zijn levenslange inzet voor de mensenrechten van onder andere de Palestijnen uit de Labourpartij werd gezet. Corbyn werd verweten als partijleider te laks op te treden tegen het vermeende “antisemitismeprobleem” in Labour. Hetzelfde lot werd de bekende sociaal geëngageerde filmmaker Ken Loach beschoren.

Verdedigers van de staat Israël laten niet na het verwijt van antisemitisme als wapen te gebruiken om kritiek op het zionistische Apartheidsregime de kop in te drukken. Antizionisme is de nieuwe vorm van antisemitisme heet het dan.

Dat is een gevaarlijke evolutie: wie kritiek op Israël gelijkstelt met kritiek op dé joden moet niet verbaasd zijn dat slecht geïnformeerde jongeren (en anderen) geen onderscheid maken tussen joden en zionisten. Als de Israëlische basiswet over de Joodse Natiestaat bepaalt dat Israël niet het land is van zijn bewoners maar van alle joden ter wereld kan dat de verwarring alleen maar doen toenemen.

Hoe moet je dan uitleggen dat joden in Antwerpen of Parijs niet verantwoordelijk zijn voor de aanhoudende en uitstekend gedocumenteerde mensenrechtenschendingen waarvan de Palestijnse bevolking van Israël en de bezette gebieden het slachtoffer is.

Dat de IHRA-definitie een wapen is dat zich tegen haar gebruikers kan keren hebben zelfs de opstellers ervan goed begrepen. Eén van hen, Kenneth S. Stern, waarschuwde in de Amerikaanse senaat tegen het gebruik van de definitie om de vrije meningsuiting aan banden te leggen en verwees daarbij naar de onzalige periode van het McCarthy-isme in de VS.

Uit een begin 2021 aan de universiteit van Oxford gepubliceerd rapport blijkt dat de meerderheid van de vertegenwoordigers van de deelnemende landen de beruchte voorbeelden uit de werkdefinitie wilden houden maar dat pro-Israël lobbygroepen erin geslaagd zijn ze tegen de wil van die meerderheid in de eindtekst te smokkelen.

In een voorwoord bij het rapport schrijft Avi Schlaim, emeritus professor aan Oxford, dat een definitie die bedoeld was om joden te beschermen tegen antisemitisme werd verdraaid om de staat Israël te beschermen tegen kritiek die niets van doen heeft met anti-joods racisme.

Wie wil strijden tegen antisemitisme – en wie wil dat niet? – moet er zich goed van bewust zijn dat de uitstekend werkende Israëlische propagandadiensten – de hasbara – niets onverlet zullen laten om critici van de staat Israël en van de zionistische ideologie in het verdomhoekje van de antisemieten te plaatsen. Ook ondergetekende kan daarvan met ontelbare anderen meespreken.

Dat Regina Sluzny, die haar familie heeft verloren in de massamoord op de Europese joden en zelf een slachtoffer is van jodenhaat, in Vlaamse scholen leerlingen bewust probeert te maken van het probleem van racisme en antisemitisme kan enkel worden toegejuicht.

Maar het valt te betreuren dat mevrouw Sluzny, zoals ze in een interview met De Standaard aangaf, weigert in te gaan op vragen van leerlingen over schendingen van de mensenrechten in Israël en de gebieden die het in strijd met het internationaal recht bezet houdt.

Mensenrechten zijn universeel en ondeelbaar. Wie opkomt voor universele mensenrechten kan niet de ogen sluiten voor de schendingen door een staat die beweert een veilige haven te zijn voor de slachtoffers van antisemitisme en racisme.

Deze reactie kreeg geen plaats in de opiniebladzijden van De Standaard.

 

Wat is antisemitisme? verscheen in het Salon van Sisyphus op 23 november 2021

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!