In mei beslist het Antwerpse stadsbestuur van N-VA, Vooruit en Open VLD om haar openbare ouderenzorg te privatiseren en te commercialiseren. Er is maar één probleem: de privatisering van de openbare ouderenzorg, de zogenaamde OCMW-rusthuizen, is momenteel wettelijk niet mogelijk.

Dat er tussen droom en daad wetten en praktische bezwaren in de weg staan, hebben ze op het Schoon Verdiep niet begrepen. De Vlaamse regering moet maar snel een decreet op spoedbestelling door het parlement jagen om die privatisering ook wettelijk mogelijk te maken. Uiteindelijk is er een klacht nodig van de vakbonden en mezelf om de Antwerpse privatiseringstrein een halt toe te roepen.

Gouverneur Cathy Berx liet afgelopen week weten de beslissing van het stadsbestuur te schorsen. ‘Het stadsbestuur schendt de beginselen van behoorlijk bestuur, met name het legaliteitsbeginsel, het zorgvuldigheidsbeginsel en het rechtszekerheidsbeginsel’, aldus Berx. Veel duidelijker kan het niet zijn.

Maak afstel van uitstel

Met de schorsing van de beslissing geeft Cathy Berx een perfecte voorzet. Laat ons van dat uitstel van de privatisering afstel maken. Het probleem is namelijk niet alleen de wankele wettelijke basis, maar ook gewoon dat de commercialisering van de ouderenzorg geen goed idee is.

Een commercialisering is niet in het voordeel van de bewoners noch van het personeel. De enigen die ermee gebaat zijn, zijn de grote commerciële spelers die nieuwe bronnen van winst willen openen. Zo is zorgvastgoed het grijze goud op de beurs. Aedifica, beheerder van 73 woonzorgcentra in België, kon 122 miljoen euro aan dividenden uitkeren in vol coronajaar. Confinnimo legde 177 miljoen euro winst voor aan de aandeelhouders.

In het middenveld en binnen de sector hoor je maar één signaal: doe dit niet. Het officiële Vlaamse adviesorgaan van de zorg- en welzijnssector gaf een negatief advies. ‘Het privatiseringsdecreet zal de kwaliteit en de toegankelijkheid van zorg en ondersteuning ondermijnen’ klinkt het.

‘Drijft u de zorg onvermijdelijk in handen van de commercie?’ Zo staat in een breed gedragen open brief aan de volksvertegenwoordigers. Een brief ondertekend door de vakbonden, de koepels van werkgevers zoals Zorgnet Icuro, de Vlaamse ouderenraad en OKRA, de mutualiteiten, Beweging.net, academici als Bea Cantillon en mensen als Marc Moens van het Vlaams Artsensyndicaat.

Hou commercie uit de zorg

Commercialisering van zorg is geen goed idee. Met de regelmaat van de klok komt er kritiek op de kwaliteit en de betaalbaarheid van de zorg bij grote commerciële groepen. De hoge dagprijs, de drie-euro-maaltijden, het besparen op pampers, de besparingen op personeel, … In de commerciële woonzorgcentra werkt er gemiddeld 22 procent minder personeel, bijna alle zorginstellingen die sinds 2019 onder verhoogd toezicht geplaatst werden, zijn in commerciële handen. Toch ligt de prijs voor de bewoners gemiddeld 300 euro per maand hoger dan in publieke woonzorgcentra.

Alle lichten staan op rood. En toch wil de Vlaamse regering volop het gaspedaal induwen voor een verregaande commercialisering van de sector. Protest van de vakbonden wordt genegeerd. Advies van decretaal aangestelde adviesorganen wordt geklasseerd. En CD&V is blijkbaar bereid om finaal de band door te knippen met haar achterban binnen de zorgsector en het maatschappelijk middenveld. Alles om het grootkapitaal op haar wenken te bedienen.

Zet de zorg centraal

Het is nog niet te laat. In de zorg moet de mens centraal staan. We moeten massaal investeren in meer personeel, in betaalbaarheid en in tijd en kwaliteit voor de bewoners. De commerciële logica staat daar haaks tegenover. De broodnodige centen voor de zorg mogen niet wegvloeien naar aandelenportefeuilles. Als we vandaag onze ouderenzorg uitverkopen, zullen onze ouderen betalen.

De tijdelijke schorsing is een eerste stap in de goede richting, maar er zal druk van onderuit nodig zijn om de plannen volledig tegen te houden. Het Vlaams parlement zal wellicht eind september stemmen over het privatiseringsdecreet. De uitverkoop van de Antwerpse ouderenzorg is geen lokale aangelegenheid. Het is een gevaarlijk precedent met een grote impact op de volledige zorgsector. Het zet de deur open om overal de uitverkoop van de zorg in te zetten. Het is het moment om van ons te laten horen.

Lise Vandecasteele, huisarts en Vlaams parlementslid voor PVDA.